علت توقیف کشتی‌ها در دنیا چیست؟
روزنامه هفت صبح، علی رستگار | از وقتی این ماجرای توقیف کشتی ایران در جبل‌الطارق و بعد توقیف یک کشتی انگلیسی در تنگه هرمز پیش آمد، روزی نیست که شاهد اخباری از این جنس در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی نباشیم. انگار که مسئله توقیف کشتی‌ها ناگهان در دنیا فراگیر شده و بعضی تحلیلگران سیاسی تحولات تازه‌ای را در جهان بر اساس همین رویدادهای ریز و درشت پیش‌بینی می‌کنند. بررسی قوانین دریانوردی و مرور تجربه ماه‌ها و سال‌های قبل اما نشان می‌دهد این تفسیر و تعبیرها خیلی دقیق نیست.
به نظر می‌رسد منهای ماجرای توقیف کشتی انگلیسی توسط ایران که طبعا پاسخی به اقدام انگلیسی‌ها بود و ارزش خبری بالایی داشت، مابقی اخباری که این روزها می‌شنویم اخبار عادی دنیای دریانوردی و کشتیرانی هستند. الان فقط با توجه به حساسیت افکار عمومی‌به این اخبار، کانال‌ها و کاربران شبکه‌های اجتماعی با آب و تاب بیشتری این ماجراها را پوشش می‌دهند؛ وگرنه هیچ کدام از این خبرها اتفاق غیرمعمولی محسوب نمی‌شود. در ادامه چند مورد از این دست رویدادهایی را که در یک ماه اخیر تبدیل به جنجال خبری و رسانه‌ای شد مرور می‌کنیم.
*** توقیف نفتکش ایرانی در جبل الطارق/ زمان: ۱۳ تیرماه
شرح ماجرا: دولت جبل الطارق اعلام کرد با کمک تفنگداران دریایی انگلستان نفتکش گریس-۱ متعلق به ایران را داخل مرزهای آبی این سرزمین توقیف کرده است. یک‌روز بعد اعلام شد دادگاه عالی جبل الطارق به مدت دو هفته با توقیف این کشتی موافقت کرده و در روز ۲۸ تیر هم خبر آمد که این توقیف به مدت ۳۰ روز دیگر تمدید شده. این ابرنفتکش ظرفیت دو میلیون بشکه نفت دارد و دولت جبل الطارق اعلام کرد این کشتی حامل نفت ایران به مقصد یک پالایشگاه در سوریه بود که مشمول تحریم‌های اتحادیه اروپاست. این ادعا توسط ایران تکذیب شد.
*** توقیف نفتکش اوکراینی حامل نفت ایران توسط مصر / زمان: ۸ تیر
شرح ماجرا: این کشتی همان نفتکش اوکراینی حامل نفت ایران است که در اعلام خبر آن یک اشتباه فاحش رخ داد. ماجرا این بود که در روز ۱۸ تیرماه رسانه‌ها طوری خبر را منعکس کردند که انگار این اتفاق همان روز رخ داده و مصر یک نفتکش ایرانی را توقیف کرده. در صورتی که یک روز قبل‌تر زنگنه وزیر نفت اشاره‌ای گذرا کرده بود که «یک کشتی توقیفی هم در مصر داریم که دنبال حل موضوع هستیم.» این اتفاق در حقیقت ۱۰ روز قبل‌تر رخ داده بود و این کشتی با پرچم اوکراین در کانال سوئز توقیف شده بود.
*** توقیف نفتکش بریتانیایی در تنگه هرمز / زمان: ۲۸ تیرماه
شرح ماجرا: دو هفته بعد از توقیف کشتی ایرانی توسط انگلیس، این بار نوبت ایران بود که یک نفتکش انگلیسی به نام «استینا ایمپرو» را توقیف کند. نیروی دریایی سپاه پاسداران اعلام کرد که این اقدام به درخواست سازمان بنادر و دریانوردی استان هرمزگان و به دلیل نقض قوانین بین‌المللی توسط کشتی انگلیسی انجام شده است. ساعاتی بعد خبر آمد که یک کشتی انگلیسی دیگر به نام مصدر که با پرچم لیبریا به سمت بندری در عربستان بوده هم توسط ایران توقیف شده که این موضوع تکذیب شد و این کشتی به مسیر خود ادامه داد.
