تداوم بی‌آبی و بی‌تدبیری همزمان
صدور قبوض علی‌الحساب آب و اعتراض مردم
هفت صبح| تهران در یکی از سخت‌ترین دوره‌های کم‌آبی چند دهه اخیر به سر می‌برد. طبق اعلام رسمی شرکت آبفای استان تهران، ذخایر سدهای اصلی در وضعیت هشدار قرار گرفته‌اند و در صورت تداوم روند فعلی، حتی احتمال از دست رفتن سد ماملو تا یک ماه آینده نیز مطرح شده است. بر اساس آمارهای ارائه‌شده، میزان بارندگی نسبت به سال گذشته ۳۱ درصد و نسبت به میانگین بلندمدت ۴۴ درصد کاهش یافته، رقمی نگران‌کننده که آینده تامین آب را در بزرگ‌ترین کلان‌شهر کشور در هاله‌ای از ابهام فرو برده است.
بی‌آبی در کنار بی‌تدبیری
اما در کنار این بحران طبیعی، بی‌تدبیری مدیریتی نیز صدای مشترکان را درآورده است. صدور قبوض آب بدون مراجعه ماموران قرائت کنتور در هفته‌های اخیر، یکی از پرحاشیه‌ترین اقدامات شرکت آب و فاضلاب تهران بوده است؛ اقدامی که نه‌تنها اعتماد عمومی را تضعیف کرده، بلکه با تکرار آن در سایر خدمات شهری می‌تواند به بحرانی در مقیاسی بزرگ‌تر تبدیل شود.
ماجرا از زمانی آغاز شد که در جریان تنش‌های اخیر و حملات موشکی اسرائیل علیه زیرساخت‌های ایران، ماموران آبفا از اعزام به منازل جهت قرائت کنتورها بازماندند. در پی این وقفه 12روزه، شرکت آبفا تصمیم گرفت قبض‌های آب را به‌صورت «علی‌الحساب» و بر مبنای مصرف دوره‌های پیشین صادر کند. اما ارقام درج‌شده در این قبوض، که گاه بسیار بالاتر از انتظار بود، نارضایتی گسترده‌ای در میان مردم ایجاد کرد.
قبوضی برای پرداخت نشدن
گرچه شرکت آب و فاضلاب تهران با انتشار اطلاعیه‌ای اعلام کرد که این قبوض صرفا جنبه علی‌الحساب دارند و در صورت قرائت بعدی کنتور، مبلغ اضافی به عنوان بستانکاری در حساب مشترک منظور خواهد شد، اما نکته مغفول ماجرا بی‌اعتمادی ایجادشده بود. پرسش مهم بسیاری از شهروندان این بود: وقتی هیچ قرائتی انجام نشده، چگونه قبض صادر شده است؟ و چه تضمینی وجود دارد که در آینده نیز با چنین تصمیم‌های یک‌جانبه‌ای مواجه نشوند؟
نکته تامل‌برانگیزتر آنکه برخلاف ادعای برخی رسانه‌ها درباره «ابطال قبوض»، پیگیری‌ها نشان داد که هیچ‌کدام از قبض‌ها عملا باطل نشده‌اند. تنها به مشترکانی که اعتراض داشتند توصیه شده تا از پرداخت موقتا خودداری کنند و نگرانی دریافت پیامک قطع یا اخطار را نداشته باشند.
خب اگر قرار نبود قبضی پرداخت شود، چه نیازی به صادر کردنش بود؟ مگر این‌که هدف از همان ابتدا، تمرین ذهنی برای تاب‌آوری برابر بی‌منطقی یا حتی چیزی جدی‌تر، مثل ضربه زدن به اعتماد عمومی مردم بوده باشد. چون در این بازی اداری، آن‌چه به‌راحتی خرج شد، نه فقط هزینه صدور قبض، بلکه سرمایه‌ای به‌مراتب ارزشمندتر یعنی اعتماد مردم به منطق و مسئولیت‌پذیری مدیریت خدمات عمومی بود.
ماموران قرائت در راهند
مدیرعامل آبفای تهران، محسن اردکانی، در گفت‌وگو با رسانه‌ها تاکید کرده است که به‌زودی ماموران برای قرائت واقعی کنتورها مراجعه خواهند کرد و قبوض نهایی بر اساس داده‌های واقعی صادر می‌شوند. وی همچنین اعلام کرد که تنها ۲۵ درصد از مردم این قبوض علی‌الحساب را پرداخت کرده‌اند و بسیاری دیگر منتظر قرائت واقعی مانده‌اند. به گفته او، در صورت پرداخت، مبلغ اضافی به عنوان اعتبار در حساب مشترک باقی خواهد ماند.
پمپ و مخزن بخرید
اما ماجرا به همین‌جا ختم نمی‌شود. کاهش شدید منابع آبی، شرکت آبفا را ناگزیر کرده تا برای مدیریت منابع، فشار آب را در شبکه توزیع کاهش دهد. این موضوع باعث شده بسیاری از ساکنان طبقات بالا، به‌ویژه در ساختمان‌های فاقد پمپ و مخزن، با مشکل جدی در تامین آب روبه‌رو شوند.
اردکانی در این باره توضیح داد که کاهش فشار آب به‌گونه‌ای صورت گرفته که طبقات اول و دوم همچنان دسترسی به آب دارند. اما شهروندانی که در طبقات بالاتر زندگی می‌کنند و فاقد تجهیزات ذخیره‌سازی هستند، لازم است هر چه زودتر نسبت به تهیه مخزن و پمپ اقدام کنند.
آب را گل نکنید
تجربه اخیر نشان داد که بلایای طبیعی، به‌تنهایی چندان خطرناک نیستند؛ آن‌چه یک خشکسالی ساده را به یک بحران اجتماعی تمام‌عیار تبدیل می‌کند، پیوند آن با تصمیم‌گیری‌های پرخطا، مبهم یا بدون توضیح کافی است. صدور قبوض علی‌الحساب در شرایط خاص امنیتی شاید در برخی موارد اجتناب‌ناپذیر باشد، اما آن‌چه غیرقابل‌پذیرش می‌نماید، فقدان شفافیت، نبود اطلاع‌رسانی به‌موقع و بی‌اعتنایی به حساسیت افکار عمومی‌ست.
