۲۲ آوریل، روز جهانی زمین پاک؛ زنگ هشدار برای نجات سیاره‌مان
«زمین پاک» نماد جهانی حفظ طبیعت است، اما ما کجای این مسیر ایستاده‌ایم؟
روز زمین پاک، که به عنوان روز جهانی زمین نیز شناخته می‌شود، هر ساله در ۲۲ آوریل جشن گرفته می‌شود. این روز به منظور آگاهی‌بخشی و افزایش توجه مردم به مسائل محیط زیست و لزوم حفظ و نگهداری از کره زمین ایجاد شده است.
روز زمین پاک برای نخستین بار در ۱۹۷۰ در ایالات متحده آمریکا برگزار شد. این روز به ابتکار سناتور گیلورد نلسون آغاز شد و هدف آن فراخواندن مردم به عمل برای حفاظت از محیط زیست بود. این حرکت به سرعت به یک جنبش جهانی تبدیل شد و از آن زمان به‌طور سالانه در بسیاری از کشورهای دنیا گرامی داشته می‌شود.
هدف اصلی این روز، افزایش آگاهی عمومی درباره مسائل زیست‌محیطی از جمله:
آلودگی: خطرات ناشی از آلودگی هوا، آب و خاک.
تغییرات اقلیمی: تأثیرات مخرب گرمایش جهانی و تغییرات آب و هوایی.
حفاظت از تنوع زیستی: لزوم حفظ گونه‌های مختلف گیاهی و جانوری.
پایداری: ترویج شیوه‌های پایدار در زندگی روزمره.
این روز با برگزاری فعالیت‌های مختلفی همچون:
پاکسازی محیط زیست: برگزاری کمپین‌های پاکسازی در پارک‌ها، سواحل و مناطق طبیعی.
کارگاه‌ها و سمینارها: برگزاری جلسات آموزشی درباره روش‌های حفاظت از محیط زیست.
توسعه شناخت: نمایش فیلم‌ها و مستندهایی درباره مسائل زیست‌محیطی.
روز زمین پاک فرصتی است برای تأمل در اقدامات ما به عنوان ساکنان کره زمین و مسئولیت‌هایی که در قبال محیط زیست داریم. این روز الهام‌بخش ما برای اقدام به حفاظت از طبیعت و بهبود شرایط زندگی روی زمین است.
از یونسکو تا ایران باستان؛ ریشه‌های فرهنگی روز زمین
نام‌گذاری این روز به سال ۱۹۶۹ و نشست یونسکو بازمی‌گردد؛ جایی که جان مک‌مونل ایده روز زمین را مطرح کرد و با حمایت دبیرکل وقت سازمان ملل، این مناسبت جهانی شد. با این حال، سابقه گرامی‌داشت زمین در فرهنگ ایرانی به جشن «اردیبهشتگان» در تقویم باستانی بازمی‌گردد؛ آیینی برای پاسداشت آب، خاک، باد و آتش.
زمین پاک؛ فقط یک روز یا یک وظیفه همیشگی؟
از سال ۱۹۷۰ که نخستین بار روز زمین در آمریکا برگزار شد، این روز به یک جنبش جهانی تبدیل شد. هدف آن، افزایش آگاهی درباره آلودگی، تغییرات اقلیمی، حفاظت از تنوع زیستی و ترویج سبک زندگی پایدار بوده است.
شعار ۲۰۲۵؛ توان ما، زمین ما
شعار جهانی روز زمین در سال ۲۰۲۵، تأکید بر نقش انرژی‌های پاک در حفظ محیط زیست دارد. در ایران نیز شعار «انرژی پاک، زمین پاک» انتخاب شده است. پنل‌های خورشیدی در مناطقی مانند نیشابور و فیروزه نمونه‌هایی از تلاش برای حرکت به سمت انرژی‌های تجدیدپذیر هستند.
مادر زمین؛ نمادی از مهر، نیازمند مراقبت
در پیام دبیرکل سازمان ملل به مناسبت روز زمین، تأکید شده که «زمین، مادر نهایی ماست»؛ مادری که به همه موجودات زندگی می‌بخشد. این تشبیه، یادآور نقش حیاتی زمین در تداوم حیات است. همان‌طور که برای یک مادر، مراقبت و احترام ضروری‌ست، زمین نیز به نگاه مسئولانه ما نیاز دارد؛ نگاهی آگاهانه برای حفاظت از منابع طبیعی و پیشگیری از تخریب محیط زیست.
