پاکستان، پیام‌آور صلح یا بازیگر جدید منطقه؟
سفر فرمانده ارتش پاکستان به واشنگتن پس از دیدار پزشکیان از اسلام‌آباد پیام مهمی برای ایران دارد
هفت صبح| در گرمای تابستان ۲۰۲۵، فیلد مارشال عاصم منیر، فرمانده ارتش پاکستان، بار دیگر چمدانش را برای سفر به آمریکا بست؛ سفری که دومین دیدار او با مقامات واشنگتن در کمتر از دو ماه بود تاکنون سابقه نداشته است که فرمانده ارتش پاکستان در کاخ سفید و پشت درهای بسته با رئیس‌جمهوری آمریکا دیدار کند. این سفر بلافاصله بعد از مسافرت مسعود پزشکیان به پاکستان می‌تواند برای ایرانیان بسیار حائز اهمیت باشد.
پشت درهای کاخ سفید و اتاق‌های پنتاگون، گفت‌وگوهایی در جریان است که بسیار حساس است و در برهه‌ای فوق‌العاده حیاتی در تاریخ سیاسی جهان روی می‌دهد. حالا پس از سال‌ها بی‌اعتمادی، اسلام‌آباد و واشنگتن دست در دست هم، برای همکاری‌های نظامی و سیاسی پل‌های جدیدی می‌سازند. این دیدارها، از ملاقات خصوصی با ترامپ تا گفت‌وگو با ژنرال‌های ارشد آمریکایی، حکایت از چرخشی استراتژیک دارد که می‌تواند نه‌تنها آینده پاکستان، بلکه معادلات جنوب و غرب آسیا را تغییر دهد.
دومین دیدار خصوصی در دو ماه
دومین سفر فیلد مارشال «عاصم منیر» فرمانده ارتش پاکستان به آمریکا در کمتر از دو ماه گذشته نشان‌دهنده روند تقویت روابط نظامی میان اسلام‌آباد و واشنگتن است. دیدارهای مکرر منیر با مقامات ارشد نظامی آمریکا مانند «ژنرال جان دان کین» رئیس ستاد مشترک ارتش ایالات متحده و شرکت او در مراسم انتقال فرماندهی مرکزی آمریکا، نمادی از تعمیق همکاری‌های دفاعی دو کشور است.
این روند پس از سال‌ها تنش و بی‌اعتمادی، به نوعی احیای روابط استراتژیک به‌شمار می‌رود که برای هر دو طرف منافع مهمی دارد. از یک‌سو، پاکستان به دنبال تضمین امنیت ملی و کمک‌های نظامی است تا در برابر تهدیدات منطقه‌ای و داخلی خود مقابله کند و از سوی دیگر، آمریکا درصدد حفظ نفوذ و حضور خود در منطقه حساس جنوب آسیاست.
سفر منیر همچنین بعد از ملاقات خصوصی‌اش با «ترامپ» رئیس‌جمهور آمریکا در کاخ سفید صورت گرفته؛ دیداری که می‌تواند نشانه‌ای از اهمیت بالای نقش ارتش پاکستان در سیاست‌های آمریکا در منطقه باشد. این دیدارهای مکرر حاکی از اعتماد و تمایل دو طرف به همکاری نزدیک‌تر در زمینه‌های امنیتی است، به ویژه در شرایطی که منطقه با تهدیدهای تروریستی، تنش‌های مرزی و نفوذ قدرت‌های بزرگ مانند چین و روسیه روبه‌روست.
نقش ارتش پاکستان در سیاست خارجی و داخلی کشور
در پاکستان، ارتش نه‌تنها نقش دفاعی دارد بلکه در امور سیاسی، اقتصادی و خارجی نیز بسیار تأثیرگذار است. فرمانده ارتش پاکستان به عنوان یکی از قدرتمندترین مقامات کشور، نقش کلیدی در تعیین سیاست‌های کلان ایفا می‌کند و دیدارهایش با مقامات آمریکایی بیانگر این است که روابط نظامی بخشی از استراتژی گسترده‌تر اسلام‌آباد برای حفظ و تقویت جایگاه خود در معادلات منطقه‌ای است.
روابط گرم‌تر با آمریکا می‌تواند به ارتش پاکستان کمک کند تا از منابع مالی و نظامی بیشتری برخوردار شود و نفوذ سیاسی خود را در داخل کشور حفظ کند. این امر به ویژه در شرایطی که «شهباز شریف» نخست‌وزیر پاکستان، در تلاش است تا سیاست خارجی و دیپلماسی پاکستان را بهبود بخشد، اهمیت دارد. نخست‌وزیر پاکستان نیز از میانجی‌گری آمریکا در تنش‌های مرزی با هند قدردانی کرده که نشان می‌دهد اسلام‌آباد امیدوار است واشنگتن نقش مهمی در ثبات منطقه ایفا کند.
همزمان، سیاست‌های آمریکا در برابر پاکستان نیز تغییر کرده است. برای مثال، کاهش تعرفه‌های وارداتی آمریکا به پاکستان نسبت به دیگر کشورهای منطقه به خصوص رقیب سنتی اسلام‌آباد یعنی دهلی‌نو، نشانه‌ای از تمایل واشنگتن به بهبود روابط اقتصادی و سیاسی با پاکستان است. این موضوع می‌تواند به پاکستانی‌ها کمک کند تا در اقتصاد منطقه‌ای جایگاه بهتری پیدا کند و وابستگی‌های خود را به چین و دیگر قدرت‌ها کاهش دهد یا حداقل دست به توازن اقتصادی بزنند.
