طلا بخریم یا نخریم؟
بررسی وضعیت بازار طلای کشور و بازار جهانی در گفت‌وگو با عضو انجمن تولیدکنندگان طلا
هفت صبح، مونا موسوی | در روزگاری که بازارهای مالی جهانی با موجی از نوسانات و ابهام‌های اقتصادی دست‌وپنجه نرم می‌کنند، طلا همچنان در جایگاه یک پناهگاه امن برای سرمایه‌گذاران باقی مانده اما پرسشی که ذهن بسیاری را به خود مشغول کرده، این است: آیا در شرایط فعلی، خرید طلا تصمیمی منطقی و کم‌ریسک به شمار می‌آید؟
برای پاسخ به این پرسش، باید نگاهی دقیق‌تر به روندهای قیمتی، نقش دولت‌ها در مدیریت بازار، ابزارهای مداخله‌ای مانند صندوق‌های طلا و تحلیل‌های کارشناسانه بیندازیم. قیمت اونس جهانی طلا برخلاف پیش‌بینی اکثر کارشناسان، کاهش چندانی نیافت و نسبتا تثبیت شد. این روند در بازار داخلی ایران نیز بازتاب یافت؛ هرچند در ایران، قیمت طلا از نوسانات بازار دلار نیز تاثیر زیادی می‌گیرد.
با این حال تحلیلگران بر این باورند که رکود تقاضا در ماه محرم ادامه داشته و احتمال جهش شدید قیمت‌ها در کوتاه‌مدت پایین است. در این میان، نقش دولت‌ها در کنترل و هدایت بازار طلا نیز قابل تأمل است. برخلاف برخی گمانه‌زنی‌ها، دولت‌ها لزوماً به دنبال کاهش قیمت طلا برای رونق اقتصادی نیستند. طلا در دوران بحران و تورم بالا به‌عنوان دارایی امن مورد توجه قرار می‌گیرد و افزایش قیمت آن اغلب نشانه‌ای از بی‌ثباتی اقتصادی یا سیاسی است.
بهبود شاخص‌های اقتصادی؛ افت قیمت طلا
«آیت‌اله محمدولی» عضو انجمن تولیدکنندگان طلا در گفت‌وگو با هفت‌صبح می‌گوید: «دولت‌ها برای تحریک رشد اقتصادی بیشتر به ابزارهایی مانند کاهش نرخ بهره، افزایش نقدینگی و اجرای برنامه‌های محرک مالی متوسل می‌شوند که خود می‌تواند به افزایش تقاضا برای طلا منجر شود.
در مقابل، زمانی‌که بانک‌های مرکزی سیاست‌های انقباضی در پیش می‌گیرند و نرخ بهره را بالا می‌برند، جذابیت طلا کاهش می‌یابد و ممکن است قیمت آن افت کند. بنابراین، کاهش قیمت طلا بیشتر بازتابی از بهبود شاخص‌های اقتصادی است تا نتیجه مداخلات مستقیم دولت‌ها». وی افزود: «برخی دولت‌ها و نهادهای مالی ازجمله در ایران، از طریق صندوق‌های سرمایه‌گذاری طلا تلاش می‌کنند تا نوسانات بازار را مدیریت کنند.
این صندوق‌ها با ویژگی‌هایی مانند تسویه سریع و اعتبار روزانه، نقدشوندگی بالایی دارند و همین امر موجب افزایش گردش معاملات و در برخی موارد، شکل‌گیری رفتارهای سفته‌بازانه می‌شود. البته بخش زیادی از معاملات در این صندوق‌ها ارتباط مستقیمی با عرضه و تقاضای فیزیکی طلا ندارد اما می‌تواند بر قیمت‌های بازار آزاد تأثیرگذار باشد. بانک مرکزی ایران نیز با عرضه گسترده سکه در مرکز مبادله ارز و طلا، سعی دارد از طریق افزایش عرضه، قیمت‌ها را کنترل کند».
تحلیل‌های ضد و نقیض بنیادین و تکنیکال
در کنار این عوامل ساختاری، تحلیل‌های کارشناسان نیز تصویر متنوعی از آینده بازار طلا ترسیم می‌کند. در آخرین نظرسنجی هفتگی کیتکو، ۵۳درصد از تحلیلگران انتظار افزایش قیمت طلا را در هفته آینده دارند، در حالی‌که ۲۴درصد کاهش و ۲۳درصد ثبات قیمت را پیش‌بینی کرده‌اند. در نظرسنجی آنلاین این موسسه نیز ۷۱درصد از معامله‌گران خرد به افزایش قیمت رأی داده‌اند.
