جعبه سیاه گیمرهای ایرانی
روزنامه هفت صبح| چه کسی فکرش را می‌کرد که «گوست» در بازی معروف «کال آف دیوتی» یک روز آنقدر شهرت پیدا کند که تبدیل به رقیب جدی «رونالدو» در ایران بشود البته نه در دنیای واقعی بلکه در بازی. در نظرسنجی که یک مرکز بازی داشته مشخص شده که اول رونالدو، بعد گوست، سپس مسی و چهارم هم گربه سخنگو محبوب‌ترین شخصیت‌های بازی موبایلی بین گیمرهای ایرانی هستند.
حالا این را خواندید؟ خبری عجیب‌تر هم برایتان داریم: یوتیوب اولین پلتفرم محبوب گیمرهای ایرانی است. همین یوتیوب که فیلترینگ سرعت پخش ویدئوهای زنده و غیرزنده آن را بسیار پایین آورده از سایت‌های مشابه داخلی خود بیشتر طرفدار دارد.«کال آف دیوتی» معروف به ندای وظیفه یکی از معروف‌ترین بازی‌های دنیاست و این گوست که اسم آن آمد یکی از کاراکترهای این بازی است.
حالا از آنجایی که حجم این بازی برای موبایل میان‌رده بسیار سنگین است تا پیش از این «ندای وظیفه» بین آنهایی که اهل پلی‌استیشن و ایکس‌باکس هستند بیشتر شناخته شده بود. برای همین خیلی انتظار نداشتیم که حتی در گوشی هم تا این رتبه بالا بیاید این آقای گوست همیشه یک ماسک روی صورتش داشت و تا سال قبل صورت او را ندیده بودیم تا اینکه در سری Modern Warfare II بازی نیمی از صورت او بالاخره مشخص شد.
مسئله اصلی که گوست را جذاب کرده داستان‌پردازی سازنده آن است. در ویکی‌پدیای این شخصیت نوشته شده:« گذشته او در مینی سریال کمیک به عنوان یک بازمانده از آزار خانگی پدرش و مبارزه با مسائل پیچیده روانشناختی به تصویر کشیده می‌شود. معروف است که او انجام ماموریت‌ها را به تنهایی ترجیح می‌دهد و از مشکلات اعتماد رنج می‌برد.»
درباره آنهایی که بازی نمی‌کنند، نگاه می‌کنند
حالا برگردیم روی موضوع دومی که از این پیمایش مرکز تحقیقات بازی‌های دیجیتال (دایرک) خیلی توجه‌ها را جلب کرد. این اتفاق خیلی جدید است که ما به جز گیمرها با یک قشر جدیدی روبه‌رو هستیم که بازی می‌کنند اما به تماشا کردن بازی دیگران بیشتر علاقه دارند. نه اینکه این طبقه جدید باشد ولی این اولین‌بار است که جمعیت آنها محاسبه شده.
۵۲درصد موبایل-گیمرها دوست دارند که به تماشای استریم بازی توسط دیگران مشغول شوند. 41درصد بقیه هم باز به تماشای بازی دیگران علاقه دارند اما نه به تماشای استریم‌های آنلاین. مثلا آنهایی که گیم نت می‌روند و مشغول تماشای فیفا زدن بقیه می‌شوند در این دسته می‌گنجند. احتمالا 7درصد بقیه هم برای تماشای دیگران وارد پلتفرم خاصی نمی‌شوند؛ فقط بازی می‌کنند و تمام.
استریم کردن یعنی اینکه یک نفر بازی کند و به صورت لایو بازی خود را به دیگران نمایش دهد. حدود 22درصد از این جامعه آماری از یوتیوب بازی دیگران را نگاه می‌کنند و حدود 17درصد از آپارات. توییچ که یک پلتفرم مخصوص بازی و چت و ارتباط برقرار کردن گیمرهاست در ایران 2/9درصد گیمرها را به خودش جذب کرده. باقی‌مانده هم سهم بقیه پلتفرم‌ها از این پیمایش و نظرسنجی است که به اسامی آن اشاره نشده.
موج اصلی علاقه به یوتیوب از زمانی شروع شد که بعضی از بلاگرهای گیم متوجه درآمدزایی از راه جذب مخاطب در این پلتفرم شدند و به آن پیوستند. همین امروز اگر در یک دبستان احتمالا پسرانه اسم آریا کئوکسر یا امیر فانتوم را بیاورید خیلی از دانش‌آموزان قد و نیم قد او را می‌شناسند و قصه‌ها، لایوها و دونیشن‌هایش را همراهی می‌کنند، رویایشان این است که یک روز استودیوی مجهز خودشان را بزنند و گیمر شوند. همین ماجرای «بریم ببینیم کیکه یا واقعیه» که به اصطلاح رایج این روزها تبدیل شده از زبان یک استریمر ایرانی در آپارات بیرون آمد.
کال آف دیوتی اوج گرفت، کلش سقوط کرد
گیمرهای ایرانی چه بازی‌هایی بیشتر می‌پسندند؟ بازی‌های معمایی-فکری محبوب‌ترین بازی در بین گیمرهای موبایلی ایرانی هستند و پس از آن ژانرهای بتل رویال، تفننی (امتیازی)، استراتژی و ورزشی قرار دارد. «کال آف دیوتی» محبوب‌ترین بازی در بین گیمرهای ایرانی است و پس از آن بازی‌های «کلش آف کلنز»، «فوتبال»، «آمیرزا» و «پابجی موبایل» در بین بازیکنان ایرانی محبوب هستند.
