کند و کاو در یک آوانس مالیاتی
نگاهی به یک شگرد قانونی برای کاهش مالیات که مدیران شرکت‌ها از آن اطلاعات زیادی ندارند
روزنامه هفت صبح| بهار امسال مجلس یک امتیاز جدید برای شرکت‌های دانش‌بنیان تصویب و به دولت ابلاغ کرد که افراد کمی از آن اطلاع دارند یا پیچیدگی مصوبه باعث شده مدیران کمتری متوجه یک این آوانس مالیاتی بشوند. این مصوبه که با اسم «قانون جهش تولید دانش‌بنیان» تصویب شد، 20ماده دارد ولی ما فقط با یک ماده آن کار داریم که به آن می‌گویند کردیت‌تکس یا اعتبار مالیاتی. در این ماده دولت قرار شده به جای وام‌دادن به شرکت‌ها سه راه جدید جلوی آنها بگذارد؛ ترجمه آن به زبان ساده این می‌شود که اگر یک شرکت امسال یکی از این سه کار را انجام دهد، آخر سال بخشی از مالیاتی که باید بپردازد کاهش پیدا می‌کند. حالا این سه راه شامل چه کارهایی می‌شود؟
یک: راه اول سرمایهگذاری مستقیم است. آن شرکت‌های بورسی یا شرکت‌هایی که سرمایه ثبتی آن یک‌سی‌ام سرمایه معین صندوق نوآوری است، می‌توانند در یک موسسه یا شرکت دیگر که دانش‌بنیان است مستقیما سرمایهگذاری کند و در نتیجه 30درصد از مالیات این سرمایهگذاری جدید آنها کم می‌شود. یا به زبان دیگر شرکت می‌تواند تا 30درصد از مالیات‌پردازی سالانه خود را مستقیما در شرکت‌ها و موسسات دانش‌بنیان مرتبط با حوزه خودش سرمایهگذاری کند.
دو: راه دیگر این است که شرکت مورد نظر ما روی یک صندوق جسورانه دیگر سرمایهگذاری کند. در این صورت دیگر لازم نیست بابت این سرمایهگذاری جدید مالیات بدهد. یا به زبان دیگر 100درصد مالیات این شرکت دوم کسر خواهد شد.
سه: مسیر سوم دیگر سرمایهگذاری نیست؛ در این حالت یک سرمایه‌گذار بودجه خود را در راه فعالیت، نوآوری، تحقیق و توسعه این شرکت‌های فناورانه و دانش‌بنیان هزینه می‌کند. یعنی سهامدار این شرکت نخواهد شد اما هزینه R&D یا کارهای تحقیقی شرکت‌هایی که شورای راهبری فناوری‌ها و تولیدات دانش‌بنیان تایید کرده است، می‌پردازد. در این صورت هم باز به این سرمایه که در راه تحقیق و توسعه خرج کرده، دیگر مالیات تعلق نمی‌گیرد.
با یک مثال می‌شود توضیح بیشتری داد: فرض کنید که شما دارای یک کارخانه تولید دستمال کاغذی هستید و امسال تصمیم می‌گیرید که از این امتیاز استفاده کنید؛ اولا باید یکی از این دو شرط را داشته باشید؛ یا شرکت شما باید در بورس فعال باشد یا اینکه سرمایه ثبتی اولیه‌تان بیشتر از 100میلیارد تومان باشد؛ حالا چرا 100میلیارد تومان؟ چون در حال‌حاضر سرمایه معین برای صندوق‌نوآوری سه هزار‌میلیارد تومان است و یک‌سی‌ام آن برابر است با 100میلیون تومان. فرض می‌گیریم که یکی از این دو شرط را دارید. برای این سرمایهگذاری جدید مثلا یک‌میلیارد تومان کنار می‌گذارید. با این یک میلیارد تومان سه کار می‌توانید انجام دهید:
اول اینکه می‌توانید یک شرکت یا موسسه دانش‌بنیان راه بیندازید و مستقیما در این شرکت سرمایهگذاری کنید. در این صورت هم در این کسب‌و‌کار جدید به درآمد جدیدی می‌رسید و هم بسته به میزان سرمایهگذاری در این شرکت جدید، 30 درصد از مالیات شرکت خودتان کم می‌شود. حالا یا همین امسال از این امتیاز استفاده می‌کنید یا سال دیگر.
