هنر خیابانی خودرو | فراتر از ماشین؛ سبک زندگی دست‌ساز
خودروهایی زنگ‌زده اما با داستان و تاریخچه که به نماد اعتراض به خودروهای مدرن و تجملی تبدیل شده‌اند
هفت صبح| در روزگاری که مردم دنیا به دنبال خودروهای برقی و تمام خودران هستند، دیدن ماشین‌بازانی که بی‌وقفه به دنبال سردرد و دردسر برای رفتن به‌دنبال عشق و علاقه خود یعنی آهن و لاستیک هستند تا روح خود را با آن یکی کنند و در قلب جاده‌ها و خیابان‌ها زمان را با هم سپری کنند،دنیای رت‌رادها داستان یکی از دسته‌ها و کلاس‌های خودرویی عجیب و غریب است؛ با ما همراه باشید.
رت‌راد، خودرویی است برخاسته از خیابان‌های آمریکا اما نه آنچه در سریال‌ها می‌بینیم؛ بلکه زاده گاراژهای دودگرفته، دل‌های ناآرام و دست‌هایی پینه‌خورده. این سبک نه دنبال درخشش است، نه مدرن بودن. بدنه‌اش زنگ‌زده است، رنگش پوسته‌پوسته، چراغ‌هایش قدیمی و قطعاتش وصله‌پینه، اما روحی دارد که در خودروهای امروزی کمتر پیدا می‌شود.
تولد یک فرهنگ؛ واکنشی به تجمل‌گرایی
در دهه ۱۳۷۰ (۱۹۹۰ میلادی) گروهی از علاقه‌مندان خودروهای کلاسیک در کالیفرنیای جنوبی، در واکنش به تجمل‌گرایی رایج در دنیای خودروهای بازسازی‌شده، تصمیم گرفتند ماشین‌هایی بسازند که اصیل باشند؛ بی‌نقاب، بی‌ریا. از دل همین تفکر، نخستین رت‌رادها زاده شدند: خودروهایی بدون رنگ کامل، با استفاده از قطعات بازیافتی، چراغی از یک شورولت ۱۹۴۰، فرمانی از یک فورد دهه ۳۰ و حتی ابزارهایی مثل آچار یا اره که به‌جای قطعات اصلی به‌کار رفته‌اند.
فراتر از ماشین؛ سبک زندگی دست‌ساز
رت‌راد فقط یک سبک خودرویی نیست، بخشی از یک فرهنگ است. فرهنگی که به آن «فرهنگ دست‌ساز» یا همان خودت-بساز می‌گویند. در این دنیا، همه چیز سفارشی است؛ از خود خودرو گرفته تا موسیقی (راک قدیمی، بلوز و راکابیلی)، پوشش (لباس‌های دهه ۵۰ میلادی، چرم، شلوارهای جین سنگ‌شور)، تتوهای سنتی و حتی سبک زندگی. اگر بخواهیم یک نماد فرهنگی برای این فضا معرفی کنیم، باید از شخصیت کارتونی «رت فینک» یاد کنیم؛ موجودی زشت، پرانرژی و ضدقهرمان که توسط هنرمند خلاق، اد «بیگ ددی» راث خلق شد و به نوعی شناسنامه تصویری رت‌راد شد.
از آمریکا تا سوئد، جهانی شدن رت‌راد
امروز، این سبک از آمریکا فراتر رفته. در سوئد، واژه «پیلزنربیل» برای خودروهای مشابه به‌کار می‌رود. در آلمان جشنواره «رت فست» برگزار می‌شود، در استرالیا «راست-اُ-راما» و در ایالت ایلینوی آمریکا، جشنواره‌های «راتیکال رامبل» و «رت‌استاک» که هزاران نفر را گرد هم می‌آورند. در این گردهمایی‌ها نه فقط خودرو به نمایش گذاشته می‌شود، بلکه سبک زندگی، موسیقی، مسابقات، فروشگاه‌های دست‌ساز و حتی مسابقات لباس پین‌آپ هم برگزار می‌شود.
میان زنگ‌زدگی و فناوری؛ آینده منعطف رت‌راد
ساخت یک رت‌راد الزاما پرهزینه نیست. بسیاری از این خودروها با بودجه‌ای محدود، حتی کمتر از ۵۰۰۰ دلار (حدود ۲۰۰ میلیون تومان) ساخته می‌شوند؛ کافی‌ست حوصله، خلاقیت و کمی مهارت در جوشکاری و مکانیکی داشته باشید. با این حال، برخی نسخه‌های خاص که ظاهر فرسوده را با تکنولوژی‌های نوین ترکیب می‌کنند، تا مرز چند میلیارد تومان قیمت‌گذاری شده‌اند. نمونه‌هایی از شرکت‌های شناخته‌شده وجود دارند که با ظاهر زنگ‌زده اما موتوری پیشرفته، خودرویی دوگانه خلق کرده‌اند؛ نازیبا اما هوشمند.
حتی آینده رت‌راد هم در حال تغییر است. برخی سازندگان دست به ساخت نسخه‌های برقی زده‌اند؛ ماشین‌هایی که باطنی نو دارند اما ظاهرشان گویی از دل انبارهای دهه ۱۹۴۰ بیرون آمده است. این تضاد، دقیقا همان چیزی‌ست که رت‌راد به آن تکیه دارد: جسارت در اصالت، نه تقلید از ترند.
رت‌راد در ظاهر شاید یک ماشین کهنه و بی‌ارزش باشد اما در واقعیت، یک فریاد خاموش است؛ بیانیه‌ای از اعتراض، هنر و آزادی فردی. در روزگاری که بیشتر خودروها در کارخانه‌ها و نرم‌افزارها طراحی می‌شوند، رت‌راد یادمان می‌آورد که ماشین هم می‌تواند یک اثر هنریِ زنده باشد؛ زخم‌خورده، دست‌ساز، ولی صادق و بی‌ادعا.