تحلیل‌های فنی نشان می‌دهد که طلا در حال حاضر در محدوده ۳۳۰۰ دلار معامله می‌شود و در صورت عبور از مقاومت ۳۵۰۰ دلار، می‌تواند به سطوح بالاتری مانند ۳۶۰۰ دلار برسد. در مقابل، حمایت‌های مهم در سطوح ۳۲۴۵، ۳۲۰۰ و ۳۱۲۱ دلار قرار دارند. تحلیلگران بنیادی نیز بر این باورند که تقویت دلار و کاهش انتظارات برای کاهش نرخ بهره فدرال رزرو، فشار فروش بر طلا ایجاد کرده است.
در این میان، تحلیلگران کامرزبانک تأکید دارند که «تقاضای اصلی برای طلا از سوی سرمایه‌گذاران غربی و بانک‌های مرکزی تأمین می‌شود. سیاست‌های تعرفه‌ای و تورم‌زا مانند طرح‌های ترامپ می‌توانند باعث افزایش قیمت طلا شوند اما اگر فدرال رزرو نرخ بهره را بالا نگه دارد، جذابیت طلا کاهش خواهد یافت». بنابراین، تحلیلگران تکنیکال روند کوتاه‌مدت را نامشخص می‌دانند اما احتمال رشد در صورت عبور از مقاومت‌ها را مطرح می‌کنند، در حالی‌که تحلیلگران بنیادی فشار فروش ناشی از تقویت دلار را برجسته می‌کنند.
چهار سناریوی پیش روی طلا
بازار جهانی طلا می‌تواند در چهار مسیر اصلی حرکت کند. در سناریوی نخست، رکود جهانی منجر به افزایش تقاضا برای طلا به‌عنوان دارایی امن می‌شود و قیمت آن را بالا می‌برد. در سناریوی دوم، افزایش نرخ بهره و تقویت دلار می‌تواند قیمت طلا را تحت فشار قرار دهد. در سناریوی سوم، بحران‌های ژئوپلیتیکی مانند جنگ یا تحریم‌ها می‌توانند به رشد سریع قیمت طلا منجر شوند و در سناریوی چهارم، کاهش تورم و بازگشت ثبات اقتصادی ممکن است طلا را وارد فاز اصلاحی کند.
با توجه به این چشم‌انداز چندوجهی، می‌توان گفت خرید طلا در شرایط فعلی با ریسک متوسط رو به بالا همراه است. اگرچه طلا همچنان جایگاه خود را به‌عنوان دارایی امن حفظ کرده اما نوسانات ناشی از سیاست‌های پولی، تحولات ژئوپلیتیکی و رفتارهای سفته‌بازانه در بازارهای داخلی می‌تواند سرمایه‌گذاران را با چالش‌هایی مواجه کند. بنابراین ورود به بازار طلا در این مقطع نیازمند تحلیل دقیق، مدیریت ریسک و نگاه میان‌مدت تا بلندمدت است.
برای تصمیم‌گیری بهتر، سرمایه‌گذاران باید چند نکته کلیدی را مدنظر قرار دهند. نخست آنکه، پایش مستمر سیاست‌های پولی بانک‌های مرکزی، به‌ویژه فدرال رزرو آمریکا و بانک مرکزی اروپا، اهمیت بالایی دارد. هرگونه سیگنال از توقف افزایش نرخ بهره یا آغاز کاهش آن، می‌تواند به‌سرعت قیمت طلا را صعودی کند. دوم، رصد شاخص‌های تورمی و رشد اقتصادی مانند CPI، PCE، نرخ بیکاری و GDP در کشورهای بزرگ به‌ویژه آمریکا و چین، ضروری است. افزایش تورم یا کاهش رشد اقتصادی می‌تواند طلا را تقویت کند.
