استارتاپ‌ها: از مناظره‌های۹۶ تا مناظره‌های۱۴۰۰
روزنامه هفت صبح، رضا جمیلی | سال ۹۶ و در جریان مناظرات انتخاباتی بود که برای اولین بار اسحاق جهانگیری با اشاره به برخی سرمایه‌گذاری‌های خارجی انجام‌شده در دولت اول روحانی به جذب سرمایه بیش از ۱۰۰میلیون دلاری استارتاپ‌هایی چون دیجی‌کالا به عنوان بخشی از دستاوردهای این دولت اشاره کرد. تا پیش از آن کمتر در بحث‌های اقتصادی و سرمایه‌گذاری کشور، نامی از استارتاپ‌ها آن‌هم از زبان دولتمردان و مسئولان ارشد دولتی کشور به میان آمده بود.
از آنجا بود که استارتاپ‌ها راه خود را به رسانه‌های عمومی و سخنرانی‌ها و بحث‌های اقتصادی و توسعه‌ای مسئولان کشور باز کردند و از مجلس تا قوه قضائیه در موارد مختلفی حمایت از استارتاپ‌ها یا توسعه اکوسیستم استارتاپی را به عنوان بخشی از رسالت خود عنوان کرده و مدام از این صحبت کردند که باید موانع پیش پای استارتاپ‌ها را برداشت و مجال توسعه و اشتغالزایی و رشد را به آن‌ها داد.
از آن روز تا امروز که در آخرین روزهای تبلیغات انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۴۰۰ به سر می‌بریم راه درازی طی شده و براکوسیستم استارتاپی ایران فرازوفرودهای زیادی رفته است. خروج ترامپ از برجام و مسدود شدن راه ورود سرمایه‌های خطرپذیر به اکوسیستم استارتاپی مهم‌ترین تحول ۴ سال گذشته بوده است. تحولی که این اکوسیستم را در یک وضعیت قفل‌شدگی وارد کرده که نه راه توسعه آن برای سال‌های آینده مشخص است و نه سرمایه‌گذارهای قدیمی آن می‌دانند چطور باید سرمایه‌های خود را از این فضا خارج کنند.
این روزها اما در مناظره‌ها تنها یکی دو بار آن‌هم به شکلی کلی و بدون اشاره به برنامه‌ای منسجم از زبان امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی درباره استارتاپ‌ها سخن رفته است. سخنانی که به نظر می‌رسد بیشترتلاشی است برای استفاده از آخرین جذابیت‌های کسب‌وکاری و اقتصادی استارتاپ‌ها برای جلب توجه رای‌دهندگان. تلاش‌هایی که حتی در میان خود استارتاپ‌ها هم با بی‌تفاوتی روبه‌رو شده و زیاد جدی گرفته نشده‌اند.
اما استارتاپ‌ها این روزها بیش از هر زمان دیگری با پرسش‌هایی از این دست مواجه‌اند که دولت آینده فارغ از خط و ربط سیاسی‌اش قرار است برای ورود سرمایه‌گذارهای خارجی به کشور که موتور محرکه اقتصاد نوآوری و توسعه استارتاپی است چه برنامه‌ای داشته باشد. اینکه سرمایه‌گذارهای سال‌های گذشته چطور می‌خواهند میوه درخت‌هایی که کاشته‌اند را برداشت کنند و مهم‌تر اینکه زیرساخت‌های توسعه کسب‌وکارهای آنلاین در کشور از جمله اینترنت پرسرعت، رفع تحریم سرویس‌های پراستفاده بین‌المللی و واردات تجهیزات سخت‌افزاری موردنیاز این کسب‌وکارها به چه سرنوشتی دچار خواهند شد.
موضوع تحریم‌های خارجی و محدودیت‌های اینترنت در داخل کشور گلوگاه توسعه استارتاپ‌های ایرانی است. اگرچه جسته و گریخته صحبت‌هایی در مناظره درباره توسعه اینترنت می‌شود اما کلی گویی‌ها از یک سو و تجربه‌ها و وعده‌های گذشته و عدم تطابق آن‌ها با کارنامه‌های به جامانده از دولت‌های قبلی نشان می‌دهد که این روزها هیچ بخشی از اقتصاد کشور به اندازه اکوسیستم کسب‌وکارهای آنلاین هم از روند برنامه‌ها و شعارهای انتخاباتی و هم از نتیجه این رویداد مهم سیاسی نگران نیست. اکوسیستمی که در ۴ سال گذشته در همین شرایط تعلیق و رکود بخش زیادی از نیروهای ماهر انسانی‌اش را با مهاجرت از دست داده نگرانی‌هایی دارد که گویا این روزها چندان مسئله مناظره‌ها و بحث‌های انتخاباتی نیست.
