روی تاریک دستمال توالت
دستمال توالت و بهای سنگین آن برای زمین، روزانه ۲۷ هزار درخت در توالت‌ها دور ریخته می‌شود
آیا می‌دانید طبق گزارش منتشره توسط نشنال جئوگرافیک، روزانه حدود ۲۷۰۰۰ درخت تنومند در جهان فقط برای تولید دستمال توالت قطع می‌شود؟ این آمار خیره‌کننده به معنای ازبین‌رفتن ۹ میلیون و ۸۰۰ هزار درخت در سال، آن هم فقط برای یکی از ابتدایی‌ترین نیازهای ما به دستمال توالت است! این در حالی است که جنگل‌ها نه‌تنها هوای تنفسی و خانه و مامن میلیون‌ها گونه را فراهم می‌کنند، بلکه مقادیر زیادی کربن را نیز ذخیره می‌کنند و از افزایش گرمای جهان جلوگیری می‌کنند.
برای اینکه عمق فاجعه را بهتر درک کنید، صدها هکتار جنگلی را تصور کنید که بیش از ۹ میلیون اصله درختش پاک‌تراشی شده است و حالا در کنار این جنگل دیروز، میلیون‌ها کنده روی‌هم قرار گرفته‌اند، گویی ۹ میلیون جسد اکنون انتظار دفن را می‌کشند! این یک حقیقت تلخ است از افزایش مصرف‌گرایی ما انسان‌ها و تماشای نابودی سیاره‌مان! ساده‌تر بگویم هر چه دستمال توالت کمتری مصرف کنیم به بقای درختان بیشتری در جنگل‌ها کمک کرده‌ایم.
بررسی سازمان‌های محیط زیستی نشان می‌دهد جمعیت جهان سالانه حدود ۴۲ میلیون تن دستمال توالت استفاده می‌کنند به‌نحوی‌که اگر همه این رول‌های دستمال کنار هم قرار گیرند، تقریباً ۵۰ هزار بار پیرامون زمین را دور می‌زنند. صنعت دستمال توالت نیز برای تأمین این حجم گسترده از تقاضا، روزانه حدود ۲۷ هزار درخت را قطع می‌کند تا مواد اولیه محصول خود را تأمین کند. ازاین‌رو، سازمان‌های بین‌المللی مصرف بی‌رویه جمعیت جهان از دستمال توالت‌ها را، عامل اصلی ۱۰ تا ۱۵ درصد از جنگل‌زدایی در سراسر جهان معرفی می‌کنند.
بیشترین مصرف دستمال توالت در کجاست؟
آمریکا یکی از کشورهای جهان با بالاترین میزان مصرف دستمال توالت است. هرچند چین جایگاه نخست را از نظر مصرف دستمال توالت به خود اختصاص داده است، اما جمعیت بسیار بیشتری نسبت به آمریکا دارد؛ اما اگر میانگین مصرف سرانه در نظر گرفته شود، آمریکا رتبه اول را دارد. آمارها نشان می‌دهد شهروندان آمریکایی فقط در سال ۲۰۲۰ حدود ۲ میلیارد دلار برای خرید دستمال توالت هزینه کردند.
میزان مصرف دستمال توالت در ایران
آمار دقیقی برای میزان مصرف دستمال توالت در ایران وجود ندارد؛ اما آنچه قابل‌بیان است این است که در ایران بر خلاف دیگر کشورهای جهان، نه فقط دستمال توالت که از مقادیر قابل‌توجهی هم آب تصفیه شده و قابل شرب برای شستشو در توالت‌ها استفاده می‌شود که این امر نگرانی از افزایش منابع را دوچندان می‌کند.
پیامدهای پاک‌تراشی جنگل‌های جهان
جنگل‌زدایی در مقیاس گسترده به ازبین‌رفتن زیستگاه‌ها و نابودی تنوع زیستی منجر می‌شود و باتوجه‌به اینکه درختان دی‌اکسیدکربن را جذب و ذخیره می‌کنند، جنگل‌زدایی همچنین به تشدید اثر گلخانه‌ای و گرمایش زمین کمک می‌کند، به‌نحوی‌که در حال حاضر تغییر دما و الگوهای بارش ناشی از جنگل‌زدایی، رخدادهای شدید آب‌وهوایی از جمله سیل، خشکسالی و گسترش حریق را در جهان افزایش داده است.
