کیسه ترامپ و پول اعراب | عربستان سعودی، محور سرمایه‌گذاری‌های کلان
آیا پیوندهای اقتصادی، محکم‌تر از پیوندهای سیاسی خواهد بود؟
هفت صبح| دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، در دومین سفر خارجی خود پس از بازگشت به کاخ سفید در ژانویه ۲۰۲۵، تور خود به کشورهای ثروتمند حاشیه خلیج فارس را از عربستان سعودی آغاز کرد. این سفر که با تمرکز بر انعقاد قراردادهای اقتصادی کلان به ارزش تریلیون‌ها دلار انجام شده، نشان‌دهنده اولویت‌های اقتصادی دولت جدید آمریکا در منطقه پرتنش خاورمیانه است.
برخلاف تمرکز سنتی بر مسائل امنیتی مانند جنگ غزه، هدف اصلی این سفر تقویت روابط تجاری و جذب سرمایه‌گذاری‌های عظیم از کشورهای نفت‌خیز خلیج فارس بود. همراهان برجسته ترامپ، از جمله ایلان ماسک، مدیرعامل تسلا و اسپیس‌ایکس و دیگر غول‌های تجاری مانند لری فینک، مدیرعامل بلک‌راک و استفان شوارتزمن، مدیرعامل بلک‌استون، نقش کلیدی در پیشبرد این برنامه‌های اقتصادی ایفا کردند.
عربستان سعودی، محور سرمایه‌گذاری‌های کلان
ترامپ در بدو ورود به ریاض، مورد استقبال محمد بن‌سلمان، ولیعهد عربستان قرار گرفت و در کنار او در مجمع سرمایه‌گذاری عربستان-آمریکا شرکت کرد. این مجمع که با حضور نخبگان تجاری برگزار شد، بستری برای نمایش روابط عمیق اقتصادی میان دو کشور بود. وزیر سرمایه‌گذاری عربستان، خالد الفالح، در افتتاحیه این مجمع تأکید کرد که همکاری‌های اقتصادی دوجانبه از نفت فراتر رفته و به حوزه‌های متنوعی گسترش یافته است.
او با پخش ویدئویی که با عقاب‌ها و شاهین‌های در حال پرواز آغاز شد، تاریخچه طولانی روابط آمریکا و عربستان را به تصویر کشید و برای آینده آن ابراز امیدواری کرد. عربستان سعودی متعهد شده است طی چهار سال آینده ۶۰۰ میلیارد دلار در ایالات متحده سرمایه‌گذاری کند اما ترامپ با اشاره به تورم و روابط نزدیک با عربستان، خواستار افزایش این رقم به یک تریلیون دلار شده است.
این سرمایه‌گذاری‌ها می‌توانند شامل خرید تسلیحات پیشرفته آمریکایی به ارزش بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار و همچنین مشارکت در پروژه‌های عظیم مانند نئوم، شهر آینده‌نگرانه‌ای در مقیاس بلژیک باشند که بخشی از برنامه اصلاحات اقتصادی بن‌سلمان تحت عنوان چشم‌انداز ۲۰۳۰ است. با این حال، کاهش قیمت نفت و افزایش هزینه‌ها، برخی از جاه‌طلبی‌های این طرح را محدود کرده است.
نقش همراهان ثروتمند ترامپ
ترامپ در این سفر با تیمی از نخبگان تجاری همراه بود که حضورشان نشان‌دهنده اهمیت بعد اقتصادی این سفر است. ایلان ماسک که در کنار بن‌سلمان و ترامپ در ضیافت رسمی حضور داشت، به‌عنوان یکی از چهره‌های کلیدی در پیشبرد همکاری‌های فناوری و نوآوری ظاهر شد. او با توجه به تجربه‌اش در تسلا و اسپیس‌ایکس، می‌تواند نقشی محوری در پروژه‌های فناوری‌محور عربستان، مانند نئوم ایفا کند.
ماسک در گفت‌وگوهای خود با ولیعهد، فرصت‌های سرمایه‌گذاری در حوزه‌های هوش مصنوعی و انرژی‌های تجدیدپذیر را بررسی کرد که هم‌راستا با اهداف چشم‌انداز ۲۰۳۰ است. لری فینک، مدیرعامل بلک‌راک که بیش از ۶۵ بار طی ۲۰ سال به عربستان سفر کرده، از تبدیل شدن این کشور از یک تأمین‌کننده سرمایه به مقصدی برای سرمایه‌گذاری سخن گفت.
او تأکید کرد اقتصاد عربستان در حال تنوع‌بخشی و کاهش وابستگی به نفت است. استفان شوارتزمن از بلک‌استون نیز با اشاره به بازده سالانه ۱۷.۵ درصدی سرمایه‌گذاری ۲۰ میلیارد دلاری صندوق سرمایه‌گذاری عمومی عربستان (PIF)، از موفقیت همکاری‌های پیشین خبر داد. دیگر چهره‌های حاضر، مانند جنی جانسون، مدیرعامل فرانکلین تمپلتون و جین فریزر، مدیرعامل سیتی، نیز از پتانسیل عربستان برای تبدیل شدن به یکی از ۱۰ اقتصاد برتر جهان سخن گفتند.
سایر مقاصد و چشم‌انداز منطقه‌ای
ترامپ پس از ریاض، به قطر و امارات متحده عربی سفر خواهد کرد و در این دو کشور نیز انتظار می‌رود مذاکرات مشابهی برای جذب سرمایه‌گذاری و تقویت روابط تجاری انجام شود. سفر ترامپ نشان‌دهنده تغییر اولویت‌های آمریکا از امنیت به اقتصاد در خلیج فارس است. همراهان ثروتمند او، از ماسک تا فینک، نه‌تنها اعتبار مالی، بلکه تخصص در حوزه‌های فناوری، زیرساخت و سرمایه‌گذاری خصوصی را به این مذاکرات می‌آورند.
با این حال، چالش‌هایی مانند کاهش قیمت نفت و تنش‌های ژئوپلیتیکی، می‌توانند موانعی برای تحقق این جاه‌طلبی‌ها باشند. همچنین، سیاست‌های تعرفه‌ای دولت جدید آمریکا ممکن است بر فضای سرمایه‌گذاری تأثیر بگذارد، هرچند توافق اخیر با چین امید به شفافیت بیشتر در تجارت جهانی را افزایش داده است.
در مجموع، این سفر با همراهی چهره‌های برجسته اقتصاد و فناوری، نه‌تنها فرصتی برای تقویت روابط اقتصادی آمریکا با خلیج فارس است، بلکه می‌تواند الگویی برای همکاری‌های آینده در حوزه‌های فناوری، انرژی و زیرساخت باشد. موفقیت این برنامه‌ها به توانایی طرفین در مدیریت چالش‌های مالی و سیاسی منطقه بستگی دارد.
