آژانکشی برای بیرون کردن استارتاپها
روزنامه هفت صبح، فاطمه رجبی| «اگر تخلیه نکنید از نیروهای یگان ویژه کمک میگیریم»؛ اگر خبر نداشته باشید احتمالا تصور خواهید کرد که این جمله در مورد یک تجمع غیرقانونی در جایی که نباید گفته شده است اما واقعیت این است که این جمله را مالکان کارخانه نوآوری آزادی خطاب به غولهای استارتاپی زدهاند چرا که مهلت اجاره ۵ ساله آنها تمام شده و گویا قرار هم نیست تمدید شود البته از آنجا که مستاجرها هم در این سالها به امید تمدید هزینههای میلیاردی در این ملک کردهاند کار را پیچیده کرده و به تهدید و آژانکشی رسانده است.
برای اینکه بدانیم موضوع چقدر اهمیت دارد و مستاجرهای بزرگ این ملک چندهزار میلیاردی چه میگویند باید به حدود شش سال پیش برویم که اصلیترین مستاجر ملکی که کارخانه نوآوری آزادی در آن قرار دارد یعنی شرکت همآوا (یکی از شرکتهای شتابدهنده و مالک چند استارتاپ) ملکی با مساحت ۱۸هزار متر اجاره کردند تا اولین کارخانه نوآوری ایران را در جاده مخصوص راه بیندازند.
کمکم دولت هم پای کار آمد و گفته میشد که قرار است این منطقه به سیلیکونولی ایران تبدیل شود اما به هر حال اجاره ملک ۵ساله بود و اسفند ۱۴۰۱ مهلت قانونی حضور ۴هزار نفری که در آن فعالیت میکردند تمام میشد. اینطور که در بیانیه شرکت همآوا آمده از نیمه سال ۱۴۰۱ معاون علمی و فناوری رئیسجمهور میگوید که پارک فناوری پردیس مسئولیت مذاکره با مالک یعنی شرکت آما را برعهده میگیرد تا اجاره دستکم ۵ سال دیگر تمدید شود اما در نهایت آما از طریق مراجع قضایی اعلام میکند که میخواهد ملک را تغییر کاربری داده و آن را بفروشد.
این تصمیم وقتی کاملا جدی شد که مالک کارخانه نوآوری آزادی با انتشار اطلاعیهای در کدال اعلام کرد قصد فروش این کارخانه را در قالب مزایده دارد. حال شرکت همآوا، مجموعهای که کارخانه نوآوری را از آما اجاره کرده است، خبر داده که مهلت ۳۰روز برای تخلیه کارخانه نوآوری داده شده است. همآوا اما این اقدام را تخریب آرزوهای یک نسل از جوانان تشبیه کرده است.شرکت همآوا در بیانیه خود نسبت به این فرجه یک ماهه برای تخلیه ابراز نگرانی و اعلام کرده روزانه ۴هزار نفر بهطور میانگین در این کارخانه رفتوآمد دارند.
این شرکت اعتقاد دارد که تخلیه قهری کارخانه میتواند صدها میلیارد تومان خسارت مادی و معنوی به اقتصاد کشور وارد کند. در این بیانیه همچنین آمده است شرکت سرآوا بیش از ۶۰میلیارد تومان طی سالهای ۱۳۹۶ و ۱۳۹۷ هزینه کرده تا این کارخانه به شکل کارخانه امروزی راه بیفتد. همچنین اعلام شده دیگر شرکتهای مستقر در کارخانه نوآوری نیز در طول ۶سال گذشته، رقمی بیش از ۳۴۰میلیارد تومان را صرف بازسازی و تجهیز زیرساختهای آن کردهاند.
ناگفته پیداست که این خبر چه سروصدایی در شبکههای اجتماعی مخصوصا توئیتر و لینکدین به راه انداخت. روئین صمدزاده، مشاور سابق طرح توسعه شرکت همآوا در ایکس (توئیتر سابق) از مشکلاتی که این کارخانه با تغییر شیوه مدیریتی با آن مواجه شدهاست، پردهبرداری کرد. بنابر گفته مشاور سابق طرح توسعه شرکت همآوا از زمانی که پای پارک پردیس و دولتیها به این کارخانه باز شد، کارخانه تغییر کاربری داد و به جای نیروی مولد در بخش نوآوری به نمایشگاهی برای نمایش نوآوری در کشور تبدیل شد.
با ورود پارک پردیس، وامهای هنگفت به سمت صاحبان مشاغل در کارخانه نوآوری آزادی سرازیر شد؛ وامهایی که برای اهدافی غیر از هدف توسعهای کسبوکار مصرف شدند…. از زمانی که کارخانه نوآوری آزادی در دست پارک پردیس افتاد، روزبهروز فرایند دولتیسازی کارخانه تقویت شد و فضای استارتاپی جای خود را به محیطی دولتی داد که در آن قوانین عجیبی وضع میشد و حراست اجازه هرگونه برخوردی با فعالان این فضا را داشت!
سیاوش صفاریانپور، مجری و روزنامهنگار حوزه علم در خصوص وضعیتی که برای کارخانه نوآوری آزادی پیش آمدهاست و با اشاره به اینکه در دوره معاونت سورنا ستاری «کارخانه نوآوری» به عنوان فضایی برای تجربهسازی، تعامل، آموختن و توسعه پیدا کرد تا بستری برای دور شدن اقتصاد کشور از فضای نفتی باشد در ایکس (توئیتر سابق) نوشت: «باید دید که روحالله دهقانی فیروز آبادی که در دولت سیزدهم به جای سورنا ستاری قرار گرفتهاست، چه نقشی برای تداوم مسیر و حفظ این میراث بازی خواهد کرد؟»
عده زیادی از کاربران که تجربه کار در فضای کارخانه نوآوری آزادی را داشتند از سختگیریها و افزایش قیمتهای سالهای اخیر میگفتند و اعلام میکردند چندان از جمع شدن آن افسوس نمیخورند. با همه اینها وقتی بدانیم چه قیمتی روی این ملک گذاشته شده و خریداران چه کسانی هستند بیشتر از اینکه کارخانه نوآوری به مسیر قبلیاش برگردد ناامید میشویم.
بعضی خبرها میگویند این ملک با امکانات فعلی حدود ۲هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان قیمتگذاری شده و همین حالا هم ۵مشتری دست به نقد دارد که یکی از آنها یکی از شرکتهای واردکننده خودروی خارجی است که قصد دارد آن را تبدیل به نمایشگاه بزرگ خودروهای خود کند.