بالاخره واکسن ایرانی چه زمانی می‌رسد؟

روزنامه هفت صبح | درحالی‌که نزدیک به دو هفته از واکسیناسیون عمومی در مصر می‌گذرد و ترکیه هم بیشتر از ۲۰ میلیون شهروند را با استفاده از واکسن چینی سینوفارم واکسینه کرده، وزیر بهداشت وعده داده که تا اواخر هفته آینده یک میلیون و ۳۰۰ هزار نفر طبق اولویت‌ها در ایران واکسن دریافت می‌کنند.

او همزمان با این حرف به روند واکسیناسیون در ترکیه هم کنایه زده و گفته که واکسیناسیون در ترکیه و امارات بیشتر شبیه یک بازی است و چین به ایران هم پیشنهاد داده بود که در فاز سوم آزمایش واکسن سینوفارم شرکت کند، اما وزارت بهداشت قبول نکرده، عجیب اینکه درحال‌حاضر بخشی از روند واکسیناسیون در ایران با همان واکسن سینوفارم چینی انجام می‌شود.

به‌هرحال به نظر می‌رسد از ابتدا برنامه دولت این بوده که واکسیناسیون گروه‌های در معرض خطر با واکسن وارداتی انجام شود و بار واکسیناسیون عمومی را که چندده میلیون دوز واکسن نیاز دارد، واکسن داخلی به دوش بکشد؛ واکسنی که همه ما برای موفقیت و تامین شدن زیرساخت‌های تولید انبوهش لحظه‌شماری می‌کنیم، اما وقتی روند وعده‌هایی که در مورد زمان تولید میلیونی واکسن ایرانی داده می‌شود را مرور می‌کنیم، می‌بینیم که انگار فعلا نباید منتظر چنین اتفاقی بود.

*** نیمه اردیبهشت
سعید نمکی، وزیر بهداشت، مدتی پیش اعلام کرد که وزارتخانه‌اش قصد دارد به واکسن ایرانی هم مثل خیلی از واکسن‌های اسم‌و‌رسم‌دار اجازه بدهد که بعد از موفقیت در فاز دوم، در فاز سوم جمعیت انبوهی را واکسینه کند و به‌این‌ترتیب واکسیناسیون عمومی از اواسط اردیبهشت‌ماه شروع شود؛ یعنی همین دو هفته دیگر، اما اینطور که از حرف‌های تازه مسئولان دیگر و دست‌اندرکاران تولید واکسن بنیاد برکت به نظر می‌رسد، ماجرا فقط دریافت مجوز نیست و توان تولید انبوه هم مسئله دیگری است که نیاز به زیرساخت و مواد اولیه دارد.

*** اواخر خرداد
رئیس ستاد اجرایی فرمان امام که متولی تولید واکسن کووبرکت است، حدود دو هفته پیش گفت که فاز اول آماده‌سازی تولید واکسن با ظرفیت سه میلیون دوز به اتمام رسیده و پیش‌بینی می‌شود از اردیبهشت تولید این واکسن ایرانی شروع شود، به‌این‌ترتیب از خردادماه می‌توان به واکسیناسیون عمومی با ظرفیت تولید ماهانه سه میلیون دوز امیدوار بود. اینطور که ستاد اجرایی اعلام کرده، این مجموعه تلاش می‌کند که از تیرماه به تولید ماهانه ۱۲ میلیون دوز هم برسد.

بیایید حساب کنیم که ۶۰ میلیون ایرانی به واکسن نیاز دارند، یک میلیون که تا هفته آینده آن را دریافت کرده‌اند. ظرف خرداد و تیرماه هم ماهانه سه میلیون نفر واکسن را دریافت می‌کنند، می‌ماند ۵۳ میلیون نفر که اگر از تیرماه ماهانه ۱۲ میلیون نفر واکسن را دریافت کنند، تا اواسط آذرماه باید ایرانی‌ها در برابر کرونا ایمن شده باشند، اما این خوشبینانه‌ترین حالت است و اظهارنظرهای بدبینانه‌تری هم در این مورد شنیده می‌شود.

*** شهریور یا مهر
یکی از اظهارنظرهای تازه در مورد زمان واکسیناسیون عمومی در ایران متعلق به مصطفی قانعی، رئیس کمیته علمی ستاد ملی مقابله با کروناست که گفته: «واکسن برکت در حال طی مراحل دو و سه مطالعات بالینی، واکسن کووپارس رازی و فخرای وزارت دفاع هم در مرحله اول آزمایش انسانی قرار دارند و احتمالا تا پایان ماه جاری یا نیمه اول اردیبهشت یک یا دو واکسن دیگر مجوز آغاز آزمایش را دریافت خواهند کرد. لذا پیش‌بینی می‌‌شود از شهریور یا مهر سال جاری واکسیناسیون عمومی کرونا آغاز شود و واکسن‌های ایرانی وارد بازار شوند.»

