درخشش در سایه جنایت!
۱۰ نقش‌آفرینی خاطره‌ساز از بازیگران مطرح در فیلم‌هایی که ردی از یک جنایت در روایت آنها بوده است
هفت صبح| هرچند بهانه‌مان برای گردآوری این پرونده، تمرکز بر نقش‌آفرینی بازیگران بود، اما قبل از آن بد نیست، همین ابتدا به نکته دیگری اشاره کنیم. در همین پرونده بخشی را به آنالیز عملکرد فیلم‌ها در گیشه اختصاص داده‌ایم و کافی است شما هم مروری بر این بخش داشته باشید. به‌طرز قابل‌توجهی اکثر فیلم‌هایی که داستانی جنایی و معمایی دارند، عملکرد موفقی در گیشه داشته‌اند و این نشان‌دهنده ظرفیت بالای این ژانر در سینمای ایران است. ظرفیتی که مشخص نیست چرا هیچ‌گاه تبدیل به یک جریان توانمند و پرقدرت نشده.
اگر در همین پرونده به تاریخ ساخت فیلم‌ها توجه کنید، متوجه می‌‌شوید که معمولا فیلم‌های جنایی، حاصل تجربه پراکنده خالقان‌شان بوده‌اند و کمتر فیلمسازی هم داشته‌ایم که به‌صورت متمرکز علاقه‌مند به آزمون و خطا در این حوزه باشد. این همان ظرفیتی است که به‌نظر می‌رسد کاظم دانشی، به‌خوبی متوجه آن شده است. فیلمسازی جوان که دو سال پیش‌تر «علف‌زار» را بهعنوان اولین فیلم بلند سینمایی خود نوشت و کارگردانی کرد و حالا فیلمنامه «بی‌بدن» را برای مرتضی علیزاده نوشته است.
شواهد هم نشان می‌دهد مسئولان قضایی به او اعتماد پیدا کرده‌اند و حالا او مسیر دسترسی به پرونده‌های واقعی برای تبدیل آنها به درام‌های سینمایی را هم پیدا کرده است.
همزمان با اکران عمومی «بی‌بدن» و درخشش الناز شاکردوست در نقش اصلی این فیلم، سراغ وجه دیگری از فیلم‌های جنایی رفته‌ایم؛ این آثار معمولا بستر مساعدی برای درخشش بازیگران فراهم می‌آورند.
پیش‌درآمد
کشتم، کشتی، کشت!
کوتاه درباره نقش‌آفرینی سه بازیگر در نقش قاتل در سریال‌های خانگی
مریلا زارعی| افعی تهران
یکی از موفق‌ترین سریال‌هایی که از حوالی نوروز 1403 وارد شبکه نمایش خانگی شد، بی‌تردید «افعی تهران» است. سریالی که هرچند نام سامان مقدم بهعنوان کارگردان در تیتراژ آن درج شده اما مولف اصلی آن را باید پیمان معادی دانست. او علاوه‌بر نگارش فیلمنامه، در نقش اصلی سریال هم درخششی تام و تمام دارد. مریلا زارعی در این سریال ایفای نقش یک قاتل سریالی را برعهده دارد. قاتلی که به نام افعی تهران شناخته می‌شود و به‌صورت سریالی، افرادی را که اقدام به کودک‌آزاری کرده بودند را به قتل رسانده است. هر چند هنوز واقعیت‌ها درباره این کاراکتر و ادعایش عیان نشده اما مریلا زارعی حضوری حیرت‌انگیز در این نقش دارد.
مجتبی پیرزاده| پوست شیر
هر چند مدت‌ها از پخش آخرین قسمت «پوست شیر» گذشته، هنوز هم بسیاری این ساخته برادران محمودی را، موفق‌ترین محصول نمایش شبکه نمایش خانگی می‌دانند. سریالی با داستانی پرکشش که البته به پشتوانه درخشش بازیگرانش توانست مخاطبان بسیاری را با خود همراه کند. حضور مجتبی پیرزاده در نقش «منصور» را هم می‌توان نقطه عطفی در کارنامه این بازیگر به حساب آورد. یکی از منفورترین و مرموزترین کاراکترهای منفی در مجموعه‌های نمایشی ایرانی که پیرزاده به‌خوبی توانسته بود تیزهوشی و بدطینتی توأمان او را به تصویر درآورد. اسپین‌آف سریال «پوست شیر» این روزها در دست تولید است و البته هنوز مشخص نیست محور روایت آن کدام کاراکتر از سریال خواهد بود.
