چراغ قرمز اروپا به خودروهای چینی

هفت صبح، رضا رهسپار| در تهران، جاده مخصوص، شهرک غرب و حتی کوچه‌های بوشهر و کرمان، چیزی شبیه ‌ یک انقلاب آرام در بازار خودرو رخ داده است. خودروهای چینی با انواع مدل‌ها و رنگ‌ها مثل موجی تازه آمده‌اند و روزبه‌روز بیشتر دیده می‌شوند.

ام‌وی‌ام، دیگنیتی، فیدلیتی و فونیکس، همه سهم بزرگی از خیابان‌های ما را گرفته‌اند. ایران شده بهشت مونتاژکاران و واردکنندگان ماشین‌های چینی؛ جایی که قوانین سختگیرانه و محدودیت‌های بزرگ برای خودروهای مرغوب ژاپنی و اروپایی، راه را برای حلبی‌های چینی هموار کرده است.

اما داستان همین‌جا تمام نمی‌شود. کافی است پای‌تان را به خیابان‌های اروپا بگذارید، آنجا قصه‌ای دیگر در جریان است. خیابان‌های برلین، پاریس، آمستردام؛ جایی که خودروهای چینی مثل مهمانان ناخوانده پشت دروازه‌ها منتظر مانده‌اند. اتحادیه اروپا با جدیت جلوی ورود بی‌قید و شرط آنها را گرفته است. چرا؟ داستان از اینجا شروع می‌شود.

ورود با کوله‌باری از جاه‌طلبی

شرکت‌های خودروسازی چینی مثل BYD، NIO  و MG تصمیم گرفتند ظاهر تازه‌ای به خود بگیرند و پا به خاک اروپا بگذارند. آنها دیگر همان شرکت‌های بی‌نام و نشان قدیمی نیستند. حالا با خودروهای برقی، باتری‌های قدرتمند و طراحی‌های مدرن، به میدان آمده‌اند‌ MG  که زمانی یک برند انگلیسی بود و حالا چینی‌ها مالک آن شده‌اند، توانسته در نیمه اول سال ۲۰۲۴ بیش از ۲۳۰ هزار دستگاه در اروپا بفروشد. عددی که برای صنعت خودروسازی اروپا مثل زنگ خطر عمل کرد.چینی‌ها قصد دارند وارد بازار شوند و سهم بزرگی از آن را به خود اختصاص دهند. این خبر برای خودروسازان قدیمی، تهدیدی جدی به شمار می‌رود.

نشست مهم در بروکسل

در یکی از ساختمان‌های بلند بروکسل، مدیران اتحادیه اروپا نشسته‌اند و درباره تأثیر یارانه‌های دولتی چین بر صنعت خودرو بحث می‌کنند. باورشان این است که خودروهای چینی با کمک‌های مالی دولتی، ارزان‌تر از قیمت واقعی وارد بازار اروپا می‌شوند. این نوع رقابت را عادلانه نمی‌دانند و در نتیجه به دنبال وضع تعرفه‌های سنگین‌تر هستند.

صحبت‌ها به جایی رسید که پیشنهاد شد مالیات واردات خودروهای چینی تا ۳۰ درصد افزایش یابد. این اتفاق باعث می‌شود قیمت خودروهای چینی بالا برود و جذابیت‌شان برای خریداران کمتر شود. اروپا در حال کشیدن ترمز ورود بی‌رویه این خودروها است.

مشتری اروپایی، خیلی چیزها را می‌سنجد

حالا بیایید سری به شهر لیون و خانه ژاک پرانت بزنیم. مردی ۴۵ ساله که دنبال یک خودرو برقی می‌گردد. از مدل‌های مختلف تسلا، رنو و پژو بازدید کرده و ماشین جدید خود را با دقت تمام انتخاب می‌کند. وقتی فروشنده تلاش می‌کند یک خودرو چینی به او معرفی کند، ژاک واکنش خاصی نشان می‌دهد. او درباره امنیت داده‌ها، کیفیت نرم‌افزارها، خدمات پس از فروش و اعتبار برند تولیدات چشم بادامی‌ها، مردد است.

