شیخ مسالمت‌جو در تهران| در سفر امیر قطر به ایران چه گذشت؟
ناظران معتقدند تنها هدف از این سفر مسائل اقتصادی و همکاری‌های دوجانبه نیست
هفت صبح| خبر سفر شیخ تمیم، امیر45 ساله قطر به تهران، درست زمانی اعلام شد که گزارش‌هایی از سوی رسانه‌های آمریکایی در مورد احتمال پادرمیانی عربستان و برخی از کشورهای عربی میان ایران و آمریکا، مطرح بود. با این‌حال عباس عراقچی، وزیرخارجه قاطعانه ارتباط میان سفر شیخ تمیم به تهران با شایعات را رد کرد.
با همه اینها سفر امیر قطر در بحبوحه شرایط نابسامان منطقه و بالا گرفتن تنش‌ها میان تهران و واشنگتن توجه زیادی را به خود جلب کرد. شیخ تمیم که از جوان‌ترین حکمرانان در میان کشورهای عربی است در تهران با رئیس‌جمهور و رهبر انقلاب دیدار کرد. در مورد این سفر شیخ تمیم آل‌ثانی، بیشتر بخوانید:
رئیس‌جمهور در دیدار با امیر قطر، از نقش موثر و سازنده قطر در مسائل منطقه‌ای و جهانی به‌خصوص در برقراری آتش‌بس در غزه قدردانی کرد. از قبل هم گفته شده بود که یکی از اهداف مهم این سفر، صحبت در مورد مسئله غزه است. مسعود پزشکیان رئیس جمهوری در نشست مشترک هیئت‌های عالی‌رتبه ایران و قطر با بیان اینکه روابط دو کشور همواره از روندی رو به ارتقا برخوردار بوده است، گفت: اشتراکات دینی و فرهنگی و منافع مشترک، پشتوانه‌ای مستحکم برای تقویت و گسترش بیش از پیش روابط تهران و دوحه است.
رئیس‌جمهور بر ضرورت تسریع در اجرای توافقات مشترک میان دو کشور تاکید کرد و افزود: اجرای این توافقات، علاوه بر ارتقای سطح همکاری‌ها، افق‌های جدیدی پیش‌روی روابط صمیمی و دوستانه ایران و قطر ایجاد می‌کند. امیر قطر در این نشست با ابراز خشنودی از روند رو به گسترش روابط دو کشور، خواستار انجام همه اقدامات لازم برای تسریع این روند شد و تصریح کرد: روابط ایران و قطر از دیرباز دوستانه و صمیمی بوده و با وجود افزایش حجم این روابط در سال‌های اخیر، هنوز تا سطح مورد نظر سران دو کشور فاصله داریم.
شیخ تمیم بن حمد آل‌ثانی هماهنگی و همکاری‌های دوجانبه و منطقه‌ای ایران و قطر را سازنده و بر بستر منافع مشترک عنوان کرد و گفت: تلاش خواهیم کرد با برگزاری منظم کمیسیون‌های مشترک همکاری‌های اقتصادی تعاملات و تبادلات دو کشور را به سطح هدف‌گذاری شده، برسانیم. گفته‌های دو طرف نشان می‌دهد که روابط نزدیک دو کشور با وجود تغییرات گسترده در خاورمیانه طی یک سال و نیم اخیر، ادامه خواهد داشت.
طبق آنچه که در رسانه‌ها اعلام شد، در این سفر مقامات عالی‌رتبه جمهوری اسلامی ایران و قطر، شش سند و یادداشت تفاهم همکاری در بخش‌های مختلف اقتصادی و تجاری، فرهنگی، آموزشی و ورزشی به امضا رساندند. اما ناظران معتقدند تنها هدف از این سفر مسائل اقتصادی و همکاری‌های دوجانبه نیست.
تصاویر منتشر شده از دیدار هیئت‌های دو کشور در کاخ سعدآباد نشان می‌دهد که افرادی چون مهدی سنایی، معاون سیاسی رئیس‌جمهور و سفیر سابق ایران، عباس عراقچی وزیرخارجه و سیدعباس موسوی سفیر ایران در آذربایجان از همراهان پزشکیان در جلسه روز چهارشنبه بوده‌اند؛ که نشان می‌دهد وزن دیپلمات‌های تیم رئیس‌جمهور بالا بوده است و احتمالا گفت‌وگوهای فشرده‌ای در مورد مسائل منطقه و حتی شاید تنش‌ها میان تهران و واشنگتن درگرفته باشد.
امیر قطر که به دلیل قد بلند 191 سانتی‌متری و انعطاف سیاسی خود مشهور است، در سال‌های اخیر روابط نزدیکی با تهران داشته است. در واقع پس از اینکه قطر از سوی عربستان طرد و تحت محاصره سیاسی و اقتصادی قرار گرفت، او به تهران و آنکارا دل بست و مقامات ایرانی ناامیدش نکردند.
به‌نظر می‌رسد که شیخ تمیم با نوعی همدلی و حس قدرشناسی با ایران برخورد می‌کند. جالب است بدانید که رئیس‌جمهور ایران، ۱۱ مهر ۱۴۰۳ به دعوت رسمی شیخ تمیم بن حمد آل ثانی، به این کشور سفر کرد و بلافاصله و در اقدامی متمایز مهمان منزل شخصی امیر قطر شد؛ که نشان از صمیمیت دو طرف داشت.
قطر سابقه بیش از یک دهه در میانجی‌گری دارد. در واقع دوحه به دلیل روابط نزدیک با اغلب کشورهای جهان، از شرق تا غرب، موقعیتی استثنایی برای خود رقم زده است. خانواده آل‌ثانی نزدیک به دو قرن است که در این منطقه قدرت دارند و همین پیشینه آنها را به گزینه‌ای امن برای همه طرف‌ها تبدیل کرده است.
او که به‌عنوان مردی بلند‌پرواز شناخته می‌شود که در فکر آینده‌ای درخشان برای قطر است، تنش در خاورمیانه را برای اهداف توسعه‌طلبانه خود مانند یک سم مهلک در نظر می‌گیرد. به همین دلیل است که او در سال‌های گذشته قطر را به یک میانجی اساسی تبدیل کرده است. دوحه سال‌ها وقت صرف ایجاد صلح در افغانستان کرده.
با این‌حال بسیاری معتقدند این کشور باعث و بانی بازگشت طالبان به قدرت بوده. بعد از آن با واقعه هفت اکتبر، قطری‌ها تمرکز خود را بر روی آتش‌بس در غزه میان اسرائیل و حماس گذاشتند. اما حالا دو پرونده دیگر، روی میز شیخ تمیم آل‌ثانی است. اولی مربوط به بازگشت ثبات در سوریه با کمک کشورهای عربی بوده و دومی مرتبط با نقشه‌ای است که ترامپ برای باریکه غزه کشیده است. کشورهای عربی از قطر به‌عنوان میانجی توقع دارند تا هر طور شده با کمک عربستان در مقابل توسعه‌طلبی ترامپ در باریکه غزه ایستادگی کند.