ما هر ساله ۴۰۰ میلیارد دلار لباس دور می‌ریزیم
سالانه ۴۰۰ میلیارد لباس دور ریخته می‌شود و محیط با میکروپلاستیک آلوده می‌شود.
هفت صبح| تصور اینکه یک بلوز و یا ژاکت تهیه شده از الیاف مصنوعی پلی استر، باعث آلودگی محیط زیست و تهدید سلامت من و شما شود، شاید دور از ذهن باشد! اما کارشناسان می‌گویند عدم استفاده از لباس‌های پلی استری باعث کاهش آلودگی آب و خاک به میکروپلاستیک‌ها می‌شود، چرا که در حال حاضر یکی از بزرگترین مشکلات محیط زیست در سطح جهان، حجم زیاد لباسهایی است که در پی مصرف گرایی شدید، خریداری کرده و دور می‌ریزیم.
یک گزارش منتشره از سوی موسسه منابع جهان نشان می‌دهد تنها در سال 2019 فقط در ایالت کالیفرنیا، بالغ بر 13.3 کوادریلیون میکروالیاف ریز و نامرئی پلاستیکی در محیط منتشر شده است. همه پارچه‌ها ریز الیاف را آزاد می‌کنند، حالا چه طبیعی باشند، مانند کنف و پشم، و چه مصنوعی باشند، مانند پلی استر و اکریلیک. اما از زمان کشف آنها در سال 2011 توسط مارک براون، دانشمند بوم شناس، بیشتر بحث‌ها پیرامون میکروفیبرها به طور خاص بر روی الیاف مصنوعی و نایلونی متمرکز بوده است. به این دلیل که آنها به عنوان محصولی از صنعت پتروشیمی، در فرایند تولید پارچه‌هایی با الیاف نایلونی به کار می‌روند که این امر باعث می‌شود تا میکروفیبرهای بکار رفته در پارچه، زمانی که لباس‌ها دور ریخته می‌شوند و یا حتی با آب، شستشو می‌شوند آزاد شده و موجب آلودگی آب و خاک شوند.
مطالعات صورت گرفته نشان می‌دهد در حال حاضر میکروفیبرهای پلاستیکی، یک ماده فراوان خارجی در اکوسیستم زمین است، آنها همچنین حدود 90 درصد از آلودگی میکروپلاستیکی در اقیانوس اطلس را تشکیل می‌دهند و بسیاری از ماهی‌های کوچک و پلانکتون‌هایی که کل اکوسیستم دریایی را پشتیبانی می‌کنند آنها را به راحتی بلعیده و می‌خورند و نهایتا این آلودگی وارد چرخه غذایی ما انسانها می‌شود. اندازه این الیاف پلاستیکی باعث شده است به راحتی در همه چیز، از گیاهان تا پلانکتون‌ها نفوذ و تجمع کنند. حتی در دستگاه گوارش 73 درصد ماهیانی که در اعماق اقیانوس‌ها صید شده‌اند، میکرو پلاستیک‌ها دیده شده اند.
