بانویی که از افسانه‌های ایرانی آمد
گفتگو با محیا دهقانی که این شب‌ها در نقش ماه‌منیر در سریال «مستوران» تجربه‌ای تازه به کارنامه خود اضافه کرده.
روزنامه هفت صبح، آزاده باقری| پیش از آغاز پخش «مستوران» در شبکه یک، اشاره کردیم این سریال آزمون جدی دیگری برای محیا دهقانی است. کسی که رشته بازیگری خوانده و اولین تجربه سینمایی‌اش در فیلم «شیار ۱۴۳» به کارگردانی نرگس آبیار رقم خورده است. «قهر و آشتی» اولین سریال اوست و همچنین در «پایتخت۴» در نقش سوسن بازی کرد.
مهم‌ترین سریال دهقانی فصل دوم «نجلا»ست که جای سارا رسول‌زاده را گرفت و نمایشی موفق از خود به‌جا گذاشت. دهقانی بارها روی صحنه تئاتر رفته و همچنین برای فیلم کوتاه «باهر» ساخته حسن آخوندپور جایزه بهترین بازیگر از جشنواره فیلم‌های ایرانی سانفرانسیسکو را دریافت کرده.
حالا مدتی است «مستوران 2» ساخته سید‌علی هاشمی روی آنتن رفته و خوشبختانه محیا دهقانی توانسته نظر مثبت مخاطبان را جلب کند. قصه سریال با فیلمنامه محمد حنیف، برگرفته از حکایت‌ها و افسانه‌های کهن ایرانی است و دهقانی نقش دختر پادشاه (ماه‌منیر) را بازی کرده. با این بازیگر درباره تجربه جدیدش گفت‌و‌گو کرده‌ایم.
از این سوال کلیشه‌ای شروع کنیم که چگونه برای نقش «ماه‌منیر» در فصل دوم سریال «مستوران» انتخاب شدید؟
دو سال پیش همزمان با پایان کارم در سریال «نجلا» از دفتر عطا پناهی، تهیه‌کننده با من تماس گرفته شد و فیلمنامه را برای من ارسال کردند. وقتی فیلمنامه را خواندم آن را دوست داشتم؛ اما به دلیل سخت و تاریخی بودن کار تصمیم گرفتم حضور در این پروژه را نپذیرم. چون آن زمان سریال «نجلا» از من انرژی زیادی گرفته بود. به دفتر عطا پناهی رفتم تا جواب منفی بدهم.
اما برعکس این اتفاق رخ داد و بعد از دیدن بخش‌هایی از قسمت‌های فصل اول «مستوران» بسیار مشتاق شدم تا در فصل دوم حضور داشته باشم. البته باید بگویم ابتدا آنچه در فیلمنامه درباره «ماه‌منیر» نوشته بود، این بود که او دختر زیبای سلطان شهر مستوران است. با کلی سر و کله زدن و صحبت با علی هاشمی، کارگردان و عطا پناهی کاراکتر «ماه‌منیر» توسط نویسنده پخته‌تر شد.
«ماه‌منیر» دختری است کاملا مثبت و دوست‌داشتنی که لطفعلی در همان قسمت نخست عاشق او می‌شود. این ویژگی ملموس شخصیت در قسمت‌های ابتدایی بوده. برای قوام آن چه فرآیندی طی شد؟
وقتی قرار و تاکید روی شخصیت «ماه‌منیر» بر این بود که دختر زیبا‌روی پادشاه باشد، اتفاقی که در ذهنم افتاد این بود که او باید تاثیر رفتاری‌اش از زیبایی‌اش بااهمیت‌تر باشد. در نتیجه به این فکر می‌کردم من این نقش را چگونه بازی کنم تا مخاطب تنها زیبایی چهره «ماه‌منیر» را نبیند تا کاری که این شخصیت در طول سریال انجام می‌دهد او را زیبا جلوه دهد.
برای همین ماجراهایی که در این سریال جریان پیدا می‌کند، باعث می‌شود تا «ماه‌منیر» برای مخاطب جذاب باشد و با توجه به انتخاب‌ها و کمک‌هایی که به لطفعلی در طول سریال می‌کند، به محبوبیت این شخصیت خواهد افزود. البته نمی‌گویم اشتباه نمی‌کند. اشتباه هم می‌کند؛ اما توسط تجربه‌ای که به دست می‌آورد و به دلیل دانایی‌اش در نهایت به درستی انتخاب می‌کند و در رابطه عاشقانه‌اش پیش می‌برد. کاراکتر «ماه‌منیر» تک‌بعدی نیست و چند‌وجهی است.
برای همین در طول سریال دچار چالش‌های زیادی می‌شود. از این رو تصور می‌کنم «ماه‌منیر» توانسته است جزو کاراکترهای جذاب سریال «مستوران» باشد. به هر حال قصه «مستوران» قصه افسانه‌ای است و مخاطب خودش را دارد و قطعا تصویری که از دختر کهن الگوی قدیم می‌توان تصور کرد برای خود من نیز بسیار جذاب است که بتوانم آن نقش را بازی کنم و برای یک بازیگر نیز اتفاق جذابی به حساب می‌آید.