امیر آقایی| خون سرد
هر چند از همان ابتدا شباهت خط داستانی «خون سرد» با سریال محبوب «دکستر» موردتوجه رسانه‌ها قرار گرفت و سبب شد که سریال در مرحله ارتباط با مخاطبان فیلم‌باز و حرفه‌ای، شانس کامیابی را از دست بدهد؛ با این همه، این سریال برای بازیگران اصلی‌اش، فرصتی جهت درخشش شد. شهرام حقیقت‌دوست، پس از سال‌ها با ایفای نقش یک مامور انتظامی به‌خوبی در این سریال درخشید و امیر آقایی هم در نقش اصلی موفق ظاهر شد. کاراکتر اصلی سریال «کسری» نام داشت؛ او یک پزشک فعال در بخش جنایی پلیس است که با سواستفاده از تخصص خود، دست به قتل‌هایی می‌زند. امیر آقایی به‌خوبی در نقش این قاتل خونسرد ظاهر شده است.
فیلم‌هایی دیگری که بازیگران آنها در نقش جنایی درخشیدند به انتخاب هفت صبح
فرامرز قریبیان | می‌خواهم زنده بمانم | ۱۳۷۳
فرامرز قریبیان در فیلم سینمایی «می‌خواهم زنده بمانم» به کارگردانی ایرج قادری نقش وکیلی را ایفا می‌کند که در پرونده قتل فرزندش، قصد دفاع از متهم اصلی را دارد.
از فیلم چه می‌دانیم؟
ایرج قادری که به‌واسطه مجموعه‌ای از سوءتفاهم‌ها از سال 63 و پس از ساخت فیلم «تاراج» ممنوع‌الکار شده بود، پس از یک دهه با «می‌خواهم زنده بمانم» به سینما و فیلمسازی بازگشت. فیلمی که فیلمنامه آن را رسول صدرعاملی نوشته بود و نگاهی به یکی از پرونده‌های قضایی مطرح در آن سال‌ها داشت. قادری که تبحر خاصی در ایجاد تعلیق در روایت داشت، به‌خوبی توانست داستان پرتعلیق نجات یک قربانی در آستانه اعدام را در این فیلم به تصویر دربیاورد و به همین دلیل هم طیف گسترده‌ای از مخاطبان با فیلم همراه شدند.
نقش او چه بود؟
داستان فیلم «می‌خواهم زنده بمانم» با مرگ نوجوانی به نام «باربد» آغاز می‌شود. او فرزند اصلان و ماه‌منیر است که پس از جدایی آنها از یکدیگر در موقعیت روحی بحرانی‌ای قرار گرفته است. نقش اصلان که یک وکیل است را فرامرز قریبیان ایفا می‌کند. او پس از جدایی از ماه‌منیر، با فرنگیس وارد رابطه شده و همین رابطه، فرنگیس را در مظان اتهام قتل باربد قرار داده است. اصلان در اقدامی غیرمنتظره، وکالت فرنگیس را برعهده می‌گیرد تا او را از اتهام قتل فرزندش، تبرئه کند، چراکه خوب می‌داند، باربد خودکشی کرده است.
بازیگر شاخص دیگری داشت؟
در میانه دهه هفتاد، سینمای ایران آرامآرام به سمت بهره‌گیری مجدد از ظرفیت چهره‌ها پیش می‌رفت و به همین دلیل هم عکس بازیگران اصلی روی پوستر فیلم‌ها جایگاه ویژه‌ای پیدا می‌کرد. در کنار فرامرز قریبیان که بازیگر اصلی «می‌خواهم زنده بمانم» محسوب می‌شد، تصویر فاطمه گودرزی هم از پوستر این فیلم، سهم داشت. گودرزی در این فیلم نقش فرنگیس را ایفا می‌کرد و حضورش در این نقش، به‌ویژه در سکانس‌های مربوط به دادگاه تجربه‌ای موفق را در کارنامهاش رقم زد. فتحعلی اویسی و شهلا ریاحی هم در این فیلم ایفای نقش کردند.
عملکرد در گیشه
یکی از ویژگی‌های ایرج قادری، آشنایی‌اش با رگ خواب مخاطب در فیلمسازی بود و از این منظر «می‌خواهم زنده بمانم» یکی از بهترین تجربه‌های او در سال‌های پس از انقلاب بود. فیلمی که یک سال بعد از تولید فرصت اکران عمومی به دست آورد و با جذب بیش از 5|2 میلیون مخاطب به سالن‌های سینما رقم فروش 180میلیون تومانی را به نام خود ثبت کرد.
