در دفاع از صلح

هفت صبح| در روزگاری که اخبار جهان همچون سیلابی از نگرانی‌ها، آرزوها و تحلیل‌ها از پرده رسانه‌ها فرو می‌ریزد، ایرانیان چشم به روز شنبه دوخته‌اند؛ روزی که می‌تواند نقطه‌ای حساس و تعیین‌کننده در روند مذاکرات سیاسی منطقه‌ای و بین‌المللی باشد. این روز در نگاه بسیاری، یا مسیر صلح و تنش‌زدایی را هموار می‌کند، یا چراغ سبزی است برای حرکت به سوی بحران.

در این میان، جامعه ایرانیان به دو طیف تقسیم شده است؛ یکی از جنس تجربه، دیگری از جنس خیال. گروه نخست آنانند که زخم‌های جنگ را بر تن تاریخ، اقتصاد و روان جامعه‌شان لمس کرده‌اند. صدای آژیرها، خاطره پناهگاه‌ها، اضطراب شب‌های بمباران و فهرست بلند شهدا را از یاد نبرده‌اند. اینان با آگاهی عمیق از تبعات دهشتناک درگیری، چشم به مذاکرات دوخته‌اند تا شاید نفس تازه‌ای در فضای کشور و منطقه دمیده شود. امید دارند که گفت وگو، برنده این صحنه باشد، نه گلوله. صلح برای این گروه فقط یک آرمان نیست؛ ضرورتی حیاتی است برای تداوم زندگی، برای باز شدن راه تجارت، برای کاهش فشارهای معیشتی و برای آینده فرزندانشان.

در برابر، گروهی نیز هستند که نگاهی فانتزی‌تر به سیاست دارند. برای اینان، سیاست عرصه‌ای است پرهیجان، همانند یک بازی ویدئویی یا صحنه‌ای از فیلم‌های هالیوودی. آنها از جنگ، چونان ابزاری برای نمایش قدرت یا تحولات سیاسی سخن می‌گویند، بی‌آنکه بخواهند یا بتوانند هزینه‌های واقعی آن را درک کنند. در نگاه این گروه، واژه‌هایی چون کنده شدن کلک اینها یا کم کردن روی آنها، واژه‌هایی جذاب‌اند؛ اما گاه تهی از آن عمق انسانی و تاریخی‌اند که در پس هر درگیری نهفته است.

واقعیت بی‌اعتنا به هیجان‌ها و شعارها، همچنان پابرجاست: جنگ حتی اگر کوتاه باشد، پیامدی درازمدت دارد. هر گلوله‌ای که شلیک می‌شود، نه فقط دیواری را فرو می‌ریزد که نسلی را در اضطراب فرو می‌برد. زیرساخت‌ها نابود می‌شوند، سرمایه‌ها می‌گریزند، امیدها رنگ می‌بازند. نمونه‌های تاریخی از جمله جنگ‌های خاورمیانه، نشان داده‌اند که آغاز یک جنگ شاید در یک روز رقم بخورد، اما پایان آن ممکن است دهه‌ها به طول انجامد و ایران، با تجربه هشت سال دفاع مقدس، بیش از بسیاری از کشورها، طعم تلخ جنگ و دشواری بازسازی را چشیده است.

امروز، بیش از همیشه، جامعه ایران به آرامشی هوشمندانه نیاز دارد؛ به سیاستی که منافع ملی را بر هیجانات لحظه‌ای ترجیح دهد. مسیر مذاکرات، اگر چه پیچیده، اما همچنان بهترین ابزار برای کاهش خطرها، باز شدن مسیر تجارت، کاهش تورم و بهبود معیشت مردم است. این مسیر البته ساده نیست، اما جنگ هرگز ساده‌تر نیست.

چشم‌ها به شنبه دوخته شده‌اند؛ روزی که می‌تواند گام نخست در سوی صلحی پایدار و عادلانه، یا خدای نکرده حرکت به سوی تنش بیشتر باشد. امیدواریم که عقلانیت، تجربه و درک عمیق از زخم‌های گذشته و همچنین محاسبات و مناسبات طرف مقابل مذاکرات، بر فانتزی‌های پرهیجان و بی‌ریشه غلبه کند.