وزش باد شرقی بر بادبان قدرت جهانی
رژه پکن سرآغاز دورانی است که در آن موازنه قدرت جهانی دیگر به شکل گذشته باقی نخواهد ماند
هفت صبح| رژه بزرگ نظامی چین در سوم سپتامبر ۲۰۲۵ نه‌تنها یک نمایش پرزرق‌وبرق از قدرت نظامی پکن بود، بلکه نقطه عطفی در بازتعریف معادلات سیاسی، دیپلماتیک و امنیتی در سطح منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای محسوب می‌شود. این رویداد که با حضور رهبران کلیدی چون شی جین‌پینگ، ولادیمیر پوتین و کیم جونگ‌اون برگزار شد، در سطحی فراتر از یک نمایش نظامی صرف قرار گرفت و به تعبیر بسیاری از تحلیلگران، پیام‌های چندلایه‌ای برای واشنگتن، متحدان آسیایی آن و حتی سایر قدرت‌های جهانی به‌همراه داشت.
رونمایی از «مثلث استراتژیک هسته‌ای» چین شامل سامانه‌های زمین‌پرتاب، دریاپرتاب و هواپرتاب، بار دیگر بر این نکته تأکید کرد که پکن مصمم است در موازنه قدرت جهانی جایگاه خود را از یک بازیگر منطقه‌ای به یک قدرت بازدارنده تراز اول ارتقا دهد. افزون بر آن، تصاویر همزمان سه رهبر چین، روسیه و کره‌شمالی در کنار هم، در فضایی که آشکارا کنایه به نظم بین‌المللی تحت رهبری آمریکا داشت، این پیام را تقویت کرد که بلوک‌بندی‌های ژئوپلیتیک در حال تغییر است و به‌ویژه پس از جنگ اوکراین، معادلات سنتی قدرت در آسیا و اوراسیا دگرگون می‌شوند.
واکنش‌های تند واشنگتن و اظهارات دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، در کنار اظهارات پیت هگست، وزیر دفاع و رئیس پنتاگون درباره آمادگی نیروهای مسلح ایالات متحده برای بازدارندگی در برابر چین و روسیه، نشان داد که این نمایش نظامی نه‌تنها ابعاد نمادین، بلکه پیامدهای استراتژیک فوری نیز دارد. در چنین فضایی، رقابت تسلیحاتی، دیپلماسی بحران و امنیت منطقه‌ای وارد مرحله‌ای تازه شده است؛ مرحله‌ای که به‌نظر می‌رسد دوران جدیدی از بازتعریف معادلات قدرت را در قرن بیست‌ویکم رقم خواهد زد.
رژه بزرگ پکن؛ نمایش قدرت یا تغییر ژئوپلیتیک؟
رژه نظامی پکن با حضور ده‌ها رهبر جهان، نه‌تنها عرصه‌ای برای نمایش پیشرفت‌های فناورانه ارتش آزادی‌بخش خلق بود، بلکه در حکم یک نقطه عطف دیپلماتیک نیز عمل کرد. حضور همزمان رهبران چین، روسیه و کره شمالی در کنار یکدیگر و دست دادن‌های نمادین در برابر دوربین‌ها پیام آشکاری به غرب داشت که ائتلاف‌های جدید در حال شکل‌گیری‌اند و نظم تک‌قطبی آمریکامحور با چالش جدی مواجه شده است.
رسانه‌های بین‌المللی از جمله گاردین تأکید کردند که این رویداد در پایان «هفته بزرگ دیپلماسی» چین برگزار شد؛ هفته‌ای که پیش‌تر با اجلاس رهبران جنوب جهانی در تیانجین آغاز شده و اکنون با رژه‌ای عظیم پایان می‌یافت. سخنان شی جین‌پینگ درباره «انتخاب میان صلح و جنگ» و ایستادگی در برابر «دولت‌های زورگو» نیز این برداشت را تقویت کرد که چین قصد دارد، نه‌فقط در حوزه اقتصاد، بلکه در عرصه امنیتی و استراتژیک نیز به یک قطب قدرت جهانی بدل شود.
