صد سال صد قصه دیگر؛ این سه زن...
روزنامه هفت صبح، آرش خوشخو | در دوران طلایی دوبله در دهه چهل سه دوبلور چیرهدست زن در فضای سینمای ایران درخشیدند. مهین کسمایی، تاجی احمدی و ژاله کاظمی. صداهای خاص و گوشنوازی که بر چهره ستارههای بزرگ هالیوود نشستند. صداهایی آنقدر زیبا که نمیتوانم به تکرار آنها بیاندیشم.
ستارههای بزرگ سینما گاه بین این سه چهره و صدایشان دستبهدست میشدند. هر سه آنها مثلا جای الیزابت تیلور و یا سوفیا لورن و شرلی مکلین حرف زدهاند. و یا اینگرید برگمن و جنیفر جونز. نقش این سه زن در دوبله ایران مشابه با جایگاه محمد اسماعیلی و چنگیز جلیلوند و ناصر طهماسب است. بگذارید با این سه نفر آشنا شویم:
مهین کسمایی از همه آنها بزرگتر بود و متولد رشت و برادرزاده علی کسمایی که پدر دوبله ایران بود. مهین زیر نظر عموی خود پرورش یافت و صدای جوان و پرانرژی و گاه خشدارش بلافاصله مورد توجه قرار گرفت. صدای او بر زنان سینمای کلاسیک بهخصوص فیلمهای دهه چهل و پنجاه بهخوبی مینشست. الیزابت تیلور، جنیفر جونز، ادری هپبورن و شرلی مکلین عموما در انحصار صدای او بودند. او نیمقرن در دوبله درخشید، بهخصوص در شاهکاری مثل بانوی زیبای من و دیگر فیلمهای ادری هپبورن. او سال ۱۳۹۵ و در سن ۸۶سالگی درگذشت.
تاجی احمدی متولد ۱۳۱۵ تهران بود. فعالیتش را با بازیگری در تئاتر شروع کرد و سپس جذب سینما شد و بین سالهای ۱۳۳۵ تا ۱۳۴۶ در حدود ۲۰ فیلم ظاهر شد. متجدد بود و ته چهرهاش بسیار شبیه فروغ فرخزاد و شاید به همین دلیل نقش اول فیلم خشت و آینه ساخته ابراهیم گلستان را بهدست آورد. ازدواجهایش با هوشنگ مرادی و محمدعلی زرندی جاپای او را در صنعت دوبله محکم کرد.
صدایش عجیب و خاص بود. نوعی جوانی و تزلزل در صدایش بود که او را به انتخابی یکه برای چهرههای سینمای دهه شصت آمریکا بدل میکرد. مثل ناتالی وود و جین فاندا. ( ادری هپبورن اما در ید خانم کسمایی باقی مانده بود.) مشغلهاش در دوبله بهحدی بود که از میانه دهه چهل قید بازی در سینما را زد. تاجی در دهه پنجاه وارد تلویزیون شد و در میانپردههای فکاهی و شوهای شبانه ظاهر شد.
او در دیماه ۵۷ مصاحبه با شاپور بختیار را انجام داد و در پس از انقلاب دیگر جایی در تلویزیون نیافت. از این بهبعد زندگیاش آکنده با تلخی و مشقت بود. او سال ۵۸ به همراه شوهر و دو فرزندش به فرانسه مهاجرت کرد. مرگ یکی از فرزندانش او را دچار افسردگی شدید و اختلال حواس ساخت و سپس آلزایمر گرفت و در نهایت سال ۱۳۶۷ بر اثر سرطان و در سن ۵۱ سالگی در پاریس درگذشت.
ژاله کاظمی؛ اما تاج برترین دوبلور زن بهنظرم شایسته ژاله کاظمی است. متولد ۱۳۲۲ که نوجوانیاش را در آبادان گذراند و سپس به تهران آمدند. به کمک برادرش هوشنگ کاظمی وارد دوبله شد و در اوج جوانی به ایتالیا رفت و جزو پیشگامان صنعت دوبله شد. صدایش زیبا بود و بر چهرههای زیبا جلوهای دوچندان مییافت. در دهه چهل او انتخاب اول همه مدیران دوبلاژ برای ستارههای بزرگ سینما بود.
چه خارجی و چه ایرانی. (مثل فروزان و پوری بنایی که عموما با صدای او ظاهر میشدند) کاظمی در دهه پنجاه وارد تلویزیون شد. در دوبله فیلمهای کلاسیک برای تلویزیون صدای او بر فیلمهای قدیمیتر هم ظاهر شد. مثل دختری با روبان زرد و یا اتوبوسی بهنام هوس و یا برفهای کلیمانجارو. او در تلویزیون بهعنوان مجری و گوینده نیز مبهوتکننده ظاهر شد.
وی تحصیلکرده بود و در دو رشته علوم سیاسی و تعلیم و تربیت در تهران و کالیفرنیا مدرک کارشناسی دریافت کرده بود. بههنگام اجرا موقر بود و بر کلام مسلط و از چهرهای خاص و برازنده برخوردار بود. در شوخی و خنده حد را نگه میداشت و با صدای منحصر بهفردش فاخرانه برنامه اجرا میکرد. او بلافاصله در کنار آزاده وزیری و دلارام کشمیری به گویندههای اصلی برنامههای تلویزیون بدل شد، بهخصوص در اجرای برنامههای هنری و فرهنگی در حوزه ادبیات و موسیقی و تئاتر.
کاظمی هم مثل تاجی احمدی در سال ۵۸ از تلویزیون خارج شد و مدتی به آمریکا رفت و آنجا نقاشی کرد و نمایشگاه گذاشت و از اواسط دهه شصت فعالیت خود بهعنوان دوبلور را دوباره در سینمای ایران پی گرفت. صدای بینظیر او بر چهره نیکول کیدمن نقش مهمی در موفقیت و محبوبیت دو فیلم «دیگران» و «ساعتها» در میان تماشاگران ایرانی داشت. او در دوران خیزش دوباره سینمای ایران مجددا در عرصه دوبله ظاهر شد و صدایش بر چهره افسانه بایگان، فریماه فرجامی، شهلا میربختیار، فاطمه معتمدآریا، کتایون ریاحی و هما روستا و چندین چهره دیگر نشست.
این چهره کمنظیر سال ۱۳۸۳ و بر اثر سرطان لوزالمعده در آمریکا درگذشت، در حالیکه تنها ۶۰سال داشت. در کارنامه او دوبله بیش از ۴۰۰ فیلم سینمایی وجود دارد. ازدواجهای ژاله کاظمی هم قابل اشاره هستند. در ابتدای دوران حرفهای و در اوج جوانی با سیامک یاسمی کارگردان مشهور سینمای فارسی ازدواج کرد و بعد از جدایی همسر ایرج گرگین (روزنامهنگار و نویسنده و بعدها مدیر شبکه دوم تلویزیون) شد
و پس از جدایی از او و بعد از چندین سال تجرد، سالهای انتهایی عمرش به ازدواج بیژن الهی شاعر مشهور درآمد (شوهر سابق غزاله علیزاده). ژاله و بیژن ۱۲ سال با یکدیگر زن و شوهر بودند و یکسال قبل از فوت ژاله از هم جدا میشوند. یکی دیگر از شایعات زندگی او خواهر بودن او با زهرا رهنورد است که در ویکیپدیای هر دو نفر ذکر شده اما برخی منابع این نسبت را بالکل تکذیب کردهاند.