در حالیکه تکه‌های بزرگتر زباله‌های پلاستیکی در اقیانوس اطلس و دیگر اقیانوس‌های جهان، عمدتا به مدیریت ضعیف ضایعات، در اقتصادهای در حال توسعه نسبت داده می‌شوند، اما طبق مقاله ای که اخیراً توسط انجمن شیمی‌دانان و انجمن نساجی آمریکا منتشر شده است، آلودگی میکرو الیاف عمدتا با فاضلاب مرتبط است. لباس‌های نایلونی بیشترین میکروفیبرها را هنگام شستشو در ماشین لباسشویی آزاد می‌کنند و در نهایت در رودخانه‌ها رها شده و به اقیانوس‌ها می‌رسند. یک مطالعه دیگر از سوی کارشناسان در سال 2017 حتی نشان داده که 83 درصد از نمونه‌های جهانی آب لوله کشی، حاوی میکروفیبرهای پلاستیکی هستند. اما آیا راه حلی برای جلوگیری از خرید لباس‌های نایلونی هم هست؟
لباس‌های تهیه شده از الیاف طبیعی بخریم
دکتر برایان‌هانت، زیست شناس و متخصص اقیانوس شناسی در دانشگاه بریتیش کلمبیا کانادا می‌گوید: "دوری جستن از مصرف پارچه‌های نایلونی یکی از راه‌های کاهش این آلودگی در اقیانوس است، ضمن اینکه کاهش تقاضا برای این مصنوعات باعث کاهش تولیدشان می‌شود." در همین حال اخیراً برخی از برند‌های معروف، لباس "ضد میکروبی" یا "ضد بو" به بازار عرضه کرده اند که ادعا می‌کنند به شستشوی خیلی کمی‌نیاز دارد. برایان‌هانت با تاکید بر این ابتکار عمل‌ها، همچنین از مصرف کنندگان محیط زیستی می‌خواهد لباس‌های تهیه شده از الیاف طبیعی مثل پنبه و لینن و کنف و پشمی‌بخرند. او می‌گوید : با این حال هر کاری که می‌کنیم نوعی تأثیر دارد. حتی لباس طبیعی هم ممکن است در آلودگی اقیانوس کمک کند. چون پشم و پنبه ممکن است از نظر شیمیایی پردازش شوند. آنها همچنین برای تولید به آب و انرژی زیادی نیاز دارند و ما باز هم باید در نظر داشته باشیم که نهایتا چاره ای نداریم جز اینکه مصرف گرایی را کنار بگذاریم.
ظهور «مُد سریع» در اوایل دهه 2000، مصرف کنندگان لباس‌های ارزان قیمت را به سمت لباس‌های نایلونی سوق داد. طبق گفته بنیاد الن مک آرتور، یک موسسه خیریه زیست محیطی، در 15 سال گذشته یک طبقه متوسط رو به رشد به تولید لباس‌های با مُد سریع کمک کرده است.
صنعت مُد، دومین صنعت آلاینده جهان
در حال حاضر صنعت پوشاک یا مُد، دومین صنعت آلاینده جهان بعد از نفت است و پیش بینی شده ما هر ساله 400 میلیارد دلار پوشاک دور می‌ریزیم. در حالیکه می‌توانیم لباسهایی خریداری کنیم که چندان تابع مد نباشند.
کارشناسان محیط زیست معتقدند شرکتهای مد باید در قبال اجرای روشهای پایدار در سراسر زنجیره تأمین خود، از جمله تولید و استفاده از پارچه‌های پایدار که میکروپلاستیک منتشر نمی‌کنند پاسخگو باشند. با این حال نباید فراموش کرد که هر یک از ما به عنوان مصرف کننده مسئولیم و می‌بایست کمتر خرید و مصرف کنیم و در صورت لزوم فرهنگ اجاره لباس و یا اهدای برخی لباس‌های خاص را گسترش دهیم. ما همچنین می‌توانیم به جای لباس‌های براق و خاص که عمدتا نایلونی هستند از لباس‌های با الیاف طبیعی استفاده کنیم تا در این صورت به کاهش انتشار میکروفیرهای پلاستیکی کمک کنیم.
جای خالی صنعت بازیافت لباس در ایران
آیا می‌دانید می‌توان لباس‌های قدیمی را تقریباً به همان روش بازیافت بطری‌ها و قوطی‌ها بازیافت کرد؟ در سال 2018 ، یک کارخانه نساجی درهنگ کنگ یک فناوری را تولید کرد که در مقیاس بی سابقه ای مواد زاید منسوجات را برای تولید نخ‌های جدید بازیافت کرد. این فناوری در اروپا و آمریکا به سرعت گسترش یافت اما متاسفانه در ایران با وجود عرضه لباس‌های بی کیفیت چینی و تشدید مصرف هنوز بازیافت لباس وجود ندارد. درست است که هنوز در ایران صنعت بازیافت لباس وجود ندارد اما می‌توانیم دفعه بعد که به خرید لباس می‌رویم کمی به این موضوعات فکر کنیم و لباسی نخریم که مجبور باشیم یک یا دوسال بعد آن را دور بیاندازیم و دستکم تابع مد نباشیم . یا شاید اصلا به این نتیجه برسیم که هنوز به قدر کافی لباس در کمد داریم و نیازی به خرید مجدد نداریم!