دست دلالان در سفره‌های مردم
از جهش گوشت قرمز تا نایاب شدن حبوبات؛ نقش پررنگ واسطه‌ها در بازار مواد غذایی
هفت صبح| افزایش قیمت گوشت قرمز، کمبود برخی حبوبات و حذف تدریجی لبنیات از سبد خانوارها، چالش‌های اقتصادی جدیدی را برای شهروندان ایرانی رقم زده است. در حالی که عرضه دام در فصل تابستان افزایش یافته، قیمت گوشت گوساله با ۱۷درصد رشد در کمتر از یک ماه، به ۸۲۰هزار تومان رسیده است. این گزارش، بر اساس داده‌های میدانی از بازارهای تهران و شهرهای بزرگ، وضعیت قیمت کالاهای اساسی را بررسی می‌کند میادین میوه و تره‌بار، با عرضه ارزان‌تر تا ۲۳درصد، راهکاری برای کاهش فشار بر بودجه خانوارها ارائه می‌دهند.
گوشت قرمز: افزایش غیرمنتظره قیمت‌ها
بازار گوشت قرمز در هفته‌های اخیر شاهد نوسانات قابل‌توجهی بوده است. هر کیلوگرم شقه گوسفندی بین ۷۹۰ تا ۸۰۰ هزار تومان و ران گوسفندی بین ۱.۰۲ تا ۱.۰۳ میلیون تومان قیمت‌گذاری شده است. گوشت ران گوساله، با افزایش ۱۷درصدی از ۶۹۰-۷۰۰ هزار تومان در ابتدای مرداد به ۸۱۰-۸۲۰ هزار تومان رسیده است.
گوشت سردست گوساله بین ۷۶۰ تا ۷۷۰ هزار تومان، گوشت منجمد گوساله ۴۹۹ تا ۵۲۵ هزار تومان، و گوشت چرخ‌کرده مخلوط ۵۹۵ تا ۶۵۰ هزار تومان است. کله‌پاچه نیز با قیمت ۸۵۰ هزار تومان به فروش می‌رسد.این افزایش قیمت‌ها، با وجود عرضه فراوان دام در فصل تابستان، غیرمنطقی به نظر می‌رسد.
در اسفند سال گذشته، مازاد دام سنگین در کشور گزارش شد، اما بخشی از این دام‌ها از طریق قاچاق به کشورهای همسایه مانند عراق منتقل شدند که مدیرعامل اتحادیه مرکزی تعاونی کشاورزی دامداران ایران، واسطه‌گری را عامل اصلی این گرانی‌ها می‌داند. این روند، با هدف توجیه واردات گوشت، قیمت‌ها را به‌طور مصنوعی بالا نگه می‌دارد.
بازار مرغ و ماهی: ثبات شکننده
بازار مرغ و ماهی، در مقایسه با گوشت قرمز، ثبات نسبی را تجربه می‌کند، اما افزایش‌های جزئی همچنان فشار بر مصرف‌کنندگان وارد می‌کند. هر کیلوگرم مرغ کامل ۱۲۹ هزار تومان، ران مرغ بدون کمر ۱۲۱ هزار تومان و ران با کمر ۹۸ هزار تومان است.
گوشت چرخ‌کرده مرغ ۱۹۰ هزار تومان و تخم‌مرغ شانه ۳۰ تایی بین ۱۱۰ تا ۱۵۰ هزار تومان عرضه می‌شود، در حالی که تخم‌مرغ بسته‌بندی ۲۰ تایی ۱۲۷ هزار تومان قیمت دارد. در بخش ماهی، قزل‌آلا با افزایش ۴ درصدی به ۲۴۸ هزار تومان رسیده، اما میگو تازه با ۶۹۰ هزار تومان ثابت مانده است. این ثبات نسبی، نتیجه عرضه پایدار طیور است، اما هزینه‌های بالای خوراک دام و حمل‌ونقل، مانع کاهش قیمت‌ها شده است.
