باقی‌مانده میراث اکبر هاشمی‌رفسنجانی
روزنامه هفت صبح، آرش خوشخو | دی ماه پرحادثه سال ۱۳۹۵ با ریزش ساختمان پلاسکو به پایان رسید اما در ۱۹ دی‌ماه هاشمی رفسنجانی یکی از مهم‌ترین چهره‌های انقلاب ایران و از معماران جمهوری اسلامی در ۸۲ سالگی درگذشت. علی اکبر هاشمی رفسنجانی یکی از هشت فرزند باغداری نیمه متمول در روستاهای رفسنجان بود که در ۱۴ سالگی به قم رفت.
او در قم با فرزند خانواده مرعشی ازدواج کرد. مرعشی‌ها همسایه بیت آیت‌الله خمینی بودند و این همسایگی و مراودت با بیت آیت‌الله خمینی در سال‌های پس از انقلاب هم برای هاشمی رفسنجانی ادامه یافت. او در دهه سی و چهل شمسی جذب خیزش اسلامی ضد رژیم شد. همسو با حرکت فدائیان اسلام و بعد هم موتلفه.
روایت است که او یکی از دست‌اندرکاران تهیه اسلحه برای ترور حسنعلی منصور به جزای تبعید امام بوده است که توسط شاخه نظامی موتلفه اجرا شد. هاشمی بارها به زندان افتاد اما نگاه مشتاقانه‌اش به مسئله توسعه میهن پرستانه را در کتابی که درباره امیرکبیر نوشت می‌توان ردیابی کرد. هاشمی رفسنجانی در دهه پنجاه دست به مسافرت‌های خارج از کشور زد.
بنیه مالی مناسب خانوادگی‌اش این اجازه را به او داد تا به جز اروپا به ژاپن هم سفر کند و چندین ایالت آمریکا را هم با اتومبیل سیاحت کند. هاشمی در دوران انقلاب یکی از معتمدین و نزدیکان آیت‌الله خمینی بود و در بسیاری از ملاقات‌ها او و سید احمد خمینی تنها همراهان امام محسوب می‌شدند. در سال‌های پس از انقلاب هاشمی رفسنجانی به عنوان عضو شورای انقلاب از متنفذترین چهره‌های روحانیت در مواجهه با طیف ملی مذهبی‌ها بود.
او دوبار از ترور نجات یافت. یکبار با گلوله زخمی شد و یکبار هم درآخرین لحظه از رفتن به جلسه حزب جمهوری اسلامی منصرف شد(هفتم تیر)او از بانیان اصلی عزل بنی‌صدر بود و در دوران جنگ علاوه بر ریاست مجلس شورای اسلامی، از سوی آیت‌الله خمینی به عنوان جانشین فرمانده کل قوا امورات جنگ را مستقیما زیر نظر داشت. نفوذ او موجب شد تا در مجلس خبرگان پس از فوت آیت‌الله خمینی، آیت‌الله خامنه‌ای با رای مناسبی به رهبری انقلاب برگزیده شوند.
هاشمی رفسنجانی از سال ۶۸ تا ۷۶ به مدت هشت سال رئیس‌جمهور ایران بود و با تمرکز بر مسئله اقتصادی بقیه مسائل را به اولویت‌های دوم و سوم تنزل داد. برخی پرونده‌های مهم بین‌المللی در دولت اول او علیه ایران به وجود آمد از جمله دادگاه میکونوس. او در دولت دوم خود به شکل کامل امور اجتماعی و فرهنگی را به طیف‌های سنتی و نزدیک به موتلفه سپرد و خودش دست اندرکار مسائل اقتصادی و مفهوم توسعه شد.
او در انتخابات سال ۱۳۷۶ در حرکتی سیاستمدارانه به شکل ضمنی از کاندیدای جناح چپ روحانیت یعنی سید‌محمد خاتمی حمایت کرد. اما در سال‌های ۷۶ تا ۷۸ او درگیر موج حملات از هردو طرف اصولگرایان و اصلاح‌طلبان بود. شهردار محبوبش یعنی کرباسچی از طرف قوه قضائیه محاکمه شد و اصلاح‌طلبان هم به او لقب عالیجناب سرخپوش دادند.
نتیجه این حمله‌ها راه نیافتن او به مجلس بود. اتفاقی عجیب برای یکی از قدرتمند‌ترین مردان کشور. هرچند او به عنوان رئیس مجمع تشخیص مصلحت و رئیس مجلس خبرگان سایه خود را بر ارکان قدرت کشور انداخته بود. شکست او در انتخابات سال ۱۳۸۴ از محمود احمدی‌نژاد شوک دیگری بود. احمدی‌نژاد به شکل مستقیم هاشمی رفسنجانی و خانواده او و نهاد‌های قدرت زیرنفوذ او در دانشگاه آزاد، تولیت آستان قدس، وزارت نفت و مجمع تشخیص را هدف گذاری کرده بود.
در انتخابات سال ۸۸ هاشمی علنا ضد احمدی‌نژاد موضع گرفت و به طور ضمنی پیروزی او در انتخابات سال ۸۸ را زیر سوال برد. بعد از نماز جمعه طوفانی ۲۴ تیر سال ۱۳۸۸، او بعد از ۴۰۰ حضور در نماز جمعه دیگر به این تریبون بازنگشت. هاشمی اما به عنوان رئیس مجمع تشخیص به حضورش در صحنه سیاسی ادامه داد. در انتخابات سال ۱۳۹۲ شورای نگهبان او را به علت کهولت سن رد صلاحیت کرد. اما نزدیکترین سیاستمدار به او یعنی حسن روحانی برنده انتخابات شد.
بعد از انتخابات هاشمی رفسنجانی به کمک دولت اختیار دانشگاه آزاد را از کامران دانشجو سلب کردند و این نهاد بزرگ فرهنگی اقتصادی به اردوی هاشمی رفسنجانی و متحدانش بازگشت. او در سال ۱۳۹۵ در حالیکه بعد از سال‌ها تنش، طعم موفقیت را با دولت روحانی و بازگشت معتمدینش به سر پست‌های کلیدی و وزارتخانه‌ها و همین طور احیای محبوبیتش، می‌چشید و صحنه را از تمام مخالفینش از اصولگرایان تندرو گرفته تا اصلاح‌طلبان رادیکال و مهم‌تر از همه طیف احمدی‌نژاد خالی می‌دید و یار نزدیکش بر مسند ریاست جمهوری و علی لاریجانی معتدل در پست ریاست مجلس حضور داشتند، در دی ماه سال ۱۳۹۵ در حین شنا در استخر مجمع تشخیص مصلحت بر اثر سکته قلبی و در سن ۸۲ سالگی درگذشت.
با درگذشت او مدیریت دانشگاه آزاد به دکتر ولایتی سپرده شد و ریاست مجمع تشخیص به آیت‌الله هاشمی شاهرودی رسید. چند ماه قبل‌تر با درگذشت آیت‌الله واعظ طبسی، تولیت آستان قدس هم به آیت‌الله رئیسی سپرده شده بود. از میراث سیاسی هاشمی در قالب دولت روحانی هم چند ماهی بیشتر نمانده است….
