قتل و قنات ایرانی در دور دنیا

هفت صبح| حدودا یک سال پیش بود که خبرگزاری‌های فرانسوی و انگلیسی از تکنولوژی شگفت‌انگیز بادگیرهای ایرانی یزد نوشتند و گفتند که نحوه کار این بادگیرها الهام بخش بسیاری از معماران در سراسر جهان شده است. یکی از آن‌ها گروهی از مهندسان اسپانیایی بودند که از این تکنولوژی باستانی در پروژه‌های خود استفاده کردند. حالا خبرگزاری الجزیره در گزارشی خبر داده که همین گروه در پروژه جدید خود از قنات‌های ایرانی الهام گرفته‌اند که قرار است به خنک کردن و کاهش دمای یک شهر دراسپانیا کمک کند.

در کنار این خبر خوب، خبر دیگری هم این روزها در رسانه‌های کانادایی دست به دست می‌شود که مثل تمام جرم و جنایاتی که ایرانی‌ها در خارج از کشور مرتکب می‌شوند، و شهرت منفی برای هموطنان مهاجر به ارمغان می آورد. 

حدودا یک هفته پیش وقتی پلیس کانادا در یک نشست خبری، لیست خطرناک‌ترین مجرمین تحت تعقیب کانادا را اعلام کرد، اسم یک مرد ایرانی به اسم کیارش پرژام هم خوانده شد. در بین 29 مجرم تحت تعقیب، کیارش بیست و سومین جنایتکار تحت تعقیب است و برای کسی که او را به پلیس معرفی کند 50 هزار دلار جایزه در نظر گرفته شده است.

سال 1401 این مرد 30 ساله ایرانی، در خروجی یکی از ایستگاه‌های متروی تورنتو و در حوالی ساعت ده شب، یک مرد ایرانی دیگر را به ضرب گلوله به قتل رساند. او پسری 28 ساله به نام کیان حسینی بود و همانجا در صحنه جرم جان خود را از دست داد. کیارش بعد از انجام این قتل از صحنه جرم فرار کرد و از دو سال پیش تا الان هیچ ردی از او پیدا نشده است. پلیس عکس او و همه تتوهایی را که روی بدنش دارد منتشر کرده تا بیشتر به پیدا شدن آن کمک کند.

اطلاعات بیشتری درباره انگیزه این قتل منتشر نشده اما همه ابعاد این پرونده برای پلیس روشن است و با پیدا شدن کیارش او مستقیم به دادگاه فرستاده می‌شود. آن چیزی که از کیارش می‌دانیم این است که او از سال‌ها پیش عضو یک باند تبهکار و جنایتکار بوده. در سال 95 و زمانی که کیارش 24 سال داشت، پلیس کانادا گزارشی منتشر کرد که چهار خلافکار را به جرم حمل و نگهداری تعداد زیادی اسلحه، پول نقد و مواد مخدر دستگیر کرده است. یکی از آن‌ها کیارش پرژام بود و دو نفر دیگر هم یک زن و یک مرد ایرانی به نام‌های ناتاشا گرگان و جاوید ساموئل بودند. پلیس از آن‌ها هفت اسلحه، بیش از 45 هزار دلار پول نقد و مقدار زیادی مواد مخدر از جمله هروئین، ماریجوانا، ام‌دی‌ام‌ای، کوکائین و اکسی‌کدون کشف و ضبط کرده بود.

در شهر سویل اسپانیا، مهندسان در تلاش‌ هستند که با استفاده از قنات‌هایی که سه هزار سال پیش در ایران طراحی می‌شدند، خیابان‌های قرن بیست و یکم را خنک کنند. تابستان سال گذشته دمای هوای این شهر در جنوب اسپانیا به بیش از چهل درجه سانتی‌گراد رسید. این موج گرما به قدری شدید و بی‌سابقه بود که یک اسم هم برای آن گذاشتند؛ موج گرمای یاگو.

یک گروه تحقیقاتی در سویل متوجه شدند که برخی کشورهای خاورمیانه از جمله ایران، قرن‌ها پیش راه زندگی کردن با این شدت گرما را پیدا کرده بودند. راموس و آلوارز دو دانشمندی هستند که می‌خواهند از مفهوم قنات برای خوش آب و هوا کردن سویل استفاده کنند. به آن‌ها این فرصت داده شده تا فضای بزرگی را به صورت آزمایشی با استفاده از قنات و بدون تکیه بر فناوری‌های انرژی بر خنک کنند. یک آمفی تئاتر متروکه در یکی از محله‌های باستانی سویل در اختیار آن‌ها گذاشته شده و مرکز اصلی پروژه همانجاست.

پروژه «کارتوها» (نام همان محله) از سیستم قنات‌های ایرانی الگوبرداری شده و می‌تواند دمای زمینی به اندازه دو زمین فوتبال را تا 6 تا 7 درجه سانتی گراد خنک کند. این پروژه 5 میلیون یورویی که بخشی از بودجه آن توسط دفتر اقدامات نوآورانه شهری اتحادیه اروپا (UIA) تامین می‌شود، شامل یک کانال 20 متری زیرزمینی است که آب را حمل می‌کند، اما هدفش انتقال آب نیست. دریچه‌های عمودی در امتداد کانال، خنکی آب را به سمت بالا هدایت می‌کنند و به آن اجازه می‌دهند دمای زمین را کاهش دهد.

راموس می‌گوید: «کلید تکنیک‌های کنترل آب و هوا، چرخه روز و شب است.» در طول شب آب زیر زمین با دمای طبیعی خنک می‌شود. مقداری از این آب با پمپ به سقف آمفی تئاتر که با پنل‌های خورشیدی پوشانده شده فرستاده می‌شود. در آنجا آب در فضای باز با سرعت بیشتری خنک می‌شود. در طول روز پمپ‌هایی که با انرژی خورشیدی کار می‌کنند، آب خنک را با استفاده از لوله‌هایی باریک از جلوی پنکه‌هایی که تعبیه شده رد می‌کند و هوای خنک را به زمین آمفی تئاتر منتقل می‌کند. در بیرون از آمفی تئاتر لوله‌های کوچک دیگری هوای خنکی را که تبخیر شده در هوا پخش می‌کنند.

به گفته آلوارز این پروژه دو ماه دیگر و با شروع تابستان که دمای هوای اسپانیا به اوج خود می‌رسد تمام می‌شود. این دو پژوهشگر همچنین سال‌ها پیش تکنولوژی بادگیرهای ایران را در خیابان‌های سویل اجرا کرده بودند.