لبنیات: کاهش مصرف و تهدید سلامت
بازار لبنیات، اگرچه در دو هفته اخیر بدون تغییر قیمت بوده، از ابتدای سال با افزایش‌های پلکانی مواجه شده است. کره حیوانی ۵۰ گرمی ۳۱ تا ۳۶ هزار تومان، ۱۰۰ گرمی ۶۰ تا ۶۸ هزار تومان، و خامه استریل ۲۰۰ گرمی ۵۵.۵ تا ۶۸ هزار تومان است. شیر بطری کم‌چرب ۳۷ هزار تومان و پرچرب ۴۴ هزار تومان قیمت‌گذاری شده است.
سرانه مصرف لبنیات در ایران، طبق آمار رسمی ۱۲۰ کیلوگرم است، اما برخی تولیدکنندگان این رقم را ۵۰ کیلوگرم تخمین می‌زنند، در حالی که استاندارد جهانی ۲۴۰ کیلوگرم است. تولید شیر با یارانه دولتی به ۱۴۵ کیلوگرم می‌رسد، اما افزایش قیمت‌ها، بسیاری از خانوارها را وادار به حذف لبنیات از سبد غذایی کرده است. کاهش مصرف لبنیات، به‌ویژه در میان کودکان، می‌تواند هزینه‌های اجتماعی و اقتصادی بلندمدتی به دنبال داشته باشد.
حبوبات و غلات: کمبود عرضه و افزایش قیمت
بازار حبوبات با چالش کمبود عرضه مواجه است. لوبیا چیتی در بسیاری از فروشگاه‌ها موجود نیست و لوبیا سفید با عرضه محدود ارائه می‌شود. لوبیا قرمز بسته‌بندی ۸۰۰ گرمی ۳۲۱.۵ هزار تومان، عدس ۹۰۰ گرمی ۲۱۹.۹ هزار تومان، نخود ۹۰۰ گرمی ۲۲۷.۹ هزار تومان و لپه ۹۰۰ گرمی ۳۰۳.۹ هزار تومان است.
در بخش غلات، برنج هاشمی کشت اول با ۲۰ درصد افزایش به ۲۴۰ هزار تومان رسیده، در حالی که برنج هندی ۱۰ کیلویی ۵۶۹.۳۵ هزار تومان ثابت مانده است. ماکارونی ۵۰۰ گرمی ۳۰ هزار تومان، قند ۸۹ هزار تومان، شکر ۶۰ تا ۶۹ هزار تومان، روغن آفتابگردان ۱.۶ لیتری ۱۵۷.۵ هزار تومان، و رب گوجه ۸۰۰ گرمی ۹۷ تا ۹۹.۹ هزار تومان است.این افزایش‌ها، به‌ویژه در برنج و حبوبات، نتیجه وابستگی به واردات و نوسانات ارزی است.
میادین تره‌بار: راهکاری برای کاهش هزینه‌ها
میادین میوه و تره‌بار، به عنوان گزینه‌ای مقرون‌به‌صرفه، تخفیف‌های قابل‌توجهی ارائه می‌دهند. گوشت گوسفندی با ۲۳ درصد تخفیف (حدود ۶۰۰ هزار تومان)، گوشت گوساله با ۲۰ درصد (۶۵۰ هزار تومان)، مرغ با ۱۶ درصد (۱۰۸ هزار تومان)، تخم‌مرغ شانه ۲ کیلویی با ۱۸ درصد، حبوبات با ۱۹ درصد، برنج داخلی با ۹ درصد، قند با ۳ درصد و شکر با ۷ درصد ارزان‌تر از فروشگاه‌های سطح شهر عرضه می‌شوند. این میادین، با حذف واسطه‌ها، هزینه‌های خانوارها را کاهش داده و به حفظ قدرت خرید کمک می‌کنند. گسترش این میادین و تقویت نظارت بر زنجیره تأمین، می‌تواند تورم کالاهای اساسی را مهار کند.