هدیه تهرانی| قرمز | ۱۳۷۷
هدیه تهرانی در فیلم سینمایی «قرمز» به کارگردانی فریدون جیرانی، نقش زن جوانی را ایفا کرده که در معرض جنون همسرش تحت شکنجه قرار می‌گیرد.
از فیلم چه می‌دانیم؟
فریدون جیرانی که یکی از تیزهوش‌ترین فیلمسازان اجتماعی محسوب می‌شود، فیلم «قرمز» را متأثر از فضای باز سینمای ایران در سال‌های پس از دوم خرداد 76، توانست به تصویر بکشد. فیلمی جسورانه در به تصویر درآوردن یک زن عصیانگر علیه نگاه رسمی. این‌گونه مطرح شده است که داستان فیلم قرمز، اقتباسی از یکی از پرونده‌های جنایی واقعی در آن سال‌ها بوده که تنها در پایان‌بندی دستخوش تغییر شده است. در جنایت اصلی، زن، تحت شکنجه‌های همسر و خواهر همسر خود، به قتل می‌رسد، اما هستی مشرقی سرانجام متفاوتی پیدا می‌کند.
نقش او چه بود؟
هدیه تهرانی نقش هستی مشرقی را در فیلم «قرمز» بازی کرده است. زنی که به شغل پرستاری مشغول است و از ازدواج اول خود یک فرزند هم دارد. او پس از متارکه، با مرد جوان و پولداری به‌نام ناصر آشنا شده و زندگی مجددی را آغاز کرده اما آرامآرام متوجه جنون ناصر می‌شود. ناصر به‌شدت نسبت به هستی سوتفاهم دارد و به همین دلیل مدام او را تحت شکنجه و تنبیه قرار می‌دهد. هستی حتی با تکیه بر توصیه قاضی دادگاه، شغلش را ترک می‌کند اما رفتار ناصر تغییری نمی‌کند.
بازیگر شاخص دیگری داشت؟
هر دو بازیگر اصلی «قرمز» توانستند سیمرغ بلورین جشنواره فجر را از آن خود کنند. هدیه تهرانی در این فیلم حضوری درخشان داشت اما باید اتفاق غیرمنتظره و خاطره‌انگیز این فیلم را، نقش‌آفرینی تحسین‌برانگیز محمدرضا فروتن دانست. ایفای نقش ناصر در فیلم «قرمز» بی‌تردید یکی از نقاط عطف در کارنامه بازیگری فروتن محسوب می‌شود. نقشی که گزینه‌هایی همچون خسرو شکیبایی و یا امین حیایی برای ایفای آن، از سوی جیرانی انتخاب شده بودند اما سرانجام قرعه آن به نام محمدرضا فروتن افتاد. کمند امیرسلیمانی هم نقش متفاوتی در این فیلم دارد.
عملکرد در گیشه
«قرمز» هر چند از سوی داوران جشنواره فیلم فجر مورد تحسین قرار گرفت اما جالب است بدانید در فهرست فیلم‌های محبوب تماشاگران فجر، جایگاه خوبی نداشت! با این همه وقتی فیلم وارد چرخه اکران عمومی شد، شاهد استقبال ویژه مخاطبان بود و توانست با جذب بیش از 3میلیون مخاطب، فروش خود را از مرز 790میلیون تومان عبور دهد و پرفروش‌ترین فیلم سال شود.
مریلا زارعی| دست‌های خالی | ۱۳۸۵
مریلا زارعی در فیلم سینمایی «دست‌های خالی» به کارگردانی ابوالقاسم طالبی نقش دختر جوانی را ایفا کرده است که در مسیر یک سفر، متهم به قتل می‌شود.
از فیلم چه می‌دانیم؟
این‌که چطور دو دهه پیش‌تر و در کارنامه کارگردانی که این شب‌ها سریال کمدی «هفت سر اژدها» را روی آنتن تلویزیون دارد، تجربه‌ای مانند «دست‌های خالی» ثبت شده است، حتما به‌راحتی قابل هضم نیست اما درمجموع این فیلم سینمایی را می‌توان یکی از معدود تجربه‌های موفق ابوالقاسم طالبی در عرصه کارگردانی به حساب آورد. فیلمی که البته بخش عمده‌ای از توفیق خود را مدیون تیم بازیگران است. شاید جالب باشد یادآوری این نکته که «دست‌های خالی» در فجر موردتوجه قرار نگرفت اما در جشن خانه سینما در چند بخش کاندیدا شد.
