بازگشت آمریکا به جبهه‌های جنگ
در چرخشی غافلگیرکننده، دونالد ترامپ که زمانی وعده پایان جنگ اوکراین را می‌داد اکنون با ارسال سامانه‌های پاتریوت و سلاح‌های تهاجمی، آمریکا را به قلب میدان بازگردانده است
هفت صبح | در حالی‌که دونالد ترامپ در قامت رئیس‌جمهوری آمریکا و در کارزار انتخاباتی‌اش بارها وعده داده بود جنگ اوکراین را «در یک روز» تمام خواهد کرد، نه تنها از آتش‌بس خبری نیاورده، بلکه اکنون شعله جنگ را با سلاح‌های پیشرفته آمریکایی تندتر کرده است. روز یکشنبه، ترامپ در پایگاه هوایی اندروز اعلام کرد که ایالات متحده سامانه‌های دفاع هوایی پاتریوت را به اوکراین ارسال خواهد کرد؛ سلاحی که به گفته کارشناسان، از پیشرفته‌ترین تجهیزات پدافندی جهان است.
اما این تنها آغاز ماجراست. بر اساس اطلاعات منتشرشده از نشست‌های پشت‌پرده و اظهارات منابع آگاه، قرار است روز دوشنبه در دیدار ترامپ با دبیرکل ناتو، طرحی جامع برای تجهیز تهاجمی اوکراین رونمایی شود؛ طرحی که شامل موشک‌های دوربرد نیز می‌شود. این تحول، چرخشی چشمگیر در سیاست تسلیحاتی ترامپ محسوب می‌شود، چرا که او تا چند هفته پیش تأکید داشت تنها سلاح‌های تدافعی در اختیار اوکراین قرار خواهد داد تا از تشدید تنش با روسیه پرهیز شود.
از دلخوری تا خشم: تغییر لحن ترامپ نسبت به پوتین
این تغییر جهت ناگهانی، ریشه در تحولی آشکار در نگاه ترامپ به پوتین دارد. ترامپ که زمانی از رئیس‌جمهور روسیه با لحن محتاطانه‌ای یاد می‌کرد، اکنون آشکارا از او ابراز ناامیدی و خشم می‌کند. او در پاسخ به پرسشی درباره پوتین گفت: «فکر می‌کردم او مردی است که به وعده‌هایش پایبند است. در ملأ عام عالی صحبت می‌کند، اما شب‌ها مردم را بمباران می‌کند. ما این را نمی‌پسندیم.» این اولین‌بار نیست که ترامپ انتقاد علنی از پوتین را مطرح می‌کند.
در فروردین، او در پیام مستقیمی خطاب به پوتین نوشت: «ولادیمیر، توقف کن! هر هفته پنج‌هزار سرباز کشته می‌شوند. بیایید توافق صلحی انجام دهیم.» اما به نظر می‌رسد که این تلاش‌ها راه به جایی نبرده‌اند. در ماه ژوئن، گفت‌وگوی تلفنی ترامپ با پوتین نقطه عطفی در موضع‌گیری کاخ سفید بود. پوتین در آن مکالمه به طور تلویحی از قصد خود برای حمله گسترده‌تر به خاک اوکراین و رسیدن به مرزهای اداری مناطق اشغالی خبر داده بود. پس از آن بود که به روایت یک منبع مطلع، ترامپ به امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، گفت: «او می‌خواهد همه اوکراین را بگیرد.»
طرح اوکراینی، سرمایه‌گذاری اروپایی، سود آمریکایی
طرح جدید ترامپ که به ابتکار ولودیمیر زلنسکی در نشست ناتو پیشنهاد شده بود، بر اساس مدلی اجرا می‌شود که در آن سلاح‌های آمریکایی به اوکراین ارسال می‌شود اما هزینه‌اش را اروپا می‌پردازد. ترامپ با لحنی تجاری گفت: «ما تجهیزات پیشرفته زیادی به اوکراین می‌فرستیم، اما خودمان هزینه‌ای نمی‌پردازیم. این برای ما یک تجارت است. آن‌ها صددرصد پولش را می‌دهند.» بر اساس منابع نزدیک به کاخ سفید، این طرح شامل سامانه‌های پاتریوت، تسلیحات تهاجمی و موشک‌هایی خواهد بود که توانایی رسیدن به عمق خاک روسیه از جمله مسکو را دارند. این سلاح‌ها می‌توانند مسیر جنگ را دگرگون و محاسبات کرملین را درباره آتش‌بس تغییر دهند.
زلنسکی در لباس دیپلمات، نه سرباز
نقش زلنسکی نیز در شکل‌گیری این روند تازه تعیین‌کننده بوده است. در نشست اخیر ناتو، برای نخستین‌بار از سال ۲۰۲۲، رئیس‌جمهور اوکراین با کت‌وشلوار رسمی در جمع سران حاضر شد؛ حرکتی نمادین که از دید واشنگتن نشانه‌ای از «عقلانیت سیاسی» و جدی بودن کی‌یف تلقی شد. به گفته یک مقام آمریکایی: «او مثل یک آدم عادی آمده بود، نه دیوانه. تیم همراهش هم حرفه‌ای بودند. این بهترین دیدارشان با ترامپ تا امروز بود.»
ترامپ، پوتین و دوگانه جنگ یا صلح
در حالی‌که پوتین گام‌های تازه‌ای برای گسترش جنگ برمی‌دارد، ترامپ که روزگاری خود را ناجی صلح می‌نامید، اکنون در حال تجهیز جبهه مقابل است. تحلیل‌گران معتقدند این چرخش ناشی از ترکیب عوامل گوناگون است: بی‌اعتمادی فزاینده به پوتین، فشارهای داخلی آمریکا، نقش‌آفرینی فعال اروپا و تغییر چهره زلنسکی از رزمنده به دیپلمات.
اما پرسش کلیدی همچنان باقی است: آیا این سیاست تازه راهی به صلح باز می‌کند یا جرقه‌ای تازه در انبار باروت شرق اروپا خواهد بود؟ در پاسخ باید بگوییم اگر این اعمال قدرت و بازگشت آمریکا به میدان جنگ منجر به صلح و آتش‌بس نشود، ممکن است آنچنان شعله جنگ را افروخته کند که دیر یا زود شاهد درگیری نظامی روسیه با اعضای ناتو و کشورهای اروپایی باشیم.
