سیاست کسب و کار ماست
۱۰ فیلم از دهه پنجاه ایران
هفت صبح| در گذر از معرفی ده فیلم هر دهه و در عبور از دهههای نود و هشتاد و هفتاد و شصت، امروز به دهه پنجاه میپردازیم که ماهیتا به لحاظ تفاوت نوع حکومت و شرایط ساختاری اجتماعی در اتمسفری جداگانه و متفاوت نسبت به دهههای بعدی خود به سر میبرد.
گزارش
اولین فیلم بلند عباس کیارستمی درباره یک مرد کارمند و همسرش اولین تجربه کامل در بررسی زندگی طبقه متوسط ایرانی است. فیلمی که ارزش و منزلتش در سالهای اخیر دو چندان شده است و سبک مستند نمای آن و بازیهای متقاعد کننده و شیوه کارگردانی سرد و دور کیارستمی به فیلم ابعادی جامعه شناختی داده است. همراه با یک بازی خوب از شهره آغداشلو.
شطرنج باد
فیلم جاهطلبانه محمدرضا اصلانی از تباهی یک خانواده قاجاری با مولفههایی مثل اشرافیت و ناکامی جنسی. فیلمی که در رجوع به گذشته تو را به فضای فیلم یوزپلنگ ویسکونتی میبرد و در حرکت به آینده تو را با فیلم پرده آخر کریم مسیحی همراه میسازد. با بازیهای چشمگیر فخری خوروش و اکبر زنجانپور و البته شهره آغداشلو. فصل پایانی فیلم و غافلگیری انتهایی آن از بهترین لحظات تاریخ سینمای ایران است.
کندو
ساخته فریدون گله. الهام گرفته از فیلم مشهور شناگر ساخته فرانک پری. اینجا داستان یک متهم تازه از زندان آزاد شده که در یک شرطبندی قبول میکند هفت میخانه را بدون پرداخت پول طی کند. حرکت فیلم از جنوب به شمال شهر تهران آکنده میشود از مفاهیم طبقاتی و سویهگیریهای مرسوم اجتماعی. با این حال سبک کارگردانی درست فریدون گله و بازی بهروز وثوقی(بهترین بازی او) موجب شده تا فیلم به زندگی هنری خود در گذر از نسلها ادامه دهد.
بن بست
ساخته پرویز صیاد. الهام گرفته از داستان کوتاهی نوشته چخوف که در فضای باز سیاسی سال 56 امکان ساخت پیدا میکند و در جشنواره تهران هم به نمایش گذاشته میشود. فیلم تقریبا بیغلط است و داستان خود را به خوبی برای تماشاگر شرح میدهد و پایان غافلگیر کننده خود را نیز به او تحمیل میکند. فیلم از بازی خوب مری اپیک سود میجوید.
دایره مینا
درام قدرتمند داریوش مهرجویی که سبک و شیوه ساختش به نوعی پیشزمینه شاهکارهای آیندهاش در دهههای شصت و هفتاد میشود. فیلمی که بر مبنای روایتی از غلامحسین ساعدی ساخته شده و پس از دو سال توقیف و سانسور اکران شد و موجب شد تا سازمان انتقال خون تاسیس شود. سعید کنگرانی، عزتالله انتظامی و فروزان بازیگران اصلی این فیلم هستند.
گوزنها
فیلم جنجالی و مشهور مسعود کیمیایی که شاید امروزه شهرتش بیش از شایستگیهایش ارزیابی شود اما با این حال فیلمی است بسیار تاثیرگذار به لحاظ عاطفی و حاوی مضمون نارضایتی از حاکمیت که در جای جای فیلم تنیده شده است و پژواکی کاملا آشکار دارد. بازی خوب بهروز وثوقی و فرامرز قریبیان و کارگردانی تهاجمی مسعود کیمیایی از امتیازات فیلم است.
سوته دلان
اثر تغزلی علی حاتمی که مدیون شجاعت بهروز وثوقی در ایفای نقش سخت و ضد ستاره مجید کله خربزه است. فیلم نگاهی دارد به زندگی افسرده خانوادهای روبه زوال در ایران ابتدای قرن. اینجا هم حضور شهره آغداشلو از مزایای فیلم است.
یک اتفاق ساده
روایت کند و حتی کسالت بار سهراب شهید ثالث از زندگی محمد یک کودک ده ساله در بندر ترکمن است. با پدری که ماهیگیری غیرقانونی میکند و مادری مریض. ریتم فوق آرام فیلم متناسب بازندگی در یک بندر خلوت و زندگی یک کودک فقیر انتخاب شده است.
رگبار
ساخته بهرام بیضایی. داستان عشق یک معلم مدرسه نیمه روشنفکر با دختر یک خیاط در محلهای در جنوب شهر و یک رقابت عشقی خفیف. فیلم در مجموع میتواند یک کمدی آرام تلقی شود اما فیلمساز به داستان خود رنگ و بویی از نارضایتی سیاسی میدهد و آن را به یک درام اجتماعی گزنده و انتقادی بدل میکند. بازیهای پرویز فنیزاده و پروانه معصومی از نقاط قوت فیلم است. رگبار حاوی تمام امتیازات و البته نقایص درامهای بیضایی است.
آرامش در حضور دیگران
اولین فیلم بلند ناصر تقوایی مدتها درگیر مسئله سانسور و توقیف بود. روایتی از غلامحسین ساعدی که آکنده از نیش و کنایه به حاکمیت پهلوی بوده. داستان فیلم آن قدر سیاه و تلخ تمام میشود که در نگاه امروز تا حدی مبالغه آمیز و حتی مضحک به نظر میرسد. خودکشی یک دختر، ازدواج اجباری خواهر باردار او، جنون پدر و ... با اینحال آرامش در حضور دیگران به عنوان یک فیلم مهم در تاریخ سینمای ایران غیرقابل کتمان است.
فیلمهای مهم دیگر
طبیعت بیجان (سهراب شهید ثالث)، تنگنا (امیر نادری)، مغولها (پرویز کیمیاوی)، مسافر(عباس کیارستمی)، غزل (مسعود کیمیایی)، پستچی (داریوش مهرجویی)، کلاغ (بهرام بیضایی )، اسرار گنج دره جنی (ابراهیم گلستان)، رقاصه شهر (شاپور قریب)، پ مثل پلیکان (پرویز کیمیاوی).