دیدگاه نامزدهای ریاست جمهوری در صنعت خودرو چیست؟

در این گزارش نظرات و برنامه‌های نامزدهای این دوره انتخابات ریاست جمهوری هفت روز اخیر (از زمان اعلام اسامی کاندیداهای تایید صلاحیت شده) را در حوزه‌ صنعت خودروی کشور را مورد بررسی قرار می‌دهیم.

طی این مدت (از زمان اعلام لیست نهایی کاندیداهای انتخابی) که این شش کاندیدا به بیان نظرات و دیدگاه‌های خود پرداخته‌اند، هریک در حوزه‌ خودرو "جمله‌ای" گفته‌ که می‌توان آن را "جمله‌ کلیدی"یا "جمله طلایی" برای صنعت مهم ودارای اهمیت برای مردم و کشور تلقی کرد که به شرح زیر است: 

در ادامه، نظرات هریک از این نامزدهای انتخاباتی را باز کرده و به تفصیل بدان‌ها خواهیم پرداخت.

قالیباف: نمی‌توان بی‌عرضگی دولت را از جیب مردم پرداخت کرد...

محمد باقر قالیباف، کاندیدایی است که با توجه به حوزه صنعت خودرو و اشاره‌ مستقیم، کلید واژه‌ "گرانی‌ها و بازار نابسامان خودرو" را در وعده‌ انتخاباتی خود گنجانده و پا به میدان انتخاباتی گذاشته است.

علیرغم ایرادی که به نقش وی در عملی کردن واردات خودروهای کارکرده در مجلس مطرح است و افکار عمومی بر این سمت و سو است که چرا آقای قالیباف در مسند رئیس مجلس شورای اسلامی، پیگیری‌های لازم و کافی را برای اجرای این قانون انجام نداد، اما وی بر اجرای کامل قانون واردات خودرو در دولت خود تاکید دارد و معتقد است که خودروی داخلی بایستی بتواند با خودروی خارجی رقابت کند.

او همچنین در میزگرد انتخاباتی ضمن انتقاد از دولتی اداره شدن خودروسازان علیرغم سهم پایین آن، اعلام کرد: سهم دولت در ایران‌خودرو و سایپا به‌ترتیب هفت  و ۱۷ درصد است اما به صورت غیرقانونی برای هیات مدیره تصمیم‌گیری کرده، مدیرعامل تعیین و قیمت خودرو را دستوری می‌کند؛ تمامی این موارد، عاملی بر افزایش بدهی شرکت‌های خودروساز است و در نهایت نیز همین خودروها به دست خریداران می‌رسد که در مقایسه با کشورهای همسایه، حدود سه تا چهار برابر گران‌تر است؛ چرا باید بی‌عرضگی دولت را از جیب مردم پرداخت کرد؟

وی معتقد است که نامزدهای ریاست‌جمهوری نیز بر موضوع نارضایتی مردم از وضعیت صنعت خودرو آگاهند و معمولاً مانور بسیاری هم بر روی آن می‌دهند؛ شعارهای پرزرق‌ و برق برای بهبود وضعیت آن تنظیم می‌کنند تا شاید بدین شکل بخشی از آرای مردم را به سمت خود بکشانند. بنابراین تقریباً تمامی کاندیداهای ریاست‌جمهوری برای انجام تبلیغات، به وضعیت فعلی تولید و واردات خودرو نقد دارند. 

اما این سوال مطرح می شود که چرا  وی این صنعت را مورد انتقاد قرار می‌دهد؟ این درحالیست که او می‌توانست این نارضایتی را در مجلس و با سوال از وزیر  صمت و دست‌اندرکاران این صنعت سوال کند.

پزشکیان: اول از همه باید انحصار را از بین ببریم...

مسعود پزشکیان، در برنامه‌های خود برای دولت چهاردهم، رشد اقتصادی را در سرمایه‌گذاری می‌بیند و معتقد است که بدون سرمایه‌گذاری، نه اشتغال ایجاد می‌شود و نه تولید افزایش پیدا می‌کند؛ ضمن اینکه در این سرمایه‌گذاری، یک دید وسیع هم لازمه‌ کار است و به هر میزان که دید ما وسیع‌تر باشد، طبیعتاً رشد تولید، افزایش بیشتری را تجربه می‌کند. در صنعت خودرو نیز در وهله‌ اول بایستی انحصار در صنعت خودرو را از بین ببریم.

وی که مخالف قیمت‌گذاری دستوری هر کالا و از جمله خودرو است، اینگونه می‌پندارد که "اقتصادِ دستوری"، سرمایه‌گذار را از سرمایه‌گذاری و تولیدکننده را از تولید، منصرف می‌کند.

انتقاد او به صنعت فعلی خودروی کشور تنها محدود به قیمت‌گذاری نیست، بلکه به واردات خودرو هم اعتقاد ندارد و به صراحت تاکید داشته که "نباید برای واردات خودرو یک دلار هم هزینه کرد؛ بنابراین باید تمام تلاش‌ها در راستای فعالیت شرکت‌ها، صنایع و کارخانه‌های تولیدی باشد و با قدرت به گونه‌ای عمل کنیم که بدانند تحریم‌ها بر فعالیت ما تاثیری نداشته و ما را زمین گیر نکرده است. 

جلیلی: خودروسازان طبق منافع خود، امور را پیگیری می‌کنند نه نفع مردم!

