ماتیز؛ مینی‌کار خندانِ دهه ۸۰
بررسی فنی، طراحی و جایگاه اجتماعی یک خودروی شهری فراموش‌نشدنی
هفت صبح| در اواخر سال‌های دهه 70 و اوایل دهه 80، خیابان‌های ایران میزبان خودرویی شدند که نه شبیه پژو بود، نه پراید، و نه حتی پیکان. خودرویی با ظاهری گرد، چراغ‌هایی درشت و شخصیتی خاص: دوو ماتیز. محصولی از کره‌جنوبی که در دوران خود، نمادی از زندگی شهری مدرن و جمع‌وجور بود. حالا با گذشت بیش از دو دهه از ورود آن به بازار، فرصت مناسبی است تا نگاهی همه‌جانبه به این خودرو بیندازیم؛ از مشخصات فنی و طراحی تا تجربه رانندگی و تأثیرات اجتماعی آن.
یک موتور کوچک اما کار راه‌انداز
ماتیز از یک پیشرانه کوچک سه سیلندر با حجم 8/0 لیتر بهره می‌برد که از فناوری تزریق سوخت MPFI استفاده می‌کند. این موتور توان تولید 52 اسب‌بخار قدرت و 69 نیوتن‌متر گشتاور را دارد. اگرچه این اعداد برای خودروهای امروزی ناچیز به‌نظر می‌رسند اما برای هدفی که ماتیز دنبال می‌کرد؛ یعنی تردد شهری با مصرف سوخت اقتصادی – کاملاً کافی هستند.شتاب صفر تا 100 کیلومتر این خودرو 17/6 ثانیه است و حداکثر سرعتش به 145 کیلومتر بر ساعت می‌رسد. این ارقام شاید برای رانندگان پرهیجان ناامیدکننده باشد اما برای کسی که به‌دنبال یک خودروی کوچک و قابل اتکاست، کافی به‌نظر می‌رسد.
مصرف سوخت ؛ برگ برنده ماتیز
در روزگاری که مصرف سوخت یکی از دغدغه‌های اصلی رانندگان شده، ماتیز همچنان حرف‌هایی برای گفتن دارد. با مصرف ترکیبی 6/3 لیتر در هر 100 کیلومتر، این خودرو همچنان یکی از اقتصادی‌ترین گزینه‌ها در کلاس مینی‌کارها محسوب می‌شود. این ویژگی، در کنار باک 38 لیتری آن، باعث می‌شود که با یک بار سوخت‌گیری بتوان مسافتی بیش از 600 کیلومتر را طی کرد.
طراحی جمع‌وجور برای شهرهای شلوغ
طول 3495 میلی‌متر، عرض 1495 میلی‌متر و ارتفاع 1485 میلی‌متر، ابعاد ماتیز را تشکیل می‌دهند؛ خودرویی به‌معنای واقعی کلمه «کوچک». این طراحی جمع‌وجور، همراه با شعاع گردش مناسب و دید وسیع راننده، باعث می‌شود که پارک کردن در کوچه‌های تنگ و عبور از ترافیک‌های فشرده، به کاری ساده تبدیل شود. بدنه ماتیز از نوع هاچ‌بک و شاسی آن یکپارچه است. همین ترکیب باعث شده که خودرو همزمان هم سبک باشد (فقط 835 کیلوگرم) و هم از استحکام مناسبی در برابر ضربه برخوردار باشد.
جعبه‌دنده دستی؛ ساده اما قابل اعتماد
ماتیز به گیربکس 5 دنده دستی مجهز است که اگرچه در ترافیک‌های سنگین شهری کمی زحمت دارد اما از نظر هزینه نگهداری، دوام و سادگی، از بسیاری از گیربکس‌های اتوماتیک ارزان‌قیمت بهتر عمل می‌کند. نکته قابل توجه، هماهنگی خوب موتور و گیربکس در دورهای پایین است که باعث می‌شود خودرو با دنده‌های بالا هم به‌خوبی حرکت کند.
سواری سبک اما نه بی‌صدا
چرخ‌های ماتیز از نوع 155/65R13 در جلو و عقب هستند. همین اندازه کوچک تایرها در کنار وزن سبک خودرو، باعث شده که سواری این خودرو در مسیرهای صاف، نرم و روان باشد. البته اگر از خیابان‌های پُر چاله تهران عبور کنید، باید انتظار کوبش‌هایی را داشته باشید. عایق‌بندی صوتی هم چندان قوی نیست و صدای موتور در دورهای بالا به کابین نفوذ می‌کند اما در نهایت، نباید فراموش کرد که این خودرو برای شهر ساخته شده، نه جاده‌های کویری یا کوهستانی.
ایمنی و امکانات؛ ساده ولی کافی
دوو ماتیز در زمان خود یکی از معدود خودروهای شهری بود که از ساختار نسبتا مستحکمی برخوردار بود. هرچند از ایربگ یا سیستم‌های کمک‌رانندگی خبری نیست اما در تست‌های ایمنی شهری حداقل نمره قبولی را کسب کرده بود. امکانات آنچنانی هم ندارد اما تهویه مطبوع، شیشه بالابر برقی و سیستم صوتی ابتدایی از ویژگی‌های استاندارد آن بوده‌اند.
شخصیت اجتماعی ماتیز؛ فراتر از یک خودرو
شاید مهم‌ترین ویژگی دوو ماتیز، نه در مشخصات فنی‌اش، بلکه در شخصیت فرهنگی و اجتماعی‌اش باشد. این خودرو در اوایل دهه 80 در ایران، به‌نوعی نماد زندگی مدرن و مستقل برای زنان جوان و خانواده‌های کم‌جمعیت بود. ظاهر بامزه و طراحی خاص آن، باعث شد در ذهن بسیاری از مردم با حس نوستالژی همراه شود. هنوز هم دیدن یک ماتیز در خیابان‌ها لبخند به لب می‌آورد.
ماتیز؛ یک کلاس درس برای خودروسازان داخلی
در دنیایی که خودروهای اقتصادی داخلی با مصرف بالا، طراحی تکراری و قیمت‌های فضایی عرضه می‌شوند، نگاهی به فلسفه طراحی و مهندسی ماتیز، می‌تواند برای صنعت خودروی ایران آموزنده باشد. خودرویی کوچک، سبک، اقتصادی، کم‌هزینه و مهم‌تر از همه: خوش‌قواره. ماتیز درس‌هایی دارد که هنوز هم ارزش شنیدن دارند، هرچند امروز دیگر قوانین تولید میکروکارها دستخوش تغییرات بسیاری شده اما از سوی دیگر تولید و استاندارد و ایمنی این خودروها به شکل قابل‌توجهی در جهان و به‌ویژه در اروپا و شرق آسیا افزایش یافته است.
شاید در شرایط فعلی که دستگاه‌های اجرایی کشور به شکلی رسمی به دنبال برقی‌سازی صنعت حمل‌و‌نقل کشور هستند، باید به استفاده از میکروکارهای برقی به شکل ویژه توجه کنند، چراکه این خودروها هم سریع شارژ می‌شوند و هم از سوی دیگر با توجه به مشکل ناترازی کشور باید در نظر گرفت که این خودروها مصرف انرژی بسیار کمی دارند.
