حقایق درباره دو‌قطبی خسروانی و عبده
روزنامه هفت صبح، آرش خوشخو | تیمسار خسروانی و علی عبده این روزها با بیشترین افسانه سرایی از سوی طرفداران دو تیم اول پایتخت روبه‌رو هستند اما بیایید تاریخ را کمی زیر و رو کنیم. خسروانی به چند دلیل واضح از سوی رسانه‌های رسمی مورد غضب قرار گرفته است یکی از دلایل ازدواجش با دختر یکی از چهره‌های بلندمرتبه و متمول بهائیان و اینکه خودش نیز بعدها بهائی شد. از سویی مناصب و مقامات دولتی و اداری او در طول دوره پهلوی او رابه یکی از رجال مورد اعتماد حکومت پهلوی تبدیل کرده بود.
به‌خصوص مشارکتش به عنوان فرمانده ژاندارمری مرکز در سرکوب قیام ۱۵ خرداد. هرچند تیمسار فردوست به عنوان یکی از مخالفان همیشگی خسروانی در خاطراتش موارد بسیاری از نان به‌نرخ‌روز خوری خسروانی را طرح کرده از جمله طرفداری موقتش از مصدق در سال ۱۳۳۱! در اسناد ساواک خسروانی به رشوه دادن و همین‌طور تجاوز و تعدی متهم شده است به‌خصوص در پرونده زنی به نام شادی بیگی که به عنوان مربی ورزشی برای همسر غلامرضا پهلوی استخدام شده بود و بعد سر از باغ شخصی خسروانی در می‌آورد و بستن دست و پا و بقیه قضایا. در زمینه زمین‌خواری خسروانی و برادرانش فردوست خاطرات فراوانی را نقل کرده است.
اما خسروانی در فرهنگ عمومی ما به بنیانگذاری باشگاه تاج و نقش پررنگش در انحلال باشگاه مردمی شاهین مشهور است. خب خسروانی امتیاز باشگاه دوچرخه‌سواران را به نام خود کرده بود و در سال۱۳۲۸ نام آن را به باشگاه تاج تغییر داد. وقتی که یک سروان ۲۴ساله بود و از همان ابتدا با دو هم‌قطار نظامی‌اش خاتم و سرودی به اداره تیم فوتبال تاج پرداخت. هم خاتم و هم سرودی ورزشکار بودند و هردوی اینها در تیم ملی بازی کردند (سرودی عضو تیم بسکتبال هم بود) اما تیره شدن روابط خسروانی با خاتم و سرودی در اواسط دهه سی کار او را سخت کرد.
خاتم و سرودی از تاج بیرون رفتند و کینه خسروانی را به دل گرفتند و به شکلی زیرپوستی به پر و بال‌دادن دارایی باشگاه پرداختند. کار از آنجا سخت‌تر شد که خاتم با فاطمه پهلوی ازدواج کرد و سرودی نیز رئیس فدراسیون فوتبال شد. در این میان دکتر اکرامی (با اسم واقعی‌اش عباس شیرخدا) باشگاه شاهین را با متد خاص مدیریتی خود پایه‌گذاری کرد و به شدت این تیم در تهران محبوب شد و در مقابل تیم‌های حاکمیتی مثل تاج و دارایی به نماد فوتبال مردمی بدل شد و داستان تشویق این تیم توسط مردم در امجدیه آن هم در بازی با تاج و در حضور محمدرضا پهلوی دیگر به افسانه‌ها پیوست.
وقتی در یک سمت می‌گفتند : شا… و در سکوهای مقابل می‌گفتند هین ! اما در نظر داشته باشید که دکتر اکرامی هم یک تکنوکرات دولتی بود که تا مقام معاونت وزارت آموزش‌و‌پرورش نیز پیشرفته بود. در خود شاهین هم یک دو قطبی شکل گرفته بود. روابط حسنه میان اکرامی و خسروانی و از آن‌سو ارتباط خوب میان دکتر برومند (چهره پرنفوذ شاهین ) با تیمسار خاتم در این میان با فشار سرودی به عنوان رئیس فدراسیون، قراگوزلو رئیس وقت سازمان تربیت بدنی شاهین را منحل کرد. در واقع خسروانی نمی‌توانست در این ماجرا نقشی ایفا کند.