نقش او چه بود؟
«دست‌های خالی» از جایی آغاز می‌شود که شاهد وقوع یک سوءتفاهم در زندگی آرام یک مادر و دختر هستیم. پدر خانواده سال‌ها است که در اسارت به سر می‌برد و در غیاب پدر، دختر خانواده یعنی حوریه، به رابطه پنهانی مادرش با یک غریبه مشکوک می‌شود. آرامآرام مشخص می‌شود که این غریبه کسی جز پدر نیست که پس از سال‌ها از اسارت بازگشته اما به دلیل عوارض بیماری باید خارج از تهران زندگی کند. حوریه در مسیر سفر به سمت اقامتگاه پدر، در معرض اتهام قتل قرار می‌گیرد. مریلا زارعی نقش‌آفرینی درخشانی در نقش حوریه دارد.
بازیگر شاخص دیگری داشت؟
فارغ از درخشش مریلا زارعی در نقش حوریه، نقش‌آفرینی خسرو شکیبایی را می‌توان دیگر ستونی دانست که اعتبار «دست‌های خالی» بر آن بنا شده است. زنده‌یاد شکیبایی در این فیلم ایفاگر نقش امیرحسین، پدر حوریه است. آزاده‌ای که به دلیل موج‌گرفتگی، توان زیست در شرایط ملتهب و پراسترس شهر را ندارد و حالا باید خانواده‌اش شرایط آرامی را برای بازگشت او از اسارت فراهم کنند. نقش مادر حوریه را هم فاطمه گودرزی ایفا کرده است. مسعود رایگان هم از بازیگران مطرحی است که در ترکیب بازیگران این فیلم حضور دارد.
عملکرد در گیشه
«دست‌های خالی» هرچند بعدها و در فرآیند پخش تلویزیونی و عرضه در شبکه نمایش خانگی تبدیل به اثری پرمخاطب شد اما در بازه اکران عمومی توفیق چندانی به دست نیاورد. این فیلم در سال 86 که گیشه سینماها در تسخیر «اخراجی‌ها» بود، توانست 176هزار مخاطب را به سینما بکشاند و در حدود 208 میلیون هم فروخت.
مهران رجبی| خانه پدری | ۱۳۸۶
مهران رجبی در فیلم سینمایی «خانه پدری» به کارگردانی کیانوش عیاری نقش پدری سنتی و متعصب را ایفا کرده که دختر جوان خود را به دلایل ناموسی به قتل رسانده است.
از فیلم چه می‌دانیم؟
یکی از تکان‌دهنده‌ترین و البته پرحاشیه‌ترین روایت‌های سینمای ایران از یک جنایت، همین فیلم «خانه پدری» است. فیلمی که کیانوش عیاری بر پایه توصیه پلیس برای توجه بیشتر به معضلات اجتماعی، ساخت آن را کلید زد و اتفاقا از حمایت مالی پلیس هم استفاده کرد اما محصول نهایی، با نظر منفی مدیران سفار‌ش‌دهنده و ناظران سازمان سینمایی، مهر توقیف خورد! اصلی‌ترین چالش درباره فیلم هم مربوط به یکی از سکانس‌های ابتدایی آن بود که فرآیند قتل فجیع یک دختر به دست پدر و برادرش با جزئیات، به تصویر درآمده است.
نقش او چه بود؟
مهران رجبی از بازیگرانی است که تا به امروز همکاری‌های قابل‌توجهی با کیانوش عیاری داشته است. او هم در سریال «روزگار قریب» و هم در فیلم «بیدار شو آرزو» بازیگر اصلی آثار عیاری بوده است اما می‌توان شاخص‌ترین همکاری این دو را همین «خانه پدری» دانست. مهران رجبی همان پدر سنگدل و متعصبی است که به بهانه جلوگیری از آبروریزی ناموسی، خون دختر جوانش را به زمین می‌ریزد و دستان پسر نوجوان خود را هم به این خون آلوده می‌کند! مهران رجبی دو مقطع سنی از این کاراکتر را در فیلم ایفا کرده است.
