دخل‌ و خرج ایرانی‌ها در ۱۴۰۳

روزنامه هفت صبح، گروه بازار| ‌نمایندگان مجلس پس از پنج روز بررسی جزئیات لایحه بودجه سال 1403 تکلیف مواردی مثل وام ازدواج، تسهیلات فرزندآوری، قرض‌الحسنه مسکن و... را به‌طور کامل روشن کرده‌اند. الان می‌دانیم سال آینده به عروس‌های زیر 23سال و دامادهای زیر 25سال وام 350میلیونی ازدواج پرداخت خواهد شد و سایر زوج‌ها می‌توانند نفری 300میلیون تومان وام بگیرند.

نماینده‌های مجلس همچنین رقم وام فرزندآوری را افزایش دادند تا متقاضیان بتوانند به ازای فرزند اول 40میلیون تومان، به‌ازای فرزند دوم 80میلیون تومان، برای فرزند سوم 120میلیون تومان، برای فرزند چهارم 150میلیون تومان و به ازای فرزند پنجم و بیشتر 200میلیون تومان وام دریافت کنند.

در جلسه علنی مجلس موارد دیگری از جمله افزایش حقوق بازنشستگان، سقف پاداش خدمت، رقم پایه حقوق کارمندان دولت، حقوق سربازان، مالیات خانه و خودرو لوکس، تشویقی قابل پرداخت به کارمندان، وام قرض‌الحسنه برای تامین ودیعه، خرید‌ یا ‌ساخت مسکن به خانوار دارای فرزند سوم و بیشتر هم تعیین‌تکلیف شد. در مورد دیگری نمایندگان مراکز درمانی را موظف کرده‌اند از حق‌الزحمه و حق‌العمل پزشکان ماهانه 10درصد کسر کنند. این رقم مالیات علی‌الحساب محسوب می‌شود و به خزانه واریز خواهد شد. 

‌در بررسی بخش درآمدی لایحه بودجه ۱۴۰۳، تکلیف مالیات‌های جدید روشن شد. مثلا  خودروهایی که قیمت روز آنها بیش از سه میلیارد و 500میلیون تومان باشد، مشمول مالیات می‌شوند. بر این اساس، خودروهای سواری سه میلیارد و 500 میلیونی و بیشتر باید یک‌درصد از مازاد مبلغ را به عنوان مالیات پرداخت کنند. همچنین طبق مصوبه مجلس شورای اسلامی، مالکانی که این مالیات را پرداخت نکنند، مشمول حکم ماده 190 قانون مالیات‌های مستقیم خواهند شد. در این ماده قانونی آمده است: کسانی که در موعد مقرر مالیات مستقیم تعیین‌شده را پرداخت نکنند مشمول جریمه 5/2 درصدی به ازای هرماه تاخیر خواهند بود.

مالیات زمین‌ها، واحدهای مسکونی و باغ‌ویلاهای لوکس در سال ۱۴۰۳ تعیین شد. اشخاص حقیقی و حقوقی مکلف به پرداخت مالیات سالانه مربوط به هر یک از واحدهای مسکونی و باغ‌ویلاهای تحت تملک خود و فرزندان کمتر از ۱۸سال و محجور تحت تکفل حداکثر تا پایان بهمن ماه سال ۱۴۰۳ شدند. بر این اساس با اخذ مالیات دو در هزار از زمین‌های فاقد اعیانی دارای کاربری مسکونی، اداری و تجاری، باغ‌ویلاهای مجاز (با احتساب عرصه و اعیان) و واحدهای مسکونی به ارزش بیش از ۳۵ میلیارد تومان موافقت شد.

در ادامه بررسی مصوبه‌های مالیاتی قرار شد مالیات ارزش‌افزوده هم یک‌درصد افزایش پیدا کند. مالیات بر ارزش‌افزوده یکی از انواع مالیات‌های غیرمستقیم و جزو درآمدهای مهم خزانه دولت است. این مالیات به‌صورت غیرمستقیم از مردم گرفته می‌شود. ارزش‌افزوده هر کالا یا خدمت، طبق نرخ مالیات بر ارزش‌افزوده محاسبه خواهد شد. مالیات بر ارزش‌افزوده به تمام مشاغلی که عمده فعالیت آنها، خرید و فروش کالا و خدمات است تعلق می‌گیرد. نرخ مالیات بر ارزش‌افزوده در سال 1402 برای اغلب کالاها و خدمات 9درصد بود که یا یک‌درصد افزایش در سال آینده به 10درصد می‌رسد.

