از شهر آموزش قطر چه می‌دانیم؟

روزنامه هفت صبح،‌ مصطفی آرانی| بازی روز شنبه  ایران و ژاپن در «شهر آموزش» یا Education City در شهر الریان قطر برگزار شد. شهر آموزش، قصه جالب توجهی دارد که در اینجا هفت نکته آن را برایتان مرور کرده‌ایم:

یک: شهر آموزش در شهر الریان قرار گرفته است. برخلاف آنچه تصور می‌شود؛ قطر فقط یک شهر ندارد که آن شهر هم دوحه باشد. درست است که با کشور کوچکی طرفیم که طول آن نهایتا ۱۸۰کیلومتر و عرض آن در نهایت ۸۵کیلومتر است ولی همین کشور به هشت منطقه تقسیم می‌شود که یکی از آن‌ها الریان است. 

دو: الریان محل تولد خلیفه بن حمد آل ثانی، پدر بزرگ امیر فعلی قطر است. خلیفه بن حمد از سال ۱۹۷۲ تا ۱۹۹۵ امیر قطر بود. هم با کودتا سر کار آمد و هم با کودتا از کار برکنار شد. کودتای ۱۹۷۲ را وقتی انجام داد که خودش نخست‌وزیر قطر بود و امیر آن وقت قطر یعنی امیر احمد بن علی آل ثانی که پسرعمویش بود، به ایران سفر کرده بود. کارما البته این‌طور جواب او را داد که در سال ۱۹۷۵ پسرش یعنی حمد بن خلیفه کودتا کرد و او را برکنار کرد و به جایش نشست. 

سه: الریان را ما ایرانی‌ها معمولا با تیمی به همین نام می‌شناسیم. تیمی که جلوی تیم‌های ایرانی در لیگ قهرمانان آسیا خوب گل می‌خورد. (سال ۲۰۲۰ در مرحله پلی آف از استقلال ۵ گل خورد و سال ۲۰۲۱ از پرسپولیس در دو بازی رفت و برگشت مجموعا ۷ گل). این تیم البته دو لژیونر ایرانی هم داشته است. ابراهیم قاسم‌پور در سال‌های ۶۴ تا ۶۷ و شجاع خلیل‌زاده در سال‌های ۹۹ تا ۱۴۰۱. 

چهار: ورزشگاه الریان البته ورزشگاهی نیست که ایران در آن بازی کرد. آن ورزشگاه حدود 13کیلومتر دورتر از دوحه نسبت به استادیوم شهر آموزش است و نامش «احمد بن علی» است. نام احمد بن علی برایتان آشنا نیست؟

برگردید به نکته دوم. بله. این ورزشگاه به نام همان امیری است که پدربزرگ امیر فعلی علیه او کودتایی انجام داد و باعث شد او تا پایان عمرش در خارج از کشور و در تبعیدی خودخواسته در لندن زندگی کند و در همان جا هم بمیرد. 

پنج: اما شهر آموزش چیست؟ یک شهرک به مساحت ۱۲کیلومتر مربع یعنی تقریبا به اندازه پارک چیتگر که توسط «بنیاد قطر» در سال ۱۹۹۷ تاسیس شده است. بنیاد قطر یک بنیاد سلطنتی در قطر است که در زمینه‌های علمی و آموزشی فعالیت می‌کند. 

شش: هدف از ساخت این شهرک این بود که دانشگاه‌های معتبری از جهان در قطر شعبه تاسیس کنند و این هدف در حال حاضر محقق شده است. از سال ۱۹۹۸ تا ۲۰۱۰، هشت دانشگاه جهان ازجمله دانشگاه جرج تاون واشنگتن، معتبرترین دانشگاه جهان در حوزه روابط بین‌المللی و سیاست خارجی، شعبه‌ای در این شهرک تاسیس کرده‌اند که تقریبا همگی دانشگاه‌هایی پولی هستند و نمی‌شود برای گرفتن فاند و اسکولارشیپ روی آن‌ها حساب باز کرد. البته کالج دانشگاهی لندن شعبه خود را در سال ۲۰۲۰ تعطیل کرده است.  

هفت: کتابخانه ملی قطر که تصاویر آن برخی اوقات در فضای مجازی فارسی به عنوان یکی از نمادهای پیشرفت کشورهای حاشیه خلیج‌فارس بازنشر می‌شود در این منطقه قرار گرفته به اضافه موزه‌ای برای هنر مدرن عربی که گفته شده بزرگ‌ترین مجموعه هنری در این ژانر را در جهان دارد. پارک علم و فناوری قطر نیز در این مجموعه قرار گرفته است. 

هشت: ورزشگاه شهر آموزش در سال ۲۰۲۰ افتتاح شد و ظرفیت آن ۴۴هزار و ۶۰۰ نفر بود ولی بعد از جام‌جهانی ظرفیت آن به ۲۵هزار نفر کاهش پیدا کرد تا مناسب بازی‌های دانشگاهی باشد. گفته شده ساخت این ورزشگاه ۷۰۰میلیون دلار هزینه برداشته است. با دلار آزاد می‌شود نزدیک به ۴۰هزار میلیارد تومان. 

9 : ورزشگاه شهر آموزش در عمر تقریبا ۳ ساله خود قصه‌های زیادی را به خود دیده است. در جام کشورهای عربی در سال ۲۰۲۰، عربستان در این ورزشگاه به اردن باخت و با فلسطین مساوی کرد. در جام‌جهانی ۲۰۲۰، تونس در این ورزشگاه با دانمارک مساوی کرد و یک بر صفر فرانسه را برد و کمی بعد در فاصله تقریبا یک هفته کره‌جنوبی در دور گروهی پرتغال را برد و در دور حذفی، مراکش اسپانیا را حذف کرد و کرواسی هم برزیل را. این سومین بازی ایران در جام ملت‌ها در این ورزشگاه بود. بازی اول را چهار بر یک از فلسطین بردیم و بازی دوم را دو بر یک از امارات. 

10: هم شهر آموزش قطر و هم ورزشگاه آن از انتقادات بین‌المللی دور نمانده است. انتقادات از شهر آموزش مربوط به حضور دانشگاه‌های آمریکایی در شهرکی است که توسط دولتی اداره می‌شود که تقریبا می‌توان گفت به هیچ عنوان پایبند به آزادی آکادمیک نیست و عملا نمی‌توان از آن انتقادی مطرح کرد. انتقاد از ورزشگاه شهر آموزش همان انتقاد همیشگی از میزبانی قطر در جام‌جهانی است. اینکه قطر این ورزشگاه‌ها را با زحمت کارگرانی مهاجر خارجی ساخته که از حداقل حقوق انسانی بی‌بهره بودند.