نقش‌آفرینی در سریال «نجلا» و فیلم سینمایی «ماجرای نیمروز» نیز مربوط به اتفاقات روز نیست و ماجراهای پیش آمده در دهه‌های پیش را روایت می‌کند که به خوبی توانستید نقش زن آن دوران را بازی کنید. در سریال «مستوران» شما قرار است به قرن‌ها عقب‌تر برگردید و نقشی را بازی کنید که نمود بیرونی هم ندارد. خودتان به عنوان بازیگر، چقدر سعی کردید چالش‌هایی که در این سریال تاریخی ممکن است با آن مواجه شوید را برطرف کنید؟
منِ محیا دهقانی در زمان حال زندگی می‌کنم و به هر حال اگر بخواهم کار رئالیتی هم کار کنم، آن کار نیز با خود سختی‌هایی به همراه دارد و باید خود را به کاراکتر مورد نظر نزدیک کرد. اما اگر بخواهم قرن‌ها از زمانه خودم فاصله بگیرم کار ساده‌ای نیست و همین موضوع کار بازیگر را سخت می‌کند. البته من این چالش را به عنوان بازیگر دوست دارم.
پرت شدن و دور شدن زیاد از حد از دوران خود و بازی کردن در آن نقش به نظرم می‌تواند نقطه قوت یک بازیگر باشد. برای من مانند کار با لهجه می‌ماند. در سریال «نجلا» اصلا برایم سخت نبود لهجه جنوبی داشته باشم. اتفاق‌هایی که برای من درخصوص لهجه اتفاق می‌افتد، عین همان را برای کار تاریخی رقم می‌زند و برای همین هم بازیگری را برای من دوست‌داشتنی‌تر می‌کند. چون هر چقدر پیچیده‌تر باشد برای من بازیگر بهتر است و قوی‌تر می‌توانم خودم را محک بزنم.
و حالا که تولید سریال به اتمام رسیده و در حال پخش است؛ آیا از نگاه خودتان تصور می‌کنید توانستید از پس این نقش تاریخی هم بربیایید؟
هنوز خروجی کار را به طور کامل ندیده‌ام؛ اما آنچه در این سریال کار کرده‌ام، آنقدر برایم دوست‌داشتنی بود که امیدوارم این انرژی به مخاطب هم رسیده باشد و حال خوبم را توانسته باشم به مخاطب نیز منتقل کنم که بی‌شک این حال خوب به خود من هم برخواهد گشت.
در فصل دوم سریال «مستوران» شما با بازیگرهای گوناگونی همبازی هستید. بهنام تشکر، کاوه خداشناس، نسرین نکیسا و… از جمله این بازیگران هستند که آنها نیز تجربه حضور در سریال تاریخی در تلویزیون را مانند حضور در این سریال نداشتند، نظرتان درباره این بازیگران و بازی در کنار آنها چیست؟
جالب است که ورود هر کاراکتر و بازی آنها توسط بازیگرانی که در آن نقش حضور دارند به شکلی است که گویی آنها برای همان نقش ساخته شده‌اند و این موضوع برای خود من بسیار جذاب بود. برای همین این اطمینان را دارم تمام بازیگران در این سریال خوش خواهند درخشید. آنقدر تیم بازیگری یک دست و آنقدر کارگردانی علی هاشمی و تسلط و ارتباطش با بازیگران و مدیریت آنها حرفه‌ای و درست بود که کمک کرد تا بازی بازیگرها بیشتر جلوه‌گری کند.
به هر حال این کار تاریخی و افسانه‌ای کهن الگویی است که ممکن است مرز بین تئاتر و رئالیتی را برهم بزند. اما اصلا بازی‌ها تئاتری نیستند. من جزو مخاطب‌هایی خواهم بود که سر این سریال به تک‌تک بازی بازیگرها نگاه خواهم کرد. چون تک‌تک‌شان کاراکترهای متفاوتی را به تصویر کشیده‌اند.
در کنار بازیگران شناخته و پیشکسوت مانند فرهاد آییش و ثریا قاسمی بازیگران عرصه تئاتر را در این سریال می‌بینیم که اتفاقا خوب از پس نقش‌های‌شان برآمده‌اند که محمد‌صادق ملک در نقش کیاوش از جمله آنهاست و جزو بازیگرانی است که مقابل شما بازی می‌کند.
درست است محمد‌صادق ملک بازیگر توانمند تئاتر است و حضور او در این سریال بهترین معرفی است که می‌تواند برای ایشان رقم بخورد. چون واقعا توانستند در این نقش درخشان ظاهر شوند. در کل می‌توانم بگویم اتفاقات خوبی برای تک‌تک بازیگرها و عوامل این سریال در راه است و محمد‌صادق ملک نیز جزو همان‌هاست و خوشحالم بچه‌هایی که این همه سال زحمت کشیدند و دیده نشدند، در این کار حضور دارند و سهم خودشان را از دنیای تصویر برداشت خواهند کرد. من این نوید را از طرف خودم به عنوان عضو کوچک این گروه به آنها می‌دهم.