تولید دستمال توالت، بخشی جداناپذیر از صنعت کاغذ و تیشو است و این صنعت هم سهم قابل‌توجهی در انتشار ترکیبات شیمیایی خطرناک و کربن دارد، بنابراین تولید این محصول به تشدید آلودگی هوا کمک می‌کند. همچنین، ضایعات و مصرف زیاد آب و انرژی، از دیگر آسیب‌های صنعت کاغذ است. برخی برآوردها حاکی است تولید دستمال توالت، نیازمند ۱۷.۳ تراوات برق در سال است. این صنعت تنها در آمریکا ۴۷۴ میلیارد گالن آب و ۲۵۰ هزار تن کلر برای سفیدکردن محصولات استفاده می‌شود و کلر نیز موجب انتشار دیوکسین‌ها در آب‌وهوا می‌شود. اینها مواد شیمیایی سمی هستند که بسیار آهسته تجزیه شده و می‌توانند در زنجیره غذایی انباشته و در نتیجه خطراتی برای سلامت حیوانات و انسان‌ها ایجاد کنند.
گزارش دیگری از ایندیپندنت نشان می‌دهد یک درخت کاج با اندازه متوسط می‌تواند حدود ۱۵۰۰ رول دستمال توالت بسازد، بنابراین می‌توان گفت از هر درختی که قطع می‌شود به طور متوسط ۱۵۰۰ رول دستمال تولید می‌شود. به‌عبارت‌دیگر یک درخت حدود ۱۰۰ پوند کاغذتوالت تولید می‌کند. ازآنجایی‌که یک رول کمی بیش از نیم پوند وزن دارد و مصرف‌کنندگان به طور متوسط سالانه حداقل ۱۵ پوند از آن استفاده می‌کند، پس هر درخت سالانه نیاز حدوداً ۶ نفر را برای تأمین دستمال توالت تامین می‌کند.
جایگزین‌های پایدار برای دستمال توالت
یک راه ساده این است که از دستمال توالت کمتری استفاده کنیم؛ زیرا بسیاری از مردم اغلب بیش از نیاز واقعی خود از آن استفاده می‌کنند. همچنین می‌توان به گزینه‌های قابل‌استفاده مجدد مانند دستمال‌های پارچه‌ای یا انواع دستمال‌های سازگارتر با محیط‌زیست مانند دستمال‌های تهیه شده از بامبو یا دستمال توالت ساخته شده از کاغذ بازیافتی اشاره کرد که متأسفانه در ایران وجود ندارد. همچنین، می‌توانیم به‌جای خرید دستمال‌های سه‌لایه یا دولایه، دستمال‌های یک‌لایه بخریم.
متأسفانه در برخی موارد، هنجارهای اجتماعی نوعی اتلاف منابع و یا افزایش مصرف‌گرایی را دیکته می‌کنند. برای مثال، هنگامی‌که شما یک نوشیدنی یا یک لیوان آب و چای را در هواپیما و یا رستوران سفارش می‌دهید، اغلب روی یک دستمال‌کاغذی سرو می‌شود و در بیشتر مواقع این دستمال‌ها اصلاً نیاز هم نیستند و دور انداخته می‌شوند! پس بهتر است هر بار به پیشخدمت یادآوری کنیم که دستمال نیاز نداریم یا حداقل دستمال را در کیف خود بگذاریم و برای مصارف بعدی از آن استفاده کنیم!
متأسفانه ما در بیشتر نقاط دنیا به‌ویژه در ایران با فرهنگی، زندگی می‌کنیم که در آن مصرف بیشتر، به طور مداوم تشویق می‌شود! مثلاً در اغلب رستوران ها به‌جای استفاده از لیوان آب، برای مشتری یک بطری پلاستیکی آب‌آورده می‌شود که نه‌تنها هزینه شما را افزایش می‌دهد؛ بلکه برای تولید هر بطری آب مقادیر بسیار زیادی آب و انرژی و ماده اولیه برای تولید بطری استفاده شده که بعد از هر بار استفاده سریعاً دور انداخته می‌شود و به حجم زباله‌های موجود افزوده می‌شود!
ازاین‌رو به‌عنوان یک فعال و نویسنده محیط‌زیستی از شما می‌خواهم به استفاده از کاغذ و دستمال در زندگی خود بیش‌ازپیش توجه کنید. به یاد داشته باشید اگر فقط استفاده از دستمال توالت را کاهش دهید، برخی از درختان را از قطع‌شدن نجات داده‌اید.