بازیگر شاخص دیگری داشت؟
کیانوش عیاری در فیلم «خانه پدری» روایت چند نسل از یک خانواده را به تصویر درآورده و به همین دلیل شاید تعداد کاراکترها چندان متعدد نباشد اما با توجه به مواجهه با آنها در سنین مختلف، با ترکیبی قابل‌توجه از بازیگران در این فیلم روبه‌رو هستیم. مهدی هاشمی را می‌توان شاخص‌ترین بازیگر در این ترکیب دانست که در واقع نقش میانسالی کاراکتر همان برادر نوجوان مقتول را ایفا می‌کند. کاراکتری که کمی جوان‌ترش را ناصر هاشمی بازی کرده است. شهاب حسینی و مینا ساداتی را هم می‌توان از بازیگران جوان‌تر در این ترکیب دانست.
عملکرد در گیشه
«خانه پدری» ابتدا در سال 93 روی پرده رفت و توقیف شد. بعد در آبان 98 فرصت اکران دوباره به دست آورد و در کمتر از چند روز، باردیگر از پرده سینماها پایین کشیده شد و سرانجام از 22 آبان‌ماه همان سال به اکران درآمد، در شرایطی که نسخه قاچاق و بدون سانسور فیلم لو رفته بود! در این شرایط «خانه پدری» 5|1میلیارد تومان فروش داشت.
فرهاد اصلانی| من مادر هستم | ۱۳۸۹
فرهاد اصلانی در فیلم سینمایی «من مادر هستم» به کارگردانی فریدون جیرانی، نقش پدری را ایفا کرده است که سبک زندگی‌اش زمینه‌ساز ارتکاب قتل توسط دخترش می‌شود.
از فیلم چه می‌دانیم؟
در همین پرونده به فیلم سینمایی «قرمز» اشاره کردیم و نوشتیم که فریدون جیرانی در پرداختن به سوژه‌های اجتماعی روز یکی از تیزهوش‌ترین‌ها و البته جسورترین‌ها است. فیلم سینمایی «من مادر هستم» را هم می‌توان یکی از جدی‌ترین آژیرهای خطر سینمای ایران در واکنش به سبک زندگی طبقه متوسط ایران در سال‌های پایانی دهه هشتاد به حساب آورد. فیلمی که روایت تلخ و گزنده‌اش، بازهم بدخواهان سینما را به خط کرد تا باردیگر فرآیند عرضه عمومی یک فیلم مهم، با تأخیر مواجه شود. اکران این فیلم، کار را به تجمعات خیابانی هم کشاند!
نقش او چه بود؟
«من مادر هستم» روایتی عریان از معضلات و آسیب‌های یک سبک زندگی است. فرهاد اصلانی در این فیلم نقش نادر را ایفا می‌کند؛ پدر آوا، همسر ناهید و رفیق سعید. رفاقت نزدیک سعید و نادر، آنقدر قدمت دارد که فرزند نادر، سعید را عمو خطاب می‌کند اما رابطه میان این دو به مرحله‌‌ای می‌رسد که آوا قربانی تجاوز از سوی سعید می‌شود و این نقطه شروع یک بحران است. بحرانی که در ادامه به قتل سعید به دست آوا می‌انجامد و حالا این خانواده باید برای حل بحران امروز، با گذشته خود مواجه شوند.
بازیگر شاخص دیگری داشت؟
اساسا «من مادر هستم» را باید در دسته فیلم‌هایی قرار داد که ویترینی از بازی‌های متنوع و جذاب دارد. باران کوثری در نقش آوا، یکی از بهترین نقش‌آفرینی‌ها را دارد و حبیب رضایی هم حضوری غیرمنتظره در نقش سعید دارد. هنگامه قاضیانی هم در نقش ناهید حضوری قابل‌قبول در روایت دارد. اما یکی از عناصر مهم داستان که آرامآرام پایش به روایت بازمی‌شود و تبدیل به عنصری برای یادآوری گذشته این خانواده می‌شود، سیمین است. زنی آسیب‌دیده از نادر که حالا به دنبال انتقام است. پانته‌‌آ بهرام در نقش سیمین خوش درخشیده است.
عملکرد در گیشه
بازار حواشی مرتبط با «من مادر هستم» تا حدود زیادی روی عملکرد این فیلم در گیشه هم موثر بود و جریان استقبال از آن را در مقطعی ضریب داد اما در مجموع نمی‌‌توان این فیلم را از آثار خیلی موفق در گیشه دانست. فیلم جنجالی جیرانی در بازه اکران عمومی 400هزار مخاطب را به سینما کشاند و در حدود 5|1میلیارد هم فروش داشت.