عامل مهم دیگر، تحولات ژئوپلیتیکی و ریسک‌های سیاسی است. تنش‌های منطقه‌ای، تحریم‌ها یا بی‌ثباتی‌های سیاسی می‌توانند به‌عنوان کاتالیزور رشد قیمت طلا عمل کنند. در چنین شرایطی، طلا معمولاً با افزایش تقاضا مواجه می‌شود. همچنین مدیریت ریسک و تنوع‌بخشی به سبد دارایی‌ها از اصول اساسی سرمایه‌گذاری در بازارهای پرنوسان مانند طلاست. ترکیب طلا با دارایی‌هایی مانند سهام، اوراق قرضه، ارزهای دیجیتال یا املاک می‌تواند ریسک کلی را کاهش دهد.
از این رو استفاده هوشمندانه از ابزارهای مالی موجود مانند صندوق‌های طلا و گواهی‌های سکه در بورس کالا می‌تواند به کاهش ریسک و افزایش کارایی سرمایه‌گذاری کمک کند. البته باید به ریسک‌های ناشی از سفته‌بازی و نوسانات لحظه‌ای نیز توجه داشت. با فرض تداوم وضعیت فعلی و عدم وقوع شوک‌های شدید اقتصادی یا سیاسی، می‌توان انتظار داشت که طلا در محدوده‌ای بین ۳۲۰۰ تا ۳۶۰۰ دلار نوسان کند. در بازار داخلی ایران نیز، قیمت طلا و سکه به‌شدت تحت تأثیر نرخ ارز، سیاست‌های بانک مرکزی و انتظارات تورمی قرار دارد و ممکن است با نوساناتی فراتر از بازار جهانی مواجه شود.
انتظار و تردید در بازار طلا
در جمع‌بندی نهایی، بازار طلا در حال حاضر در وضعیت «انتظار و تردید» قرار دارد. از یک‌سو، عوامل بنیادی مانند تورم و ریسک‌های سیاسی از طلا حمایت می‌کنند و از سوی دیگر، سیاست‌های انقباضی بانک‌های مرکزی و تقویت دلار فشار نزولی بر آن وارد می‌سازند. در چنین فضایی، سرمایه‌گذاران با دوگانه‌ای مواجه‌اند: از یک‌سو، میل به حفظ ارزش دارایی‌ها در برابر تورم و نااطمینانی‌های سیاسی، آنها را به سمت خرید طلا سوق می‌دهد و از سوی دیگر، نگرانی از افت احتمالی قیمت در پی سیاست‌های انقباضی و تقویت دلار، آنها را به احتیاط و انتظار وامی‌دارد.
در این میان، آنچه می‌تواند مسیر سرمایه‌گذاری را روشن‌تر کند، نه پیش‌بینی قطعی آینده، بلکه آمادگی برای مواجهه با سناریوهای مختلف است. سرمایه‌گذارانی که با دیدی میان‌مدت و بلندمدت وارد بازار طلا می‌شوند، باید به جای تمرکز صرف بر نوسانات روزانه، به روندهای کلان اقتصادی، رفتار بانک‌های مرکزی و تحولات ژئوپلیتیکی توجه کنند.
همچنین استفاده از ابزارهای پوشش ریسک، مانند قراردادهای آتی یا تنوع‌بخشی به سبد دارایی‌ها، می‌تواند از شدت آسیب‌پذیری در برابر نوسانات ناگهانی بکاهد. بنابراین ورود به این بازار در شرایط کنونی، بیش از هر زمان دیگری نیازمند تحلیل دقیق، انضباط مالی و پرهیز از تصمیم‌گیری‌های هیجانی است.
آنچه امروز برای سرمایه‌گذار اهمیت دارد، نه فقط دانستن اینکه طلا گران می‌شود یا ارزان، بلکه درک این نکته است که چگونه می‌توان در میان امواج متلاطم اقتصاد جهانی، با ثبات و هوشمندی حرکت کرد. طلا، اگر با نگاه تحلیلی و استراتژیک به آن نگریسته شود، همچنان می‌تواند بخشی از این مسیر باشد.
سایه سنگین جنگ و تورم
بازار طلای جهانی هر روز موجی تازه از نگرانی و بی‌ثباتی را به ساحل ذهن سرمایه‌گذاران می‌کوبد. فانوسی که همیشه در دل تاریکی می‌درخشید دیگر آن اطمینان همیشگی را به همراه ندارد چراکه بازارها پر از زمزمه شده‌اند، از صعودهای ناگهانی تا سقوط‌های غافلگیرکننده، از سیاست‌های سخت‌گیرانه بانک‌های مرکزی تا سایه سنگین جنگ و تورم.
