حقایقی مهم درباره ترکمنستان؛ همسایه‌ای که کمتر از آن شنیده‌اید

ابتدا نگاهی داریم به رئیس جمهورهای ترکمنستان

نیازُف، اولین رئیس جمهور تاریخ ترکمنستان بعد از فروپاشی شوروی، معروف به ترکمن باشی که سال 2006 بر اثر حمله قلبی از دنیا رفت.

محمد اف، رئیس جمهور فعلی ترکمنستان که بعد از نیازوف به قدرت رسید.

در دوران حکومت صَپَرمراد نیازوف، رئیس‌جمهور پیشین ترکمنستان، کتابی با عنوان «روح‌نامه» به قلم خود او منتشر شد که جایگاهی بسیار خاص در ساختار سیاسی، اجتماعی و فرهنگی کشور پیدا کرد. نیازوف در این کتاب، خود را رهبر مادام‌العمر معرفی کرده و ادعا کرده بود هرکس آن را بخواند، روحی پاک خواهد داشت و به بهشت خواهد رفت.

روح نامه

«روح‌نامه» در دوره حکومت نیازوف آن‌چنان مقدس تلقی می‌شد که بخش‌هایی از متن آن روی دیوار مساجد حک می‌شد و خواندن آن در مدارس، دانشگاه‌ها، آزمون‌های گواهی‌نامه رانندگی و حتی در میان کارمندان دولت اجباری بود. کارمندان باید قسم می‌خوردند که روزانه بخشی از این کتاب را می‌خوانند. در اقدامی نمادین، نیازوف حتی دستور داد نسخه‌ای از کتاب با کمک یک ماهواره روسی به فضا فرستاده شود.

با درگذشت نیازوف، قربانقلی بردی‌محمداف جانشین او، به تدریج استفاده رسمی از «روح‌نامه» را کنار گذاشت و اعلام کرد: «علم و دانش واقعی مهم‌تر از خواندن یک کتاب خاص است.»

اکنون «روح‌نامه» دیگر بخشی از برنامه درسی مدارس و دانشگاه‌ها نیست و الزامات رسمی برای خواندن آن برداشته شده، با این حال همچنان به‌عنوان یک نماد فرهنگی و تاریخی در برخی نمایشگاه‌ها و مناسبت‌های رسمی در ترکمنستان دیده می‌شود.

زبان رسمی ترکمنستان و نفوذ روسی

با اینکه زبان رسمی ترکمنستان «ترکمنی» است، اما بسیاری از مردم این کشور به زبان روسی تسلط کامل دارند. دلیل اصلی این موضوع، گذشته‌ی شوروی ترکمنستان است؛ تا پیش از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، زبان روسی زبان اصلی و رایج در این منطقه بود و همین امر باعث شده که روسی به‌صورت نسل‌به‌نسل منتقل شود و همچنان جایگاه خود را در میان مردم حفظ کند.

ترکمنستان؛ تنها کشور با بی‌طرفی رسمی از سوی سازمان ملل

ترکمنستان تنها کشوری در دنیاست که سازمان ملل بی‌طرفی رسمی آن را به رسمیت شناخته است. این کشور عضو هیچ اتحاد نظامی نیست و در هیچ جنگی شرکت نمی‌کند. به همین دلیل، برای تأکید بر پیام صلح خود، دو شاخه زیتون به نماد رسمی کشور افزوده شده است.

عشق‌آباد؛ پایتخت مرمرین و خلوت

عشق‌آباد، پایتخت ترکمنستان، یکی از عجیب‌ترین شهرهای جهان است. این شهر پر از ساختمان‌های مرمر سفید، فواره‌های عظیم و حتی بزرگ‌ترین چرخ‌وفلک سرپوشیده دنیاست. با این حال، علی‌رغم ظاهر بسیار لوکس و چشمگیر، عشق‌آباد شهری خلوت است که بیشتر به یک ویترین شهری شباهت دارد تا محل زندگی واقعی.

ممنوعیت خودروهای مشکی به دستور رئیس‌جمهور

در سال ۲۰۱۵، محمداف، رئیس‌جمهور وقت ترکمنستان، استفاده از خودروهای مشکی را ممنوع اعلام کرد، زیرا باور داشت رنگ سیاه نحس است و بدشانسی می‌آورد. او در ادامه، در سال ۲۰۱۸ اعلام کرد تنها خودروهای سفید اجازه ورود به عشق‌آباد را دارند، چراکه این رنگ را خوش‌یمن می‌دانست. همچنین، فقط شخص رئیس‌جمهور اجازه داشت خودروی سبز رنگ سوار شود.