مثلث استراتژیک هسته‌ای چین؛ از بازدارندگی حداقلی تا پیام جهانی
مهم‌ترین جنبه فنی رژه، رونمایی رسمی از «مثلث استراتژیک هسته‌ای» چین بود:ژ رکن زمینی: شامل موشک‌های قاره‌پیمای جدید مانند DF-61 و DF-31BJ با تحرک بالا و قابلیت حمل چندکلاهکه. رکن دریایی: معرفی موشک زیردریایی‌پرتاب JL-3 که طبق گزارش‌ها قادر است اهدافی در خاک آمریکا را از آب‌های نزدیک چین مورد اصابت قرار دهد. رکن هوایی: رونمایی از موشک هواپرتاب JL-1 که حلقه مفقوده دکترین هسته‌ای چین را تکمیل کرد.
به‌گفته تحلیلگران، این آرایش سه‌گانه نه‌تنها توان بقاپذیری و «ضربه دوم» چین را تضمین می‌کند، بلکه به پکن امکان می‌دهد در سناریوهای بحران، از بازدارندگی انعطاف‌پذیرتری برخوردار شود. هرچند برخی جزئیات فنی همچنان در هاله‌ای از ابهام است، پیام کلی رژه روشن بود: چین می‌خواهد جایگاه خود را در میان قدرت‌های هسته‌ای تثبیت و ارتقا دهد.
واکنش آمریکا؛ از طعنه ترامپ تا آماده‌باش پنتاگون
رژه چین واکنش سریع و چندلایه واشنگتن را در پی داشت. دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، در پیامی طعنه‌آمیز خطاب به رهبران چین، روسیه و کره شمالی نوشت که «لطفاً گرم‌ترین سلام‌های مرا به ولادیمیر پوتین و کیم جونگ‌اون برسانید، در حالی که علیه ایالات متحده توطئه می‌کنید!» این واکنش، ضمن نمایش نگرانی واشنگتن از نزدیکی محور پکن–مسکو–پیونگ‌یانگ، بر این نکته تأکید داشت که رژه چین تنها یک رویداد داخلی نیست و ابعاد ژئوپلیتیک جهانی دارد.
افزون بر این، اظهارات پیت هگست، رئیس پنتاگون مبنی بر آمادگی نیروهای مسلح آمریکا برای بازدارندگی در برابر روسیه و چین، نشان‌دهنده ورود این رویداد به محاسبات امنیتی ایالات متحده است. به‌گفته او، ضعف دولت‌های قبلی باعث نزدیکی دو رقیب بزرگ واشنگتن شده و آمریکا ناگزیر است راهبردهای بازدارندگی خود را بازنگری کند.
اتحاد نمادین در برابر غرب؛ دیپلماسی در خدمت قدرت‌نمایی
تصاویر دست دادن شی جین‌پینگ، ولادیمیر پوتین و کیم جونگ‌اون در رژه پکن، بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌های جهان داشت. کارشناسان شورای آتلانتیک این تصاویر را نمادی از شکل‌گیری یک «ائتلاف اقتدارگرایان» توصیف کردند که در برابر هژمونی غرب صف‌آرایی می‌کند.
حضور رهبرانی از ایران، بلاروس، میانمار و اندونزی نیز نشان داد که پکن قصد دارد از این رویداد به‌عنوان بستری برای نمایش همبستگی جنوب جهانی استفاده کند. در این چارچوب، رژه نظامی نه‌تنها نمایش قدرت سخت، بلکه ابزاری برای پیشبرد دیپلماسی چندجانبه چین بود.
پیامدهای راهبردی از بازتعریف معادلات امنیتی در آسیا و فراتر از آن
رژه چین پیامدهای عمیقی برای امنیت منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای دارد. در سطح آسیا پاسیفیک، این رویداد به رقابت تسلیحاتی سرعت می‌بخشد، به‌ویژه در موضوع حساس تایوان. اظهارات شی درباره «احیای ملت چین» و تأکید بر تمامیت ارضی، بار دیگر تایوان را در کانون توجه قرار داد.
در مقابل، رهبران تایوان این رژه را «نمایشی بی‌اهمیت» خواندند اما تحلیلگران معتقدند که حضور سه‌گانه هسته‌ای چین محاسبات بازدارندگی در تنگه تایوان را دگرگون خواهد کرد. در سطح فرامنطقه‌ای، نزدیکی چین، روسیه و کره شمالی در برابر غرب، یادآور دوران جنگ سرد است اما با معادلاتی پیچیده‌تر؛ زیرا اکنون رقابت نه‌تنها نظامی، بلکه فناورانه، اقتصادی و حتی سایبری نیز هست.
