لبخند پنهان میان دو نان | به مناسبت روز جهانی همبرگر
تاریخچه همبرگر پر از روایت‌های مختلف و جذاب از فرهنگ‌های گوناگون است
هفت صبح | حتی اگر هیچ وقت اهل فست‌فود و ساندویچ نباشید، یک همبرگر خوش‌عطر و وسوسه‌کننده در یک عصر بهاری یا تابستانی، همیشه جایی در قلب آدم باز می‌کند. هر سال ۲۸ ماه مه، جهان به بهانه «روز جهانی همبرگر» بی‌هیاهو اما باشکوه به این ساندویچ افسانه‌ای سلام می‌دهد؛ همان لقمه‌ای که شاید در نگاه اول ساده و معمولی باشد اما قصه‌های بزرگی در دل دارد، از آشپزخانه‌های پرهیاهوی نیویورک تا کافه‌های کوچک هامبورگ، از جشن‌های خانوادگی در حیاط خانه تا رستوران‌های لوکس و پرزرق و برق.
همبرگر را نمی‌شود صرفا یک غذا دانست؛ یک تجربه است، یک خاطره دسته‌جمعی، یک بهانه برای جمع شدن و حرف زدن و حتی گاهی عاشق شدن. شاید همین راز محبوبیت بی‌چون‌وچرایش باشد: ساده، صمیمی و البته خوشمزه! آمار می‌گوید آمریکایی‌ها هر سال بیش از ۵۰ میلیارد همبرگر می‌خورند؛ عددی آنقدر بزرگ که تقریبا نمی‌شود در ذهن گنجاندش. پس جای تعجب ندارد که برایش یک روز ویژه کنار گذاشته‌اند.
اما قصه همبرگر، درست مثل قصه‌های عاشقانه یا قهرمانی، تاریخچه‌ای مبهم و پرحاشیه دارد. آیا واقعا زادگاه این ساندویچ، شهر هامبورگ آلمان است؟ یا نامش وامدار خط کشتیرانی هامبورگ-آمریکا است که در قرن نوزدهم ساندویچی شبیه همبرگر را در کشتی‌هایش سرو می‌کرد؟
یا باید ردش را در گوشه و کنار کافه‌های آمریکای دهه‌های ابتدایی قرن بیستم جست‌وجو کنیم؟ حتی اگر کتاب‌های آشپزی و مورخان غذایی بر سر این جزئیات توافق نداشته باشند، همه قبول دارند که همبرگر شکل امروزی‌اش را مدیون نمایشگاه جهانی ۱۹۰۴ سنت لوئیس است؛ همان جشنی که بستنی قیفی را هم به جهان معرفی کرد.
اما زیبایی همبرگر دقیقا در همین ابهام و چندگانگی است. در هر گوشه دنیا و در هر فرهنگی، این ساندویچ توانسته خودش را تطبیق بدهد؛ گاهی با گوشت مرغ یا بوقلمون، گاهی با پتی‌های گیاهی و حتی نسخه‌های کاملا بدون گوشت مثل «Impossible Burger» که مرزهای سنتی این غذا را شکسته‌اند. دیگر فقط گوشت گاو و پنیر و کاهو و گوجه‌فرنگی نیست؛ هر کس با هر سلیقه‌ای می‌تواند همبرگر مورد علاقه‌اش را بسازد، حتی اگر فقط با نان و یک تکه پنیر ساده باشد.
اما همبرگر فقط مخصوص آن‌سوی آب‌ها و افسانه‌های غربی نیست؛ در ایران خودمان هم سال‌هاست که این ساندویچ جذاب، جایی محکم و دوست‌داشتنی در دل سفره‌ها و خاطرات ما باز کرده است. کافی است سری به یکی از فست‌فودهای محبوب شهر بزنید یا حتی به روزهای پیک‌نیک و دورهمی‌های دوستانه فکر کنید؛ بعید است همبرگر، آن هم با سیب‌زمینی سرخ‌کرده، پای ثابت منوی انتخاب‌ها نباشد.
همبرگر در ایران هم مثل بسیاری از غذاهای وارداتی، رنگ و بوی خاص خودش را پیدا کرده است. از همبرگرهای دستی و پرملات مغازه‌های قدیمی که نسل‌به‌نسل عاشق خودشان را داشته‌اند، تا همبرگرهای فانتزی و مدرن در رستوران‌های امروزی با ترکیب‌های عجیب و غریب، هر گوشه ایران، یک روایت تازه از این ساندویچ دوست‌داشتنی دارد.
روز جهانی همبرگر، فقط یک جشن غذایی نیست؛ جشنی برای خاطره‌هاست. شاید به یاد بیاورید اولین قرار عاشقانه یا جشن پایان امتحانات یا حتی پیک‌نیک ساده با دوستان، وقتی سر میز یا کنار آتش، هر کسی شیوه خاص خودش را برای درست کردن بهترین همبرگر تعریف می‌کرد. مسابقه بی‌کلامی برای یافتن «بهترین همبرگر» و کشف سس‌ها و چاشنی‌های تازه، درست همان چیزی است که به این روز رنگ و بوی خاصی می‌دهد.
امروز هم، رستوران‌ها و فست‌فودها همه تلاش می‌کنند بهترین نسخه‌شان را ارائه دهند و با تخفیف‌ها و ترکیب‌های ویژه مشتریان را وسوسه کنند. بعضی‌ها دل را به دریا می‌زنند و انواع جدید را امتحان می‌کنند. در همین حین، دود و عطر همبرگر از خانه‌ها و باغ‌ها به هوا می‌رود و لبخند و گاهی حتی شوخی، میزبان این جشن می‌شود.
