رفت و برگشت در چهارراه استانبول
چرا برخلاف انتظارها سکه، دلار، طلا و... به اتفاقات شب ۲۶ام واکنش تندی نشان ندادند
هفت صبح| هنوز شنبه شب به نیمه نرسیده بود که حمله موشکی و پهپادی ایران به اسرائیل بازار انواع گمانه‌زنی و تحلیل را داغ کرد. طبیعتا بخشی از این تحلیل‌ها به پیش‌بینی وضعیت بازار در روز بعد از حمله مربوط بود. خیلی‌ها پیش‌بینی می‌کردند که بازارها با یک شوک بزرگ مواجه شوند.
رقم‌هایی که در بعضی کانال‌های تلگرامی اعلام می‌شد هم نشان می‌داد که معاملات شبانه شروع شده‌اند و نرخ دلار بالای ۷۱ هزار تومان را برای روز بعد آماده می‌کنند. پیش‌بینی‌های منفی در مورد رفتار بازارهای مختلف به مردم عادی محدود نمی‌شد و خبرهایی درباره احتمال تعطیلی بورس برای جلوگیری از ریزش سنگین شنیده می‌شد.
در ساعت‌های اولیه صبح اما شورای عالی بورس تصمیم گرفت که بازار سرمایه را تعطیل نکند اما دامنه نوسان را به یک درصد محدود کند تا رشد و ریزش خاصی در بازار دیده نشود و از بروز تلاطم جدی جلوگیری شود به این ترتیب بورس چندان نوسانی را تجربه نکرد.
در مورد بقیه بازارها ماجرا متفاوت بود. دلار که روز را متاثر از معامله‌های شبانه بالای ۷۰ هزار تومان شروع کرده بود به ظهر نرسیده تا ۶۶ هزار تومان پایین آمد و معاملات بیشتر از این رقم به سختی انجام می‌شد.
گزارش‌هایی از بازارهای خرید و فروش فیزیکی طلا منتشر می‌شد که نشان می‌داد خبر چندانی از رونق خرید و فروش نیست. افزایش قیمت طلا و سکه هم چنان که پیش‌بینی می‌شد جدی نبود.
هر گرم طلای ۱۸ عیار که شنبه سه میلیون و ۸۷۹ تومان فروخته شده بود دیروز ۳ میلیون و ۹۳۳ هزار تومان فروخته شد، سکه تمام یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان رشد کرد و به کانال ۴۶ میلیون تومان وارد شد و نیم و ربع سکه هم هر دو رشد ۴۰۰ هزار تومانی داشتند در حالی که پیش‌بینی‌ها رقم بسیار بیشتری را نشان کرده بودند.
تنها بازاری که تقریبا مطابق پیش‌بینی‌ها رفتار کرد بیت‌کوین بود که البته یک بازار جهانی است. بیت‌کوین به محض شروع اقدام ایران نزدیک به ۷ درصد کاهش داشت که بعدتر کمی تعدیل شد و در نهایت به کاهش ۴ درصدی رسید و روی ۶۴۱۸۸ دلار ایستاد.
وضعیت بازارهای مختلف باعث شد که رسانه‌های نزدیک به دولت از مدیریت خوب بازارها بگویند و افزایش نه چندان چشمگیر قیمت‌ها را به عنوان دستاورد مطرح کنند اما واقعا چرا بازارها بعد از مهم‌ترین اتفاقی که در تمام هفته‌های گذشته می‌توانست بیفتد، چندان بالا نکشیدند؟
بازارِ پیشخور شده
بعضی تحلیلگران می‌گویند خبرهایی که می‌توانند بازارها را جهشی کنند از نیمه فروردین و با حمله اسرائیل به کنسولگری ایران قطره قطره شروع شدند و بعدتر با تهدید ایران و گمانه‌زنی‌ها برای شروع یک اتفاق بزرگ ادامه پیدا کردند بنابراین بازار خبر درگیری بین ایران و اسرائیل را اصطلاحا پیشخور کرده بود و قرار نبود بیشتر از این جهش کند.