به جز آمیرزا بقیه بازی‌ها خارجی‌اند. چه حرف مهمی درباره این‌ها داریم؟ سال 98 تا 99 بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای گفته بود که کلش آف کلنز محبوب‌ترین بازی بین گیمرهای ایرانی است اما ما شاهد سقوط این بازی قدیمی در سال 1400 بوده‌ایم که به رتبه دوم رسیده و جای آن را «ندای وظیفه» پر کرده. پابجی هم که سال 1400 به رتبه پنجم رسیده آن سال سومین بازی محبوب بین ایرانی‌ها بوده.
آمیرزا یک بازی «حدس کلمات» است که جواب مسئله از ترکیب حرفهای فارسی حاصل می‌شود. این بازی بیشتر از ۱۵۰۰مرحله دارد. اتفاقا آمیرزا هم می‌شود پریمیوم کرد. یعنی حساب آن را شارژ کرد و برای بازی بیشتر سکه خرید. کافه بازار سال 1399 اعلام کرد که این بازی تا آن روز دو میلیون بار نصب شده ولی امروز اگر روی لینک دانلود این برنامه در بازار بزنیدخواهید دید که آقای آمیرزا بیشتر از 10میلیون بار از این بستر دانلود و نصب شده که بیشترین تعداد نصب را در بین بازی‌های داخلی داشته.
خداحافظی با پو
نکته گفتنی دیگری که برایتان داریم این است که در این جواب‌ها دیگر خبری از آن «پو» نیست. پو همان شخصیت قهوه‌ای رنگ با چشم‌های دایره‌ای بزرگ بود که ما به عنوان گیمر وظیفه مراقبت از او را داشتیم. هر وقت گرسنه می‌شد، غذا می‌دادیم، کثیف می‌شد او را حمام می‌بردیم، پول می‌دادیم سکه می‌خریدیم و لباس جدید تنش می‌پوشاندیم و خلاصه شبیه حیوان خانگی گوشی موبایل مراقب آن بودیم.گیمر بودن خرج هم دارد. ۱۰درصد از گیمرهای ایرانی از بازی‌ها خرید می‌کنند. چه خریدی؟
مثلا اگر شما از آنهایی باشید که علاقه‌مند به بازی‌های آنلاین هستند باید اکانت بخرید، اکانتتان را پریمیوم کنید یا به هر وسیله دیگری که خیلی هم ارزان نیست به فضای وب متصل شوید اما این کار در ایران آسان نیست. باید برای آن گیفت کارت بخرید که خرید و استفاده از آن به دلیل تحریم‌ها پیچیدگی‌هایی دارد و دوما خیلی گران‌قیمت هستند. یک گیفت کارت پلاس یک ماهه حدودا 550 هزار تومان است که با توجه به رنج سنی گیمرها طبیعی است که خیلی خریدار نداشته باشد.
گیمرها پیرتر شده‌اند
سالانه به تعداد گیمرهای ایران اضافه می‌شود. سال 1400 ما بیش از 32میلیون گیمر داشته‌ایم. نکته ولی این است که سرعت رشد گیمرها دیگر نسبت به سال‌های قبل کند شده. از سن گیمرها هم این را می‌دانیم که در سال‌های اخیر این عدد از سن 21 سال در سال 1394 به سن 25سال در نتایج آخرین پیمایش 1400 افزایش یافته است.
11/5درصد از گیمرهای حرفهای فقط با گوشی بازی می‌کنند؛ 95/8درصد بازیکنان از گوشی هوشمند و 13/6درصد از تبلت استفاده می‌کنند. همچنین وضعیت پلتفرم‌های بازی نشان می‌دهد که 67درصد از بازیکنان موبایلی تنها با یک پلتفرم بازی می‌کنند. این گزارش می‌افزاید که در بین بازیکنان موبایلی بالغ بر 56درصد آنها به‌صورت برخط (آنلاین) بازی‌ها را تجربه می‌کنند.
خیلی حرف عجیبی نزده‌ایم اگر بگوییم تعداد گیمرهای شهرنشین بیشتر از روستایی‌ها بوده ولی از نظر سنی بین این دو گروه فرق است. جوانان روستایی که به‌سمت موبایل گیمینگ می‌آیند به طور میانگین ۲۳سال دارند ولی گیمرهای مرکزنشین به طور میانگین 27ساله بوده‌اند.
خطه گیمرخیز بوشهر
بازی در کدام شهر علاقه‌مند بیشتری به خودش جذب کرده؟ شاید فکر کنید که تهران بیشترین گیمر را داشته باشد اما براساس این گزارش، استان‌های بوشهر، لرستان، قزوین و خراسان جنوبی بیشترین تعداد موبایل-گیمرهای کشور را دارند و استان یزد، مرکزی و تهران کمترین تعداد را در ایران به خود اختصاص داده‌اند.
گیمرها در روز چند ساعت وقتشان را به این کار اختصاص می‌دهند؟ بازیکنان موبایلی حداقل یک ساعت در هفته بازی می‌کنند. علاوه‌براین، باید توجه داشت که این بازیکنان به‌طور میانگین 71دقیقه در روز تنها با پلتفرم موبایل بازی می‌کنند.