چشم‌انداز سفر احتمالی ترامپ به پاکستان و تأثیرات منطقه‌ای
خبر احتمال سفر دونالد ترامپ به پاکستان در ماه سپتامبر می‌تواند نقطه عطفی در روابط دو کشور باشد. اگر این سفر واقعیت پیدا کند، نخستین سفر یک رئیس‌جمهور آمریکا به پاکستان پس از نزدیک به دو دهه خواهد بود که اهمیت ژئوپلیتیکی ویژه‌ای دارد. این بازدید نه‌تنها نشان‌دهنده تقویت روابط دوجانبه است، بلکه می‌تواند پیام‌های مهمی به کشورهای همسایه، به ویژه هند و چین ارسال کند.
ترامپ پس از بازدید از اسلام‌آباد، برنامه‌ریزی کرده تا به هند نیز سفر کند. این نشان می‌دهد که آمریکا قصد دارد نقش خود را در منطقه هند و اقیانوس آرام پررنگ‌تر کند و از طریق تعادل‌بخشی روابطش با پاکستان و هند، امنیت و ثبات منطقه‌ای را تضمین کند.
همزمان، حضور پاکستان در بازی‌های بزرگ منطقه‌ای مانند گروه چهارجانبه (آمریکا، هند، استرالیا و ژاپن) نیز اهمیت دارد؛ هرچند پاکستان تاکنون به این گروه دعوت نشده اما روابط نزدیک‌تر با آمریکا می‌تواند به اسلام‌آباد کمک کند تا موقعیت استراتژیک خود را در برابر چین و هند تقویت کند.
از سوی دیگر، دیدارهای منیر با فرماندهان آمریکایی و نقش پاکستان در مقابله با چالش‌های امنیتی مشترک، می‌تواند به کاهش تنش‌ها در منطقه کمک کند، به ویژه پس از تنش‌های اخیر میان پاکستان و هند، میانجی‌گری آمریکا می‌تواند نقش کلیدی در جلوگیری از گسترش درگیری‌ها داشته باشد. سفر مجدد فرمانده ارتش پاکستان به آمریکا، در بستر تحولات حساس منطقه‌ای و جهانی، نشان‌دهنده تمایل دو کشور به بازتعریف و تقویت روابط استراتژیک خود است.
این روابط نه‌تنها به منافع نظامی و امنیتی دو طرف کمک می‌کند، بلکه می‌تواند به تعادل قدرت در جنوب آسیا و بهبود وضعیت سیاسی و اقتصادی پاکستان نیز یاری رساند. در شرایطی که منطقه با پیچیدگی‌ها و چالش‌های متعددی روبه‌رو است، همکاری نزدیک‌تر اسلام‌آباد و واشنگتن می‌تواند به ثبات و امنیت در این بخش از جهان کمک کند و نقش مهمی در سیاست‌های جهانی ایفا کند.
دیپلماسی در وقت حساس: پیوند سفر پزشکیان و دیدارهای منیر
سفر اخیر مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور ایران، به پاکستان و متعاقب آن دیدار بی‌سابقه فیلد مارشال عاصم منیر، فرمانده ارتش پاکستان، با دونالد ترامپ در کاخ سفید، پرده از فصل جدیدی در دیپلماسی منطقه‌ای برمی‌دارد. پزشکیان دیروز در اظهاراتی که بوی مذاکره از آن به مشام می‌رسید، گفت: «می‌خواهیم بجنگیم؟ آمدند زدند، ما درست کردیم، باز هم می‌آیند و می‌زنند. با این مسائل نمی‌توان احساسی برخورد کرد.»
این سخنان نشان‌دهنده عزم تهران برای تنش‌زدایی است. سفر پزشکیان به اسلام‌آباد، گامی در راستای این هدف بود. گفت‌وگوهایی که نه‌تنها روابط دوجانبه ایران و پاکستان را تقویت کرد، بلکه بستری برای هماهنگی‌های منطقه‌ای فراهم آورد. حالا، سفر دوباره عاصم منیر به آمریکا، درست پس از این دیدار، معنایی عمیق‌تر می‌یابد. پاکستان که در جنگ ۱۲ روزه شانه‌به‌شانه ایران ایستاد، با احیای روابط استراتژیک با واشنگتن، نقشی کلیدی در ایجاد توازن قدرت در جنوب و غرب آسیا ایفا می‌کند.
این نزدیکی به آمریکا، از یک سو به اسلام‌آباد کمک می‌کند تا با دریافت حمایت‌های نظامی و اقتصادی برابر تهدیدات منطقه‌ای و رقابت با هند و چین ایستادگی کند و از سوی دیگر، برای ایران فرصتی است تا از طریق همسایه‌ای قدرتمند کانال‌های غیرمستقیم گفت‌وگو با غرب را باز نگه دارد.
در این میان، حمایت پاکستان از ایران در جنگ اخیر، پیامی روشن به رقبای منطقه‌ای و جهانی ارسال کرد. اسلام‌آباد، متحد تهران، آماده ایفای نقش در ثبات منطقه است. این چرخش دیپلماتیک که با سفر پزشکیان و دیدارهای منیر گره خورده، می‌تواند آینده‌ای باثبات‌تر برای منطقه رقم بزند، به شرط آنکه اراده سیاسی برای همکاری‌های چندجانبه حفظ شود.