تغییر نام ماه‌ها و روزها به دستور نیازوف

در سال ۲۰۰۲، نیازوف، رئیس‌جمهور پیشین ترکمنستان، تصمیم گرفت نام ماه‌ها و روزهای هفته را طبق سلیقه خود تغییر دهد. به‌عنوان مثال:

• ژانویه به «تورکمن‌باشی» (لقب خودش) تغییر یافت

• آوریل به «قربان‌سلطان» (نام مادرش) تغییر یافت

اما پس از مرگ نیازوف، محمداف دستور بازگرداندن تقویم کشور به حالت بین‌المللی را صادر کرد.

محدودیت برای ریش و موی بلند

در ترکمنستان، داشتن ریش و موی بلند برای مردان، به‌ویژه جوانان، ممنوع است. تنها افراد بالای ۸۴ سال مجاز به داشتن ریش هستند. این قانون به‌شدت اجرا می‌شود و تخطی از آن می‌تواند منجر به اخراج از مدرسه یا محل کار شود.

اینترنت محدود و فیلترینگ گسترده

ترکمنستان یکی از محدودترین کشورهای جهان در زمینه دسترسی به اینترنت است. پلتفرم‌هایی نظیر اینستاگرام، توییتر، فیسبوک و حتی گوگل در این کشور فیلتر هستند. مردم فقط می‌توانند از اینترنت داخلی بسیار کند کشور استفاده کنند. بر اساس گزارش‌ها، ترکمنستان پس از کره شمالی، ضعیف‌ترین اینترنت جهان را دارد.

مجسمه‌های طلایی نیازوف در سراسر کشور

در سراسر ترکمنستان، مجسمه‌های طلایی صَپَرمراد نیازوف دیده می‌شود. مشهورترین آن‌ها در مرکز عشق‌آباد قرار دارد که با حرکت خورشید می‌چرخد تا همواره رو به نور باشد.

عشق نیازوف به سگ آلابای؛ مجسمه طلایی، اما ممنوعیت نگهداری

نیازوف علاقه زیادی به سگ‌های نژاد آلابای داشت و حتی دستور ساخت مجسمه طلایی از سگ شخصی‌اش را صادر کرد. با این حال، او نگهداری سگ را برای مردم ممنوع کرده بود، چون معتقد بود مردم نمی‌توانند سگ را به‌درستی تمیز نگه دارند و این باعث بوی بد در شهر می‌شود.

ممنوعیت موسیقی زنده؛ پلی‌بک به‌جای اجرا

یکی از عجیب‌ترین تصمیمات صَپَرمراد نیازوف ممنوع کردن اجرای زنده موسیقی در ترکمنستان بود. او اعتقاد داشت موسیقی زنده جامعه را به سمت فرهنگ غربی می‌کشاند و تنها اجرای پلی‌بک را مجاز می‌دانست. پس از مرگ نیازوف، محدودیت‌ها کمی کاهش یافت، اما هنوز هم اجرای زنده موسیقی در فضاهای رسمی به‌شدت محدود و تحت کنترل دولت است.

آزادی رسانه؛ تقریباً صفر

ترکمنستان یکی از بسته‌ترین کشورها در زمینه آزادی رسانه در جهان به شمار می‌رود. در این کشور هیچ رسانه‌ی مستقلی وجود ندارد و تمامی روزنامه‌ها و رسانه‌های رسمی موظف هستند صرفاً در مورد دستاوردهای دولت و رئیس‌جمهور بنویسند. حتی چاپ یک جمله انتقادی از سیاست‌های دولت ممنوع است و سانسور کامل بر محتوای رسانه‌ها حاکم است.

قوانین رانندگی عجیب؛ از ممنوعیت زنان تا راننده‌های دولتی

در سال ۲۰۱۸، محمداف، رئیس‌جمهور وقت ترکمنستان، با هدف کاهش تصادفات، به‌طور ناگهانی رانندگی زنان در شهر عشق‌آباد را ممنوع کرد. این تصمیم با واکنش‌های زیادی مواجه شد و پس از مدتی لغو گردید. همچنین، او مدتی مردم را تشویق می‌کرد که خودشان رانندگی نکنند و از راننده‌های تأییدشده توسط دولت استفاده کنند تا امنیت ترافیکی افزایش یابد.

روز ملی خربزه؛ جشن میوه‌ها در تقویم رسمی

در ترکمنستان، برخی میوه‌ها دارای روز ملی هستند! به‌عنوان مثال، دومین یکشنبه ماه آگوست در تقویم رسمی این کشور به‌عنوان روز ملی خربزه نام‌گذاری شده است. نیازوف معتقد بود ترکمنستان بهترین خربزه‌های جهان را دارد و به همین دلیل این مناسبت را تعیین کرد. مردم هر ساله این روز را با برگزاری جشن‌هایی گرامی می‌دارند.