او در مورد زمان راه افتادن خط تولید مشترک واکسن اسپوتنیک وی در ایران هم گفته که احتمالا این کار طی سه ماه آینده شروع خواهد شد، به‌این‌ترتیب تا تیرماه تولید واکسن روسی در ایران و شروع واکسیناسیون عمومی با استفاده از آن، ممکن نخواهد بود.یکی دیگر از اظهارنظرهای بدبینانه در مورد زمان واکسیناسیون عمومی در ایران به پیام طبرسی تعلق دارد که یکی از مجریان واکسن کووبرکت است.

او اخیرا گفته: «اگر از خردادماه مجوز داده شود، می‌توان از خردادماه، هر ماه یک تا دو میلیون نفر را واکسینه کرد. البته همین کار یک پروتکل سریع‌تر از روش اجرای کنونی نیاز دارد. خوشبینانه‌ترین زمان برای شروع واکسیناسیون عمومی در ایران باز از بسیاری از کشورهای هم‌رده عقب‌تر است. خیلی امیدوار بودم که با درست بودن همه اقدامات تا مهر و آبان واکسیناسیون عمومی تمام می‌شد، اما با این وضعیت کنونی به نظر نمی‌رسد که تا شش ماه اول ۱۴۰۱ هم بتوانیم واکسیناسیون را تمام کنیم.

اما امیدواریم مسئولان بتوانند واکسن خارجی بیشتری بیاورند، الان یک رقابت در دنیا وجود دارد. می‌توانیم کنار بایستیم و بگوییم کسی واکسن نمی‌دهد یا می‌توانیم برویم بجنگیم و بالاخره برای کشور واکسن به دست بیاوریم. حداقل برای آرام کردن جو عمومی مردم، واکسیناسیون باید جزو اولویت‌ها باشد و چه این دولت، چه دولت بعدی باید یک برنامه روشنی برای واکسیناسیون داشته باشد.»

*** فایزر در ایران؟
مدت‌ها پیش هلال احمر اعلام کرد که یک خیر ۱۵۰ هزار دوز واکسن فایزر برای ایران خریداری کرده است. کمی بعد رهبری در سخنرانی اعلام کردند که واکسن های تولید انگلستان و آمریکا نباید به ایران وارد شوند و به این ترتیب دیگر خبری که در آن کلمات فایزر و ایران کنار هم باشند شنیده نشد تا دیروز که یک ویدئو در شبکه‌های اجتماعی چرخید که در آن یک بسته واکسن فایزر باز می‌شود، چک می‌شود و درون یک یخچال مخصوص گذاشته می‌شود و عجیب اینکه نه تنها در این فیلم صدای فارسی حرف زدن آدم‌ها شنیده می‌شود بلکه فضای اطراف کاملا ایرانی به نظر می‌رسد.

تا همین حالا که این مطلب نوشته می‌شود منبع این ویدئو معلوم نیست و نمی‌دانیم که واقعا این یک بسته واکسن فایزر در ایران وجود دارد یا فیلم متعلق به کشور دیگری است اما کیانوش جهانپور رئیس مرکز اطلاع‌رسانی وزارت بهداشت اعلام کرده که امکان قاچاق این واکسن به ایران وجود دارد. او گفته:«آنچه در فیلم مشخص است نوار بسته‌بندی پست بین‌المللی شرکت دویچه پست موسوم به DHL است که این شرکت در حال حاضر هیچ محموله‌ای به ایران ارسال نمی‌کند.

این احتمال وجود دارد که اگر این فیلم داخل ایران ضبط شده باشد شاید محموله به یکی از کشور‌های همسایه ما پست و سپس به‌طور قاچاق وارد کشور شده باشد.»این ویدئو از چند جهت ترسناک به نظر می‌رسد، دم دستی‌ترین موضوع ترسناک آن احتمال دریافت واکسن فایزر برای عده‌ای خاص است که در این شرایط اوج‌گیری پاندمی در ایران می‌تواند واقعا ناامیدکننده باشد.

اما از آن ترسناک‌تر، تاثیر این ویدئو بر بازار سیاه فروش واکسن است؛ بازاری که گفته می‌شود در آن عده‌ای ادعا می‌کنند که واکسن فایزر دارند و آن را بین ۱۰ تا ۷۰ میلیون تومان می‌فروشند. تا همین حالا سعی شده به مشتری‌های این بازار هشدار داده شود که فروشنده‌ها کلاهبردار هستند اما انتشار این ویدئو می‌تواند برای مشتری‌های این بازار قوت قلب خطرناکی محسوب شود.