ترس‌ها ریخته
گروه دیگری از تحلیلگران می‌گویند که با وجود اینکه اقدام ایران علیه اسرائیل شنبه شب رخ داد، یکشنبه کمتر از شنبه برای فعالان بازارها ترسناک بود. آنها می‌گویند که تا پس از وقوع اتفاق تبعات آن بسیار مبهم‌تر هستند و آنچه بازار را بیشتر از هر چیزی می‌ترساند ابهام است.
اینکه معلوم نباشد چه اتفاقی خواهد افتاد اما وقتی آن اتفاق افتاد حالا بازار یا همان فعالان بازار داده‌هایی برای تحلیل وضعیت دارند و می‌توانند اوضاع را شفاف‌تر ببینند و وقتی آنها روز یکشنبه به اوضاع نگاه کردند دیگر وضعیت برایشان چندان که روز قبل بود، ترسناک به نظر نمی‌رسید. خبرهایی مانند اینکه آمریکا اعلام کرده از اقدام تلافی جویانه اسرائیل حمایت نخواهد کرد تا اندازه‌ای باعث ریختن ترس بازار شد و فعالان بازار آن وحشتی که بعضی‌ها انتظارش را داشتند نشان ندادند.
بازار عادت کرده
یک تحلیل دیگر که شنیده می‌شد این بود که ظرفیت بازار برای تغییر در یک روز همین قدر است مخصوصا برای بازارهای ایران که تا اندازه زیادی به نوسان و رسیدن خبرهای مهم عادت دارند.
ضمن اینکه بخش بزرگی از بازار در دست دولت است و به همین دلیل امکان جهش‌های عجیب و غریب از جنس سقوط و صعود آن هم در یک روز در آن وجود ندارد. این گروه می‌گویند که اگر سایر تحلیل‌ها درست باشد و بازار آرام گرفته باشد باید روند کاهش نسبی در بازارهای مختلف بلافاصله شروع شود و بازار خودش را به سمت پایین اصلاح کند اما اگر روند افزایش نسبی ادامه داشته باشد یعنی بازارها از اتفاقات تاثیر گرفته‌اند و به اندازه ظرفیت محدود یک روزه خودشان رشد می‌کنند.
جنگ فرق می‌کند
تحلیلی که متفاوت با سایر تحلیل‌ها به نظر می‌رسید این بود که اتفاقاتی مانند جنگ تا وقتی به شکل سایه هستند و هنوز به فعلیت نزدیک نشده‌اند می‌توانند بازارها را برای افزایشی شدن تحریک کنند اما در بدو تغییر حالت به شکل عملیاتی ناگهان تمام بازارها جذابیتشان را از دست می‌دهند چون نظم و ثبات به شکلی دستخوش تغییر می‌شود که مردم نمی‌دانند اعتبار سرمایه‌هایشان چقدر خواهد بود مثلا اگر وضعیت طوری باشد که در خیابان‌ها نتوان رانندگی کرد خودرو به چه کار کسی می‌آید؟ پس ماشین خاصیت کالای سرمایه‌ای بودنش را از دست می‌دهد.
آنها می‌گویند که به همین دلیل طبیعی است که وقتی یک اقدام عملیاتی مانند حمله ایران به اسرائیل رخ می‌دهد بازارها رنگ و بوی کاهشی بگیرند. آنها بازار بیت کوین را مثال می‌زنند و می‌گویند که چطور به فعلیت نزدیک شدن جنگ جدی در خاورمیانه فعالان بازار رمزارز را به بی‌اطمینانی رساند و آنها را از بازار فراری داد به نحوی که بیت‌کوین ریزش کرد.
این ایده البته مخالفانی دارد که می‌گویند وضعیت بازارها در ایران فرق می‌کند با یک بازار بین‌المللی مانند بیت کوین و جهش ناگهانی دلار در معاملات شبانه نشان می‌داد که اتفاقا بازار فریز نشده است. کسانی که به ایده فریز شدن بازار اعتقاد دارند البته می‌گویند که فریز شدن کمی بعد خودش را نشان می‌دهد همانطور که در ساعت‌های اولیه روز دلار به سرعت روند کاهشی‌اش را نسبت به معاملات شبانه شروع کرد.
