پس چرا شهرزاد را ادامه دادید؟

هفت صبح| «مست عشق» با موضوع زندگی شمس و مولانا اکران شده ‌ و به همین مناسبت کارگردان آن در چند مصاحبه حرف‌هایی قابل تامل بیان کرده است. اصولا حسن فتحی فیلمساز صاحب دانشی است و نمود آن نه‌تنها در آثارش که در گفته‌هایش نیز قابل لمس است. فتحی در مصاحبه‌ای که با روزنامه هم‌میهن داشته، از سریال جنجالی «شهرزاد» هم گفته. بهانه گزارش امروز هفت‌صبح همین بخش است.

مورد اول| آنچه گفت

مصاحبه با توضیح درباره سابقه خوب حسن فتحی در تولید آثار تاریخی-عاشقانه شروع می‌شود. او نیز به پیشینه خود و همچنین ساخت «روشن‌تر از خاموشی» اشاره می‌کند؛ سریالی درباره فیلسوف ایرانی ملاصدرای شیرازی که فتحی درباره‌اش گفته: «برای نوشتن فیلمنامه آن حدود دو، سه سال مطالعات مستمر روی جریان‌های فلسفی و عرفانی مختلفی داشتم.» بعد هم توضیح داده که مشابه این اتفاق برای «مست عشق» رخ داده. فتحی در عین حال ماجرای «شهرزاد» را پیش کشیده و گفته:« بعد از تجربه ساخت شهرزاد و حاشیه‌سازی‌های عجیب و غریبی که گریبان من و یکسری از بازیگران شهرزاد را گرفته بود، اصلاً شرایط روحی خوبی نداشتم و فکر می‌کردم ما در این ماجرا چه گناهی کردیم که اینطور باید مورد تهمت، افترا و هجمه قرار بگیریم؛ آن‌هم در شرایطی که تا چند مدت قبلش به‌خاطر موفقیت چشمگیر آن سریال مورد تمجید و ستایش غریبه و آشنا بودیم؛ اما به‌یکباره ورق برگشت و بازی زندگی، آن روی خشن و بی‌رحم خود را نشان داد.» در ادامه هم عنوان کرده :« اندیشه‌های مولانا و غزلیات و مثنوی-معنوی و شطحیات شمس تبریزی پناه خوبی شد تا از آن اندوه و خسوف روحی که گرفتارش شده بودم، به‌تدریج فاصله بگیرم.»

مورد دوم| سقوط کیفیت شهرزاد

جنجال‌های «شهرزاد» بعد از فصل اول پیش کشیده شد و ماجرای سرمایه‌گذار آن، سریال را گوشه رینگ برد. حسن فتحی اما نمی‌خواست کوتاه بیاید و سری دوم و سوم را هم ساخت. دست‌شان درد نکند ولی باور کنید راضی به این حجم از افسردگی برای کارگردان محبوب‌مان نبودیم. تازه اگر «شهرزاد» در همان فصل اول به پایان می‌رسید؛ کیفیت دو فصل بعدی آن، تجربه‌ای ناخوشایند برای سخت‌پسندها رقم نمی‌‌‌زد. خاطرتان هست که سری سوم «شهرزاد» تبدیل به یک سریال معمولی شد و خاطره خوش فصل اول را محو کرد؟ حالا ظاهرا دلیل این است که حواشی روی کیفیت سایه انداخته. پس نساختن آن از نظر حرفه‌ای بهتر نمی‌بود؟ داریم از کارگردانی می‌گوییم که همیشه پیشنهادهای جذاب دارد و به نظر می‌رسد صرفا برای دستمزد کاری را انجام نمی‌دهد.

مورد سوم| ماجرای هجمه

حسن فتحی تاکید کرده: «ما در این ماجرا چه گناهی کردیم که اینطور باید مورد تهمت، افترا و هجمه قرار بگیریم؟» ظاهر ماجرا این است که فیلمساز، کاری به سرمایه و محل آن ندارد و مادامی که سرمایه‌گذار به شکل قانونی کار می‌کند، نباید حساس بود و ... درباره «شهرزاد» اما ماجرا کمی فرق می‌کند و با «نه» گفتن سازندگان به یک سرمایه مشکوک برای ساخت سری دوم و سوم، بیش از پیش محبوب‌تر و عزیزتر می‌شدند. انرژی کارگردان هم هرز نمی‌رفت و افسردگی مانع از تولید آثار بهتری که از او انتظار داریم، نمی‌شد.

مورد چهارم| بازخوانی یک ادعا

پس از پایان فصل سوم «شهرزاد» حسن فتحی یادداشت نوشت و در بخشی از آن اشاره کرده: «صد البته نقطه قوت هنرمند استقلال اوست و برای او همیشه این ترس و تردید وجود دارد که مبادا بازیچه دست متولیان سرمایه و قدرت‌های موازی پشت پرده قرار گیرد. هنرمند دلگرم است به اعتماد مردم و نمی‌تواند فقط به منافع مادی خود بیندیشد و طبیعی است که باید بداند با کمک چه سرمایه‌ای می‌تواند خلق را ممکن سازد. اگرچه در نهایت ما راه دوم را انتخاب کردیم و موازی آن دروغ و واهی بودن شبهات و اتهامات نیز کاملا به اثبات رسید اما بی‌تردید یکی از سخت‌ترین لحظات ساختن سریال «شهرزاد» همین انتخاب بر‌سر بزنگاه بود. انتخاب میان افکار عمومی که گاه چون کشتی بی‌لنگر است و حقیقتی که برای اثباتش باید مرام و معرفت حلم و صبوری دانست.» با گذر زمان و صدور حکم برای سرمایه‌گذار «شهرزاد» آیا حسن فتحی همچنان به این جملات ایمان دارد؟ کار درست را علی نصیریان کرد که وقتی دید فصل دوم جذابیت سری اول را ندارد، همراهی با «شهرزاد» را ادامه نداد.

راستی شهاب حسینی در برنامه «همرفیق» گوشه زد که «کلا «شهرزاد» قرار بود برای یک فصل ساخته بشود و فصل اول یک پایان حیرت‌انگیز داشت. اما زمانی که داشتیم این سریال را می‌ساختیم پخشش هم شروع شد و مورد استقبال قرار گرفت و یکهو دندان‌های نیش تیز شد و قصه سرش را به یک مسیر دیگر کج کرد.»