نوید محمدزاده| خشم و هیاهو | ۱۳۹۲
نوید محمدزاده در فیلم سینمایی «خشم و هیاهو» به کارگردانی هومن سیدی، نقش خوانندهای سرشناس را ایفا می‌کند که رابطه پنهانی‌اش منجر به قتل همسرش می‌شود.
از فیلم چه می‌دانیم؟
از میان فیلم‌های اقتباس‌شده از پرونده‌های جنایی در سینمای ایران، یکی از متفاوت‌ترین تجربه‌ها «خشم و هیاهو» است. فیلمی که به‌وضوح برداشتی آزاد از پرونده قتل همسر ناصر محمدخانی به دست شهلا جاهد بود اما بهره‌گیری از برخی ظرافت‌های دراماتیک و مشخصا تغییر فضای فعالیت شخصیت اصلی، آن را از حاشیه‌های قضایی مصون نگه داشت.هومن سیدی ابتدا قصد داشت داستان بازیگر سرشناسی را روایت کند که رابطه پنهانی‌اش منجر به قتل همسرش می‌شود اما حساسیت در خانواده سینما آنقدر بالا بود که سرانجام شخصیت اصلی‌اش«خواننده» شد.
نقش او چه بود؟
خسرو پارسا، خوانندهای بسیار مشهور است که البته زندگی سالمی دارد. او با همسرش و تک فرزندش، زندگی می‌کند و برای عبور از حواشی شهرت، ملاحظات و اصول رفتاری خاص خود را هم دارد. با باز شدن پای «حنا» به زندگی خسرو اما همه چیز تغییر می‌کند. نوید محمدزاده در همکاری با هومن سیدی، ایفای نقش خسرو را برعهده داشت و همان‌طور که انتظار می‌رفت، اجرایی به‌قاعده و تماشایی در این نقش داشت. چالش اصلی این کاراکتر در مواجهه با یک جنایت، هزینه سنگینی است که به‌واسطه قتل همسرش، آن‌را می‌پردازد.
بازیگر شاخص دیگری داشت؟
ایفاگر نقش کلیدی «حنا» در فیلم «خشم و هیاهو» طناز طباطبایی است که بی‌راه نیست اگر بگوییم بخش قابل‌توجهی از توفیق فیلم در انعکاس باورپذیر یک رابطه بی‌قاعده و پرهزینه، کیفیت حضور این بازیگر در فیلم است. طناز طباطبایی که در همین پرونده به دیگر فیلمی که او نقش یک قاتل را در آن ایفا کرده پرداخته‌ایم، اینجا هم دستش به خون آلوده شده اما قرار است در لفافه‌ای از عشق این جنایت را برای خود توجیه کند. رعنا آزادی‌ور هم در این فیلم در نقش تینا بهعنوان همسر خسرو ایفای نقش دارد.
عملکرد در گیشه
هر چند «خشم و هیاهو» این فرصت را به دست آورد که در اکران نوروزی روانه پرده سینماها شود اما به‌طرز عجیبی عملکرد موفقی در گیشه نداشت. این فیلم با وجود ستاره‌هایی که در ترکیب بازیگران خود داشت و البته سوژه جنجالی‌ای که می‌توانست مخاطبان را وسوسه کند، در سال 95 تنها 215هزار مخاطب را به سینماها کشاند و 5|1میلیارد تومان هم فروش داشت.
جواد عزتی| شنای پروانه | ۱۳۹۸
جواد عزتی در فیلم سینمایی «شنای پروانه» به کارگردانی محمد کارت، نقش جوانی جنوب‌شهری را ایفا کرده که برادرش مرتکب قتل شده و حالا تلاش دارد او را از اعدام نجات دهد.
از فیلم چه می‌دانیم؟
محمد کارت، کارگردانی مستعد در عرصه سینمای مستند و کوتاه بود که توفیقات متعددی را هم در آن حوزه‌ه‌ها به دست آورد. با همین پشتوانه، زمانی که برای ورود به سینمای داستانی بلند دورخیز کرد، بسیاری می‌دانستند که اولین تجربه‌اش می‌تواند کنجکاوی‌برانگیز باشد. «شنای پروانه» اولین فیلم محمد کارت در مقام کارگردان در سینما محسوب می‌شود که رونمایی از آن در جشنواره فیلم فجر، با تحسین منتقدان و داوران همراه شد. این فیلم می‌توانست اتفاقات ویژه‌ای را هم در گیشه رقم بزند که کرونا، این شانس را از او دریغ کرد.