در همین سال است که خسروانی جانشین قراگوزلو می‌شود و در واقع بالا دست سرودی قرار می‌گیرد و در اولین اقدام خود پروانه باشگاه‌هایی مثل دارایی و تهران‌جوان (که به گرایشات چپ و توده‌ای مشهور بود) و همین‌طور باشگاه شعاع را معلق می‌کند. پس در واقع خسروانی نقشی در انحلال شاهین نداشته است.
خسروانی پس از قهرمان شدن تاج در آسیا و گسترش نفوذ حیرت‌انگیز این باشگاه در سراسر ایران و با توجه به حمایت اسدالله علم از او در مقابل فراکسیون مخالفانش که در راس آنها تیمسار خاتم (فرمانده وقت نیروی هوایی و شوهرخواهر شاه ) و همین‌طور هویدا و تیمسار امجد قرار داشتند در حرکتی ناگهانی و با درس گرفتن از ماجرای انحلال شاهین و تهران‌جوان، کل مایملک باشگاه تاج را به دربار و سازمان ورزش هبه می‌کند.
قبل از آنکه از ریاست سازمان تربیت بدنی برکنار شود. اما علی عبده سر و کله‌اش از ابتدای دهه چهل در ورزش ایران پیدا شد. درس خوانده وبزرگ شده در آمریکا، یک مقام قهرمانی در مسابقات بوکس واشنگتن و خدمت در ارتش آمریکا. پدرش از اولین دادستان‌های دوران پهلوی بود. علی عبده اواخر دهه سی به ایران آمد و با مشارکت تیمسار خاتم شرکت سیآرسی را پایه‌ریزی کرد و سپس فاطمه پهلوی (زن خاتم) هم سهامدار این شرکت شد. عبده بولینگ عبده را برای خیل آمریکایی‌های مقیم ایران راه‌اندازی کرد.
از رابطه محکم عبده با دربار همین بس که در افتتاح طبقه دوم بولینگ عبده، محمدرضا و فرح نیز حضور داشتند. عبده و شرکت سیآرسی، باشگاه پرسپولیس را در سال ۱۳۴۴ نیز تاسیس کردند که تیم فوتبالش در دسته سوم به رقابت می‌پرداخت. با انحلال شاهین، عبده با مشاوره خاتم که دشمن قسم‌خورده خسروانی بود، به قطب جذب بازیکنان جداشده شاهین بدل شد.
شاهینی‌ها به پرسپولیس آمدند و بعد در پرتو ارتباط خوب و بده بستان‌های عبده و خیامی به پیکان (متعلق به ایران ناسیونال ) رفتند و اتفاقا قهرمان تهران هم شدند و تاج دوم شد اما بازیکنان پیکان در یک لحظه تاریخی و دوباره به پرسپولیس بازگشتند که مجوز حضور در دسته اول باشگاه تهران را به دست آورده بود.
انحلال پیکان موجب شد تا پرسپولیس وارد کارزار فوتبال ایران شود و به پرافتخارترین و پرطرفدارترین تیم باشگاهی ایران بدل شود و از آن‌سو این فرصت را به تاج داد تا در غیاب پیکان، به عنوان نماینده ایران میزبان باشگاه‌های آسیا شود و قهرمانی در آسیا را در سال ۱۳۴۹ تجربه کند! خب این را هم بدانید که با کشته شدن تیمسار خاتم در سال ۱۳۵۴ در سانحه پرواز با کایت، روابط علی‌عبده با فاطمه پهلوی نیز تیره شد و واقعه مرموز آتش‌سوزی در بولینگ عبده در سال ۱۳۵۶رخ داد که بسیاری آن را توطئه فاطمه می‌دانند….
