ناگفته‌های پزشکی قانونی از حادثه پلاسکو

صبح پنجشنبه ۳۰ دی ۱۳۹۵ بود که انتشار خبری، همه شهروندان تهرانی را در شک فرو برد. ساختمان پلاسکو واقع در چهارراه استانبول در چنین روزی آتش گرفت و هنوز در حالیکه تعدادی از آتش نشانان و کسبه در ساختمان حضور داشتند؛ به یک باره فروریخت. آوار برداری از این ساختمان بیش از ۱۰ روز به طول انجامید و متأسفانه در این حادثه ۱۶ آتش نشان و ۵ نفر از کسبه جان خود را از دست دادند.

 امروز که ۸ سال از آن فاجعه غم انگیز می‌گذرد و داغ فوت این آتش نشانان هنوز برای خانواده هایشان تازه است؛ سراغ یکی از پزشکان سازمان پزشکی قانونی رفتیم که کار شناسایی پیکرهای این افراد را انجام داده بود.

دکتر محمد جواد هدایت‌ شده، رئیس تالار تشریح پزشکی قانونی استان تهران و متخصص پزشک قانونی در این باره می‌گوید: به خاطر دارم روزی که ساختمان پلاسکو فروریخت، یک روز پنجشنبه ای بود که من در سازمان شیفت بودم. وقتی این خبر به گوش ما رسید با هماهنگی قضائی به سمت محل حادثه اعزام شدیم تا شرایط را ارزیابی کنیم.

او ادامه می‌دهد: تقریبا چهار خیابان مانده به محل حادثه، پلیس مسیر را مسدود کرده بود و با وجود اینکه ما خودمان را معرفی کردیم باز هم اجازه ورود به ما داده نشد. بعد از حدود دو روز به ما اجازه دادند وارد محل شویم و یک کانکس نیز در اختیار ما قرار دادند تا بر کار جمع آوری اجساد نظارت کنیم.

رئیس تالار تشریح پزشکی قانونی استان تهران درباره اهمیت حضور متخصصان پزشکی قانونی در محل حادثه اظهار می‌کند: هر زمان که چنین اتفاقات بزرگی رخ می دهد؛ باید متخصصان ما در صحنه باشند و بهتر است خودمان پیکرها را جمع کنیم. در ابتدا مهم این است که فقط پیکرهای انسانی جمع آوری شود. همچنین باید دقت کنیم که اعضای بدن هر نفر درون یک کاور قرار بگیرد؛ یعنی مثلا سه دست در یک کاور قرار داده نشود. 

هدایت‌شده یادآور می‌شود: بعد از چند روز، کار جمع آوری اجساد و آوار برداری به اتمام رسید و کار شناسایی ما در سازمان پزشکی قانونی آغاز شد.

علت مرگ آتش نشانان پلاسکو چه بود؟

وی با اشاره به راحت بودن شناسایی آتش نشانان از سایر افراد می‌افزاید: آتش نشانان به خاطر داشتن لباس فرم خاص، خیلی راحت از سایرین جدا شدند و علت مرگ بیشتر آنها نیز کاملا مشخص بود.

این متخصص پزشک قانونی درباره علت مرگ آتش نشانان اظهار می‌کند: لباس‌های آتش نشانان طوری طراحی شده است که تبادل حرارتی از بیرون به داخل کمتر باشد؛ بر همین اساس اکثر آتش نشانان بدنشان در لباس هایشان سالم بود؛ اما به خاطر شوک حرارتی ناشی از دمای بالا، جان خود را از دست داده بودند.

وی شوک حرارتی را قرار گرفتن لحظه‌ای در دمای بالای ۲۰۰ درجه سانتی گراد عنوان کرده و می‌گوید که این شوک باعث ایست قلبی و سپس مرگ افراد می‌شود.

رئیس تالار تشریح پزشکی قانونی استان تهران ادامه می‌دهد: در این مسئله چون چهره‌ها تقریبا قابل شناسایی بود و لباس‌هایشان نیز علائم و نشانه هویتی داشت، کار تشخیص هویت آتش‌نشانان به سرعت انجام شد.

زمان مرگ آتش نشانان پلاسکو

هدایت شده می‌گوید: در آن مقطع اعلام زمان مرگ این افراد بسیار مهم بود، زیرا گفته می‌شد از زیر ساختمان، صداهایی شنیده می‌شود یا اینکه آتش نشانان با همکاران و اعضای خانواده خود تماس گرفته‌اند؛ این مسئله در حالیست که در بررسی های ما مشخص شد بیشتر این افراد همان لحظه اولیه جان خود را از دست داده‌اند و این فرضیات همگی رد شد.

او می‌افزاید: در واقع تمام آتش نشانان بر اثر ایست قلبی ناشی از شوک حرارتی جان خود را از دست داده بودند؛ اما یکی از آنها که در واقع سر تیم گروه بود و از همه مسن تر، بر اثر اصابت جسم سخت به سر کشته شده بود و این فرد نیز خیلی زود فوت کرده بود و امکان اینکه با افراد بیرون ارتباط برقرار کرده باشند؛ وجود نداشت.