نقش او چه بود؟
داستان فیلم «شنای پروانه» از یک قتل تکان‌دهنده آغاز می‌شود. انتشار گسترده فیلمی از حضور کاراکتر پروانه در استخر و حین شنا در فضای مجازی، خون همسرش هاشم را به جوش میآورد. پروانه به حجت، که برادر هاشم است پناه میآورد تا بلکه بتواند جلوی خشم برادرش را بگیرد اما این برادری هم کفایت نمی‌کند و هاشم، ناگهان پروانه را به قتل می‌رساند. حالا حجت به‌دنبال کشف منشا انتشار ویدئوی جنجالی برای خون‌خواهی و البته نجات برادر است. جواد عزتی در نقش حجت در این فیلم ایفای نقش کرده است.
بازیگر شاخص دیگری داشت؟
در هفته‌های منتهی به جشنواره فیلم فجر سال 98 بود که بریده فیلمی غیرمنتظره از امیر آقایی در فضای مجازی منتشر شد. ویدئویی که هیچ تناسبی با شمایل مرسوم امیر آقایی در حافظه‌مان نداشت و تصویری کاملا متفاوت را از او ارائه می‌کرد. این ویدئو مربوط به ایفای نقش «هاشم» در «شنای پروانه» بود که سیمرغ بلورین بهترین بازیگر مکمل را هم برای امیر آقایی به همراه آورد. طناز طباطبایی هم حضوری کوتاه اما تأثیرگذار در نقش «پروانه» داشت و توانست سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل زن را از آن خود کند
عملکرد در گیشه
رسول صدرعاملی بهعنوان تهیه‌کننده به معنای واقعی، دست به ریسک زد که اجازه داد «شنای پروانه» در اوج فراگیری کرونا، در ترکیب اکران قرار بگیرد. تعطیلی سینماها و هراس مخاطبان از حضور در سالن سینما، به‌شدت به «شنای پروانه» آسیب زد و این فیلم تنها 200هزار مخاطب را توانست به سینماها بکشاند و مجموع فروش آن هم در حوالی 5|3میلیارد تومان متوقف ماند.
محسن تنابنده| عنکبوت | ۱۳۹۸
از فیلم چه می‌دانیم؟
پرونده سعید حنایی از مخوف‌ترین و درعین حال پیچیده‌ترین پرونده‌های مرتبط با قتل‌های سریالی در ایران محسوب می‌شود. پرونده‌ای که مربوط به اواخر دهه هفتاد در شهر مشهد است و طی آن قاتل با انگیزه پاکسازی شهر از فساد، اقدام به قتل زنان خیابانی می‌کرد. از آنجایی که این قتل‌ها با انگیزه‌ای به‌ظاهر دینی صورت گرفته بود، پرداختن به این پرونده حساسیت‌های خاص خود را داشت اما ابراهیم ایرج‌زاد دست به ریسک زد و فیلم سینمایی «عنکبوت» را با اقتباسی مستقیم از جزئیات پرونده این قاتل سریالی به تولید رساند.
نقش او چه بود؟
محسن تنابنده از بازیگرانی است که تا دلتان بخواهد در کارنامهاش دست به ریسک زده و به همین دلیل هم امروز آلبومی به‌شدت متنوع از منظر ایفای نقش‌های متفاوت و گاه حتی متعارض، دارد. تنابنده به‌دلیل این‌که دستی بر آتش فیلمنامه‌نویسی دارد، به‌خوبی می‌تواند کاراکتر را از آن خود کند و حتی در بستر یک فیلمنامه ضعیف، اجرایی موفق داشته باشد. «عنکبوت» بهترین شاهد مثال برای این گزاره است. تنابنده در این فیلم ایفاگر نقش سعید حنایی بهعنوان کاراکتر اصلی است و با وجود نقاط ضعف متعدد فیلم، اجرایی قابل‌قبول دارد.