او یک مشتری اروپایی معمولی است. کسی که هنگام خرید به قیمت صرف اکتفا نمی‌کند و به ارزش‌های دیگر هم اهمیت می‌دهد؛ به چیزهایی مثل کیفیت ساخت، اطمینان از خدمات پس از فروش و پشتوانه برند. ژاک مثل بسیاری از خریدار ایرانی نیست که بیشتر به قیمت و اقساط فکر کند. این نوع نگاه در اروپا باعث شده خودروهای چینی به راحتی جای خود را پیدا نکنند.

قانون‌های سبز پاریس

در پاریس دولت فرانسه قانونی تصویب کرده که مشوق‌های مالیاتی و یارانه‌ها را فقط به خودروهایی می‌دهد که یا در اروپا ساخته شده باشند یا از نظر زیست‌محیطی شرایط سختگیرانه‌ای را رعایت کنند. بسیاری از خودروهای چینی از این شرط‌ها عبور نکرده‌اند. آنها یا در چین تولید شده‌اند یا گزارش‌های شفافی درباره اثرات زیست‌محیطی ندارند.این قانون از یک طرف برای حفظ بازار داخلی است و از طرف دیگر برای تضمین کیفیت و استانداردهای محیط زیستی. به این ترتیب بسیاری از خودروهای چینی عملاً از گردونه رقابت خارج شده‌اند.

نگاه محافظه‌کارانه آلمان

در برلین اما شرایط متفاوت است. خودروسازان آلمانی مانند فولکس‌واگن و ب.‌ام‌.و روابط تجاری عمیقی با چین دارند. ورود خودروهای چینی به آلمان با نظارت کمتری انجام می‌شود، اما حتی آلمان هم نمی‌تواند به راحتی در برابر رشد چینی‌ها سکوت کند. بازار این کشور زیر ذره‌بین است و نگرانی‌ها درباره رقابت، جدی‌‌.آلمان تلاش می‌کند تعادلی برقرار کند؛ نه می‌خواهد از بازار عقب بماند و نه اینکه فضای رقابت را بیش از حد به خودروهای چینی باز کند.

سیاهی پشت پرده

از سوی دیگر چینی‌ها معتقدند اروپا به دلایل سیاسی و محافظه‌کاری صنعتی، جلوی ورودشان را گرفته است. اتحادیه اروپا می‌گوید هدف حفظ رقابت منصفانه است و نباید اجازه دهد بازی به نفع کشوری که یارانه‌های فراوان می‌دهد، تغییر کند.

در این میانه خریداران اروپایی، با نگرانی‌هایشان و دقت در انتخاب‌ها، نشان می‌دهند که تصمیم‌شان فقط براساس قیمت نیست.این بازار پیچیده، جایی است که سیاست، اقتصاد و خواسته‌های مردم به هم گره خورده‌اند. چینی‌ها هنوز باید برای اینکه در این بازی پیروز شوند، زمان و سرمایه بیشتری صرف کنند.

و در ایران…

همین حالا، مدیران شرکت‌های کرمانی، در حال تبلیغ کراس‌اوور چینی هستند. خودرویی که وعده داده می‌شود لوکس باشد اما در نهایت تمرکز فقط روی ظاهر و قیمت است. بحث درباره کیفیت، خدمات پس از فروش یا ایمنی به حاشیه رفته است.

این تفاوت نگاه، همه چیز را روشن می‌کند. اروپا در حال دفاع از بازار خود است و مصرف‌کننده‌اش به سختی اعتماد می‌کند. ایران اما در نقطه مقابل، بازارش به روی چینی‌ها باز و آزاد است و مصرف‌کننده با معیارهای متفاوتی انتخاب می‌کند. این همان چراغ قرمز است که اروپا روشن کرده و ایران همچنان آن را سبز نگاه داشته است.