راه دوم این است که روی یک صندوق پژوهش و فناوری سرمایهگذاری کنید؛ در این صورت هم از مزیت تحقیق و پژوهش برای توسعه شرکت خودتان استفاده می‌کنید و هم آخر سال یا سال بعد هیچ مالیاتی از این سرمایهگذاری جدید شما دریافت نخواهد شد. باز هم می‌شود این امتیاز را امسال استفاده کرد یا به سال آینده انداخت.
راه سوم این است که هزینه تحقیق و توسعه یک شرکت فناورانه و دانش‌بنیان را تامین کنید. یعنی دیگر نه سهامدار این شرکت می‌شوید و نه نیاز به تاسیس یکی از این دانش‌بنیان‌ها دارید. فقط قرار است تحت نظارت شورای راهبری فناوری و تولیدات دانش‌بنیان برای فعالیت‌های یکی از شرکت‌های زیر نظر آنها یک‌میلیارد تومان خرج کنید. در این صورت چه اتفاقی می‌افتد؟ آخر سال که مالیات‌ها محاسبه می‌شود، دولت همه مالیات این پولی که در این راه وارد کردید، می‌بخشد.
نکته: همانطور که بالاتر هم گفته شد این بخشش مالیاتی فقط مختص سرمایهگذاری دوم شرکت‌هاست و ربطی به مالیات موسسه، صندوق یا شرکت اول ندارد. برای همین باید قبل از سرمایهگذاری مطمئن شوید که این مسیر جدید برای شما آنقدر سودده خواهد بود که با کم‌شدن 30درصد یا 100درصد مالیات، بتواند حتی بخشی از مالیات شرکت اول را هم جبران کند.
نکته بعد اینکه اگر این امتیاز را می‌خواهید بگیرید باید دست بجنبانید. به‌خاطر اینکه دولت یک بودجه 3هزار میلیارد تومانی برای آن کنار گذاشته و محدودیت دارد. اگر دیر اقدام کنید ممکن است این بودجه تمام شده باشد. البته این مبلغ آنقدرها هم کم نیست؛ چراکه کل سرمایهگذاریهایی که شرکت‌های دانش‌بنیان و صندوق‌های خطر‌پذیر در سال گذشته داشتند، برابر با 2همت بوده.
فایده این کار برای شرکت‌ها چیست؟
به زبان ساده منجر می‌شود که یک سرمایه‌گذار در یک شرکت دیگر سرمایهگذاری کند و به درآمد برسد ولی مالیات آن را ندهد یا مالیات کمتری بدهد یا اینکه بخشی از درآمد خود را در راه تحقیق یک شرکت دیگر هزینه کند و دولت دیگر از این بخش از درآمد مالیاتی نگیرد.
فایده این کار برای دولت چیست؟
غلامحسین محمدی، مدیرعامل شرکت کسب‌و‌کار دنیای اقتصاد توضیحات کاملی برای جواب به این سوال دارد: در کشور ما منایع تحقیق‌و‌توسعه از منابع ناپایداری مثل درآمد نفت تامین می‌شوند ولی ما یکسری درآمد پایدار مثل مالیات هم هم داریم که اگر در قالب این ابزار جدید و در راه سرمایه‌گذاری‌های مولد و تخصصی خرج شود، دولت را چند قدم جلوتر می‌اندازد.
به این ابزار می‌گویند اعتبار مالیاتی یا کردیت‌تکس. در واقع این اعتبار مالیاتی یک ابزار سیاست‌گذاری دولت برای تنظیم درآمدها به نفع تولید و پژوهش است. پژوهش‌هایی که می‌تواند در راه حمایت‌های اجتماعی، بهداشت، آموزش یا هر راه دیگری که به افزایش جی‌دی‌پی کشور منجر می‌شود، خرج شود. از قضا مشابه این مصوبه‌هایی که منجر به اعتبار مالیاتی شده، قبلا به تصویب رسیده است؛
مثلا تخفیف مالیاتی سازنده یا واردکننده‌های خودروهای برقی یکی از همین مثال‌هاست. نفع دولت در این ابزار جدید این است که برخلاف مالیات بر دستمزد، تازه یک اعتبار مالیاتی هم به آنها می‌دهد تا اطمینان پیدا کند درآمد‌های شرکت‌ها در راه پژوهش و توسعه خرج می‌شود. این راه جدید خود می‌تواند دوباره منجر به درآمد دیگری برای دولت و سرمایه‌گذار تبدیل شود.