بازیگر شاخص دیگری داشت؟
فیلم «عنکبوت» ترکیب قابل‌قبولی از بازیگران دارد اما یکی از نقش‌آفرینی‌های درخشان این فیلم را باید از آن شیرین یزدان‌بخش دانست. او در فیلم نقش مادر سعید حنایی را ایفا می‌کند که گویی در شکل‌گیری جهان‌ذهنی و البته تعصبات کور او، بی‌تأثیر نبوده است. یزدان‌بخش به‌خوبی توانسته نقش این مادر منفور را ایفا کند. ساره بیات، دیگر بازیگر شاخص این فیلم است که نقش همسر سعید را بازی می‌کند. حضور متفاوت ماهور الوند در نقش یک دختر خیابانی هم از نکات قابل‌توجه درباره ترکیب بازیگران این فیلم محسوب می‌شود.
عملکرد در گیشه
«عنکبوت» از آن فیلم‌هایی بود که روی کاغذ شانس بالایی برای فروش در گیشه داشت به‌خصوص که همزمان فیلم «عنکبوت مقدس» با همین سوژه در خارج از ایران سروصدا به پا کرده بود و این فیلم می‌توانست به‌صورت ویژه‌تر موردتوجه قرار بگیرد اما «عنکبوت» در گیشه شکست خورد. این فیلم بهمن‌ماه 1400 روی پرده رفت و تنها 100هزار مخاطب را به سینماها کشاند.
الناز شاکردوست| بی‌بدن | ۱۴۰۲
الناز شاکردوست در فیلم سینمایی «بی‌بدن» به کارگردانی مرتضی علیزاده ایفاگر نقش مادری است که دخترش به‌صورتی فجیع به قتل رسیده است.
از فیلم چه می‌دانیم؟
درباره فیلم «علف‌زار» در همین پرونده به تفصیل نوشته‌ایم اما آنچه نقطه اتصال آن با فیلم «بی‌بدن» محسوب می‌شود، نام کاظم دانشی است. کارگردان و فیلم‌نامه‌نویس جوانی که علاقه ویژه‌ای به پرونده‌های جنایی دارد و در فیلم اول خود سراغ سوژه سنگین، تجاوز گروهی رفت. او فیلمنامه «بی‌بدن» را در قالب برداشتی آزاد از پرونده‌ای مشهور به نگارش درآورده است. پرونده آرمان و غزاله، یکی از پرحاشیه‌ترین و فراگیرترین پرونده‌های جنایی در یک دهه گذشته محسوب می‌شود که بخشی از جزئیات آن در قالب داستان «بی‌بدن» به تصویر درآمده است.
نقش او چه بود؟
موقعیت مادری که می‌داند دخترش به قتل رسیده اما نمی‌‌داند چطور می‌تواند پیکر فرزندش را پیدا کند، موقعیت پیچیده و به‌شدت دراماتیکی است که بخش زیادی از توفیق فیلم «بی‌بدن» مشروط به اجرای درست آن بود. الناز شاکردوست که در سال‌های اخیر حضور تعیین‌کننده‌ای در فیلم‌های غیرکمدی داشته و شانس این آثار در گیشه را هم ضریب داده، در اولین فیلم مرتضی علیزاده هم نقش‌آفرینی قابل‌تحسینی از خود ارائه کرد. حذف فیلم از بخش سودای سیمرغ به دلیل حواشی را می‌توان تنها دلیل عدم اهدای سیمرغ به شاکردوست برای این نقش‌آفرینی دانست.
بازیگر شاخص دیگری داشت؟
از یک مورد یعنی سروش صحت! علاوه‌بر الناز شاکردوست در نقش اصلی، پژمان جمشیدی و گلاره عباسی در نقش پدرومادر پسر جوانی که اقدام به قتل کرده، حضوری درگیرکننده و تماشایی در این فیلم دارند. بازی نوید پورفرج در نقش بازپرس هم در فیلم قابل‌قبول است. از این منظر می‌توان گفت بازی‌ها تا حدود زیادی در این فیلم یکدست از کار درآمده و مرتضی علیزاده هم در مرحله انتخاب و هم در فرآیند هدایت بازیگران عملکرد موفقی داشته است.
عملکرد در گیشه
هر چند در میان هفت فیلم راه‌یافته به اکران نوروزی حالا و بعد از صدرنشین بلامنازع این فهرست یعنی «تمساح خونی» در رتبه دوم جدول فروش قرار دارد و با فروش 30میلیارد تومانی عنوان پرفروش‌ترین فیلم غیرکمدی سال جدید را هم از آن خود کرده اما انتظارات از آن بسیار بالاتر بود و از نگاه برخی این فیلم نتوانست انتظارات را برآورده کند.
