بازار داغ استارتاپ‌هایی که وام می‌دهند
اگر تورم مهار نشود و با رونق این بخش از اقتصاد آنلاین، بعید است در 2-3 سال آینده مردم چیزی را نقدی بخرند
هفت صبح| بیش از 50 چهره اقتصاد نوآوری ایران ازجمله مدیران و بنیان‌گذاران استارتاپ‌های شناخته‌شده اعتقاد دارند در 5 سال آینده یکی از روندهای روبه‌رشد این اکوسیستم؛ حوزه وام‌دهی خرد است. حوزه‌ای که از آن به لندتک تعبیر می‌شود و روی ابرچالش تورم و کم شدن قدرت خرید مردم تمرکز کرده است. وام‌دهی خرد حالا به یکی از ابزارها و خدمات در حال رشد در اکوسیستم استارتاپی ایران تبدیل شده است. ابزاری که کمک می‌کند کسب‌وکارهای مختلف آنلاین با وام دادن به کاربران، تقاضای خرید آنلاین را بیشتر و درنتیجه تجارت الکترونیک را پررونق‌تر بکند.
حالا که با مفهوم لندتک یا وام‌دهی خرد در فضای آنلاین آشنا شدید شاید بد نباشد اسم برخی از پلتفرم‌های شناخته‌شده این فضا را هم با هم مرور کنیم. پلتفرم‌هایی مانند دیجی‌پی، تارا، مینی‌پی، مانیسا، ویپاد، کیپا و... که این روزها تبلیغات بسیاری از آنها را روی بیلبوردهای سطح شهرها هم می‌بینید.
اما این حوزه از اکوسیستم استارتاپی بدون حاشیه و چالش نیست. گرفتاری‌های زیاد استارتاپ‌های لندتکی با دولت و مقررات عجیبی که دست و پای آنها را بسته از یک سو؛ و از سوی دیگر فرصت‌های زیادی که پیش روی این کسب‌وکارهاست بحث‌های زیادی را در اکوسیستم کسب‌وکارهای وام‌دهی استارتاپی راه انداخته است. تا آنجا که در رویداد بزرگ لندتک ایران که آخر هفته گذشته طی دو روز و با حضور بیش از 2500 نفر برگزار شد چهره‌های شناخته‌شده اکوسیستم درباره ابعاد مختلف لندتک یا همان وام‌دهی خرد بحث و تبادل نظر کردند. بحث‌هایی که مرور آنها برای عاشقان استارتاپی می‌تواند منشا ایده‌پردازی و حتی راه‌اندازی کسب‌وکار در این حوزه باشد. البته که برخی از این مباحث می‌توانند هشدارهایی باشند برای هیچ‌کاری نکردن!
لندتک و فرصت آن برای استارتاپ‌ها
یکی از چهره‌های شناخته‌شده اکوسیستم استارتاپی رضا زرنوخی است. کسی که زمانی سرمایه‌گذار استارتاپ‌های پیشرویی مانند کافه‌بازار و علی بابا بوده و کماکان یکی از خطرپذیران این فضا به حساب می‌آید. زرنوخی در ارائه‌ای در رویداد لندتک تاکید کرد لندتک؛ ظرفیت روبه‌رشدی برای سرمایه‌گذاری در اکوسیستم نوآوری مالی دارد و روند سرمایه‌گذاری را تغییر می‌دهد و برای کسب‌وکارها فرصت ایجاد می‌کند.
آنطور که سایت راه پرداخت گزارش کرده مدیرعامل صندوق مالی توسعه تکنولوژی گفت: «نقدینگی در حجم بالا یکی از مشکلاتی است که حتی کسب‌وکارهای بزرگ نیز درگیر آن هستند. با پول هوشمند می‌توان از فضای ریسک و چالش این اکوسیستم عبور کرد. در حال حاضر سرمایه‌گذاران ترجیح می‌دهند روی پروژه‌هایی با دوره نقدشوندگی کوتاه سرمایه‌گذاری کنند و رفع این مشکل به شرایط اقتصادی و اجتماعی کشور بستگی دارد. برای رفع مشکلات فعلی به پول بزرگی نیاز داریم که بخشی از آن باید به شکل پول هوشمند و به‌صورت مستقیم وارد کسب‌وکارها شود.» حسین اسلامی، مدیرعامل شرکت رمیس هم در ارائه خود عنوان کرد: «لندتک در حال ایجاد تغییر و تحول در جهان است، اما در ایران متفاوت عمل خواهد کرد. ما بر این باوریم که نتیجه لندتک در ایران شاهکار خواهد شد.»