یکی از ویژگی‌های «مستوران» چه در فصل اول و چه در فصل دوم توجه به نقش و تاثیر زنان در روند داستان است. برای همین هم بازیگران زن حاضر در این سریال توانستند بهره خوبی از سریال ببرند. شما هم به این موضوع رسیده‌اید؟
به هر حال در ادبیات ما آنچه وجود دارد زنان سطح بالایی داشته‌اند و امروزه این موضوع فراموش شده که زن در گذشته چقدر ارزشمند بوده و خوشحالم با توجه به سواد بالایی که نویسنده دارد متوجه شده است که زنان در گذشته چه اتفاقات بزرگی را رقم زده‌اند. این اتفاق زنگی است که شما را بیدار می‌کند و می‌گوید ببینید ما در گذشته چگونه بودیم و به دلیل حرکت در مسیر اشتباه است که در حال حاضر زن، جنس ضعیف معرفی می‌شود.
زن فقط زیبایی‌اش نبوده و با توانایی بالایی که داشته، اتفاقات بسیار بزرگی را رقم زده است. همانطور که مردها رقم زده‌اند. هر دو دوشادوش هم جلو رفته‌اند. این سواد و آگاهی تیم سازنده را نشان می‌دهد که به این موضوع به خوبی توجه کرده‌اند و داستان‌هایی را برای روایت انتخاب کرده‌اند که بر این موضوع مهر تایید می‌زند.
به عنوان بازیگر، لزوم توجه به ادبیات غنی و ارزشمند ایران در سریال‌های مختلف را تا چه میزان با اهمیت می‌دانید؟
من دانشجوی تئاتر هستم و ادبیات نمایشی خوانده و در دوره دانشجویی تعزیه و نقالی خوانده‌ام. نمایشنامه‌هایی کار کردیم که از این هنرها بهره برده‌اند؛ اما استفاده تصویری از آنها نداشتیم. شاهنامه، قصه‌های هزار و یک شب و… پر است از داستان‌های متنوع؛ اما روندی که پیش رو داریم روند بدتر شدن است. این موضوع به دلیل کمبود داستان برمی‌گردد.
به دلیل آنکه قلم نویسنده‌ها خشک شده؛ اما اقیانوس داستان و حکایت در دل ادبیات غنی کشورمان نهفته است و هیچ استفاده‌ای از آنها نمی‌شود که بالاخره سریالی به نام «مستوران» با قلم زیبای محمد حنیف و ادبیات کهنی که به آن افتخار می‌کنیم و اشعار شعرای بزرگ در این سریال به زیبایی به مخاطب هدیه داده شده است. این یعنی درست‌ترین اتفاق و آغاز یک اتفاق زیبا برای مخاطب که وقتش را هدر ندهد. این زیبایی را دارید؛ اما استفاده نمی‌کنید و دیگر کشورها استفاده می‌کنند!
شاید یکی از نگرانی‌ها این است که مخاطب قصه‌های افسانه‌ای ایرانی را پس بزند.
نه! اینطور نیست و همین سریال «مستوران» لحظه به لحظه‌اش را برای مخاطب می‌سازد و آن ادبیاتی که کاراکترها صحبت می‌کنند بسیار دلنشین و شیرین است. تا جایی که بعد از اتمام سریال دوست دارید با همان لحن صحبت کنید. من به عنوان دانشجوی تئاتر افتخار می‌کنم در این سریال بازی کردم.
ظرفیت کار درباره ادبیات کهن کشور بسیار بالاست. وقتی داستان هزار و یک شب می‌گوید یعنی هزار داستان می‌توانید داشته باشید؛ اما چه کسی استفاده کند و چگونه استفاده شود نیز بسیار مهم است. از این رو من بازیگری هستم که کارهای سخت را دوست دارم و عاشق تاریخ هستم. برای همین اگر کار خوبی ساخته شود قطعا در آینده باز هم دوست دارم در فیلم و سریال تاریخی حضور داشته باشم و بازی کنم.
به عنوان سوال پایانی، تا قبل از «مستوران» کدام نقش‌تان را بیشتر دوست دارید؟
اولین تجربه بازیگری‌ام در فیلم سینمایی «شیار 143» بود، اگرچه نقش کوتاهی داشتم اما یادگاری قشنگی برای من بود. «ماجرای نیمروز1»را نیز به‌طور عجیبی دوست دارم، نه‌تنها نقش خودم بلکه کل فیلم برایم جذاب است. در آثار زیادی نقش‌آفرینی کردم که خیلی از آنها هنوز یا در صف اکران است یا پخش نشده، از میان همه اینها نقش نجلا برایم ویژه و جذاب بود.