*** توقیف کشتی روسی توسط کره شمالی / زمان: ۲۶ تیر ماه
شرح ماجرا: چند روز پیش خبر آمد که کره شمالی یک کشتی ماهیگیری روس را اواخر تیرماه توقیف کرده و ۱۷ سرنشین آن هم در بازداشت این کشور هستند. این کشتی از بندری در کره جنوبی عازم دریای ژاپن بوده. به هرحال دیروز خبر آمد که این کشتی را کره شمالی آزاد کرده و دیگر اینکه دیروز خبر آمد کره جنوبی یک قایق از کره شمالی را با سه سرنشین توقیف کرده.
*** توقیف شناور ریاح در جنوب جزیره لارک/ زمان: ۲۲ تیرماه
شرح ماجرا: یک شناور نفتکش که مشغول قاچاق سوخت بود هم در تاریخ ۲۲ تیرماه توسط ایران توقیف شد. این کشتی کوچک که ریاح نام داشت در حال حمل یک میلیون لیتر سوخت (۶۳۰۰ بشکه) با پرچم پاناما بود. ابتدا عنوان شد که این کشتی متعلق به یک شرکت مستقر در دوبی است اما زمزمه‌هایی هم شنیده می‌شد که این کشتی در اصل متعلق به انگلستان است. موضع گیری چند روز بعد دولت پاناما که گفت: «با استفاده غیرقانونی از پرچم این کشور روی کشتی‌هایی که کارهای غیرقانونی انجام می‌دهند برخورد می‌شود.» عملا تخلف این کشتی هم تایید شد.
*** حکم دادگاه سنگاپور برای کشتی چینی / زمان: ۲ مردادماه
شرح ماجرا: بلومبرگ خبر داده که چهارشنبه هفته پیش هم سنگاپور یک کشتی چینی را به اتهام نقض تحریم‌های آمریکا ضد ایران توقیف کرده. ظاهرا دادگاه عالی سنگاپور هم حکم توقیف کشتی «وی آل جی سی دراگون» را که تحت مالکیت هلدینگ چینی کانلان قرار دارد صادر کرده. گفته شده که این کشتی گاز مایع را از ایران به سمت چین حمل می‌کرده و حتی شنیده شده دو روز قبل‌تر هم یک کشتی دیگر از همین هلدینگ به همین شیوه توقیف شده است.
*** توقیف و تعمیر پرهزینه کشتی هپینس ۱ / زمان: ۱۰ اردیبهشت ماه
شرح ماجرا: این یکی ماجرا خیلی قبل‌تر از بقیه رخ داد اما بعد از چند ماه تازه ابعاد ماجرا مشخص شد. اردیبهشت ماه امسال اعلام شد که یک کشتی ایرانی به نام هپینس ۱ هنگام تردد از مسیر دریای سرخ به کانال سوئز و در نزدیکی بندر جده عربستان دچار نقص فنی شده و نیروهای عربستانی این نفتکش ایرانی را به سمت جده هدایت کردند. بعد از امدادرسانی و تعمیر کشتی اما خبری از آزادی آن نبود تا اینکه بحث توقیف پیش آمد. در نهایت ۲۹ تیرماه بالاخره این نفتکش آزاد شد و به سمت آب‌های ایران حرکت کرد اما در خبرها اعلام شد که عربستان رقم هنگفت ۱۰میلیون دلار بابت تعمیر و نگهداری این کشتی دریافت کرده است .
*** توقیف یک کشتی روسی در اوکراین / زمان: ۳ مردادماه
شرح ماجرا: اوکراین یک نفتکش روسی را در ایالت اودسا توقیف کرده است. اتفاقی که با واکنش تند روسیه مواجه شده و آن را یک گروگانگیری نامیده. منابع اوکراینی در مورد دلایل این اقدام می‌گویند این کشتی در جریان بازداشت کشتی‌های نظامی‌اوکراینی توسط روسیه در تنگه کرچ شرکت داشته. نام این نفتکش نیکا اسپیریت است.