70 درصد ایرانی‌ها تاحالا از بانک‌ها وام نگرفته‌اند!
یکی از مناقشه‌های اکوسیستم در حال رشد استارتاپ‌های لندتکی میزان وامی است که آنها در سال‌های گذشته داده‌اند. هر استارتاپی تلاش دارد یا عدد چندهزار میلیاردتومانی را به عنوان کارنامه خودش عنوان کند یا آمارهای رقبایش را به چالش بکشد. اما در این میان مرتضی باقری، مدیر سرمایه‌گذاری‌های جایگزین تأمین سرمایه تمدن، اعلام کرد: «برآورد می‌شود در سال ۱۴۰۲ از بستر لندتک‌ها بیست همت تسهیلات خرد ارائه شده است.»
در این رویداد مسعود شاهمرادی، مدیرعامل خانومی هم پیش‌بینی کرد رشد فروش آنلاین صنعت زیبایی در ایران 7/5همت منابع بانکی را آزاد کند. به گفته او همکاری مشترک خانومی با اسنپ‌پی، سبب رشد مشترک این دو پلتفرم شده است. محمدصادق آزادانی، رئیس کمیسیون لندتک نصرتهران هم در ارائه‌ای تاکید کرد فقط ۳۰ درصد از مردم ایران دارای رتبه اعتباری هستند و ۷۰ درصد رتبه اعتباری ندارند و تا به حال از هیچ بانکی تسهیلات نگرفته‌اند. به گفته او ۷۰ درصد اعتبار لندتک‌ها به همین افراد فاقد رتبه اعتباری تعلق گرفته است.
اما نرخ سود بالای وام‌های خرد آنلاین یکی از موضوعات و نقدهای مطرح‌شده در رویداد لندتک بود. محمد آجدانی، معاون بانکداری نوین داتین این نقد را اینگونه مطرح کرد:« برخی لندتک‌ها با نرخ ۴۶ تا ۵۷ درصد نرخ سود مؤثر تسهیلات ارائه می‌دهند.»
فرزین فردیس، مدیرعامل سرآوا، در ارائه‌ای با عنوان «لندتک‌ها و فرصت‌های تازه تجارت الکترونیک» هم یکی از دلایل اقبال مردم به این استارتاپ‌ها را اینگونه برشمرد: «براساس یک گزارش که در سال ۱۴۰۲ منتشر شد، ۴۰ درصد یا چهار دهک از مردم کشور حتی توان خرید کالای بادوام کوچک را هم نداشته‌اند.»یکی از آمارهای جالب این رویداد مربوط به استارتاپ لندتکی زیرمجموعه دیجی‌کالا بود.هومن امینی مدیرعامل دیجی‌پی اعلام کرد این استارتاپ سال گذشته 7 همت تسهیلات خرد به کاربرانش پرداخت کرده است!
یک بازار آینده‌دار
پیام اصلی رویداد لندتک این بود که احتمالا در 2-3 سال آینده کسب‌وکار آنلاینی را در ایران نخواهیم دید مگر اینکه بخشی از فروش آن با کمک وام‌دادن به مصرف‌کنندگان انجام شود. بسیاری می‌گویند به همین دلیل لندتک در آغاز راه قرار دارد و اتفاق‌های زیادی در این بخش از اکوسیستم استارتاپی خواهد افتاد. برای نمونه سیدحسین سیداصفهانی، رئیس هیات‌مدیره لندو که اولین استارتاپ وام‌دهی در ایران بوده، در ارائه‌ای اظهار کرد: «در دنیا حدود ۵ درصد از وام‌های سنتی توسط لندتک‌ها ارائه می‌شود، این آمار در ایران حدود یک درصد است.»
وقتی از آینده صحبت می‌کنیم هیچ چیز مثل عددهای بزرگ فعلی نمی‌تواند چشم‌انداز یک بازار را ترسیم کند. عددهایی که بخشی از آنها را نگین دانشور، مدیرعامل تخفیفان، در رویداد بزرگ لندتک ایران اشاره کرد: «چهار میلیارد تراکنش فروشگاهی در کشور به‌صورت آفلاین انجام می‌شود که 91/9درصد از آنها در بازار آفلاین و ۸ درصد باقی‌مانده در حوزه آنلاین انجام می‌شود. این در حالی است که در اروپا ۷۰ تا ۷۵ درصد از تراکنش‌های مالی متعلق به حوزه آفلاین است!»