سعید جلیلی، دیگر نامزد انتخاباتی که بر "استمرار خدمت، صداقت و کارآمدی دولت" تاکید دارد، نیز همچون پزشکیان معتقد است که بایستی انحصارها را شکست و خط‌کشی‌های نادرست را از بین برد.

وی معتقد است که صنعت خودرو با گردش مالی بالا و اشتغال بسیار اما برنامه دقیق و مشخص و در حقیقت سندی جامع و راهبردی اساسی ندارد؛ هیچ نهاد بالادستی که بر تمام بخش‌های صنعت نظارت داشته باشد، وجود ندارد و از این روی، بخش‌های مختلف صنعت خودرو نیز متناسب با منافع خود، امور را پیگیری می‌کنند؛ بر همین اساس وی اعلام کرد که برای صنعت خودرو در دولت خود، سند بالادستی تدوین و برای رئوس آن نیز برنامه‌ریزی کرده است.

جلیلی بر مونتاژکار بودن صنعت خودرو کشور نیز گلایه دارد و معتقد است که صنعت خودرو ما به‌جای آنکه مولد و مستقل باشد، یک صنعت مونتاژکار است.

قاضی‌زاده هاشمی:  مشکل صنعت خودروۀ "قرعه‌کشی" نیست؛ قرعه‌کشی‌ها اخلاق در جامعه را نابود کرد

امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی نیز که با "رفع فقر مطلق و رشد اقتصادی ۶ تا ۸ درصدی"، پا به میدان انتخاباتی گذاشته است، در مورد صنعت خودرو معتقد است که طی سال‌های اخیر رواج قرعه‌کشی و لاتاری خودرو، اخلاق در جامعه را نابود کرده است؛ چراکه براساس "شانس" یک‌شبه فردی را ثروتمند می‌کند که این عدم‌شفافیت، بی‌اخلاقی در حق مردم است.

این موضوع قرعه‌کشی خودرو که البته بالغ بر یکسال است که (جز برای خودروهای وارداتی) دیگر انجام نمی‌شود، شاید می‌توان گفت جدی‌ترین انتقاد وی به وضعیت صنعت خودرو کشور بوده که طی این مدت اعلام کرده و نشان از مخالفت وی با این شیوه‌ عرضه خودرو داشته است.

در مقابل اما این کاندیدای انتخابات ۱۴۰۳، در گفت‌وگویی دیگر، موافقت خود با واردات خودرو را اعلام و تاکید کرده است: اگر اجازه بدهیم واردات خودرو به‌راحتی انجام شود و نوسانات نرخ ارز نیز بر روی قیمت خودرو اثری نداشته باشد؛ پس از مدتی، اثر تورمی (ناشی از انتظارات تورمی عموم مردم)، کاهش پیدا می‌کند.

قاضی‌زاده هاشمی همچنین معتقد است که حتماً لازم نیست خودرو را خودمان تولید کنیم؛ بلکه می‌توان در مشارکت با دیگر کشورها، این موضوع را انجام داد؛ در اینصورت رشد اقتصادی منطقه نیز افزایش پیدا خواهد کرد.

زاکانی: با شکست انحصار و استفاده از توانایی‌ها در فناوری‌، راحت می‌توان وضعیتِ خراب صنعت خودرو را اصلاح کرد

علیرضا زاکانی نیز همچون دو رقیب دیگر خود، بر شکست انحصار در صنعت خودروی تاکید دارد و معتقد است که صنعت خودرو دارای عقب افتادگی مفرط است که بسیار آزار دهنده است؛ بنابراین نیاز به تحول مدیریتی جدی است داشته که پیش‌زمینه آن، شکست انحصار در این صنعت است؛ شکستن انحصار خودرو و تولید، امکانی را فراهم می‌کند که رقابتی صحیح در عرضه صورت گیرد و شرایط به سمتی برود که توانمندی‌های کشور در خودروسازی نمایان شود.

وی که وضعیت صنعت خودروی کشور را "خراب" توصیف می‌کند، یادآور شد که صنعت خودروی ایران همزمان با شرکت کیا در کره، آغاز به کار کرد؛ حال امروز، کره دنیا را فتح کرده اما همچنان ما در پراید مانده‌ایم! بایستی بتوان صحنه رقابت را با شکستن انحصار و ورود فناوری‌ها به این عرصه، در مسیری قرار گیریم که ایران تبدیل به مجموعه‌ تولیدکننده خودرو شده و به صادرات و رقابت با دنیا فکر کنیم؛ بنابراین راحت می‌توان خودروسازی را از این وضعیت نجات دهیم.

پورمحمدی: مسائل را به صورت کلان پیگیری می‌کنم

مصطفی پورمحمدی- نیز علیرغم اینکه طی این مدت نظرات مختلفی در حوزه موضوعاتی از جمله مبارزه با مفاسد اقتصادی، بحث توجه به امکانات و پلتفرم‌های بومی و فیلترینگ و... داشته اما همچون روال سال‌های اخیر، همچنان اظهارنظر مفصلی در رابطه با صنعت خودرو نداشته و صرفا در یک گفت‌وگوی تلفنی، در رابطه با بازار سکه، ارز و خودرو، بر اعتمادسازی تاکید کرده و معتقد است که اعتمادسازی، رکن اساسی هر سیاستی است.

وی ضمن اینکه وعده کرده است در دولت خود نیز تمام تلاش خود را معطوف به همین مسئله اعتمادسازی خواهد کرد، اعلام می‌کند که در منزل، بحث‌های اقتصادی می‌کنند اما وی چندان درگیر ریز موضوعات نیست ، اما کلان اقتصاد را پیگیری می‌کند.