حساب بدهکاران مالیاتی مسدود می‌شود. در روند بررسی بودجه سال آینده، نمایندگان مجلس شورای اسلامی بانک مرکزی را مکلف کردند تا ضمن درخواست سازمان امور مالیاتی کشور، نسبت‌به مسدود کردن حساب یا حساب‌های بدهکاران مالیاتی به میزان بدهی قطعی اقدام کند.

به‌منظور جلوگیری از فرار مالیاتی و وصول به موقع درآمدهای مالیاتی با رعایت قانون مالیات مستقیم، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران مکلف است براساس درخواست سامانه‌ای سازمان امور مالیاتی کشور، نسبت به مسدود کردن حساب یا حساب‌های بدهکاران مالیاتی به میزان بدهی قطعی به صورت سامانه‌ای(سیستمی) و برخط بر اساس سامانه‌های موجود اقدام کند.

براین اساس بانک‌ها و مؤسسات اعتباری مکلفند وجوه مسدود شده را حداکثر تا پنج روز پس از مسدودی به حساب سازمان امور مالیاتی کشور واریز کنند. بانک مرکزی، بانک‌ها و موسسات اعتباری، در صورت تخلف از اجرای این حکم با مودی مسئولیت تضامنی دارند.

با تصویب مجلس، مراکز درمانی مکلف شدند ماهانه 10درصد از حق‌الزحمه و حق‌العمل پزشکان را به‌عنوان مالیات علی‌الحساب کسر کنند. طبق این مصوبه، همه مراکز درمانی اعم از دولتی، خصوصی، وابسته به نهادهای عمومی، نیروهای مسلح، خیریه‌ها و شرکت‌های دولتی مکلفند 10درصد از حق‌الزحمه یا حق‌العمل گروه پزشکی که به موجب دریافت وجه صورتحساب‌های ارسالی به بیمه‌ها و یا نقدا از طرف بیمار پرداخت می‌شود، به عنوان مالیات علی‌الحساب کسر و به نام پزشک مربوط تا پایان ماه بعد از وصول مبلغ صورتحساب به حساب سازمان امور مالیاتی کشور واریز کنند. شاید این مصوبه کمک کند بساط، کارت‌به‌کارت کردن یا پرداخت نقدی حق‌الزحمه و حق‌العمل بعضی از پزشکان برچیده شود. 

طبق مصوبه جدید مجلس در بررسی بودجه سال آینده اصناف و تجاری که با هدف فرار مالیاتی به جای استفاده از کارتخوان، مشتریان را مجبور به واریز پول به صورت کارت‌به‌کارت می‌کردند، شناسایی و حساب‌های آنان را رصد می‌کنند. در لایحه بودجه سال آینده، در صورتی که جمع مبلغ و دفعات واریز به حساب‌های غیرتجاری هر شخص حقیقی در هر ماه، از جمع مبلغ و دفعات واریزی که تا پایان اردیبهشت‌ماه سال آینده توسط شورای پول و اعتبار تعیین می‌شود، بیشتر باشد، اثبات درآمدی نبودن تراکنش‌ها و ارائه اسناد و مدارک به‌عهده صاحب حساب است.

منظور از حساب غیرتجاری، حسابی است که نزد سازمان امور مالیاتی کشور به‌عنوان حساب مرتبط با فعالیت مؤدی ثبت نشده باشد. طبق این مصوبه، شورای پول و اعتبار مکلف است تا پایان اردیبهشت ماه سال آینده مشخص کند که با چه مشخصاتی، حساب‌های بانکی افراد، تجاری شناخته می‌شود. بر این اساس، مشخص می‌شود حسابی که در ماه بیش از تعداد معینی به آن از طریق کارت‌به‌کارت پول واریز می‌شود و جمع این واریزی‌ها از مبلغ معینی بیشتر باشد، طبیعتا یک حساب عادی نیست و صاحب حساب با آن در حال تجارت است و طبق قانون، باید مالیات خود را پرداخت کند.

نمایندگان مجلس، سقف معافیت مالیاتی و نرخ مالیات بر مجموع درآمد حقوق کارکنان دولتی و غیردولتی را سالانه 144میلیون تومان تعیین کردند. سقف معافیت مالیاتی و نرخ مالیات بر مجموع درآمد حقوق کارکنان دولتی و غیردولتی که تحت عناوینی مثل حقوق و مزایا، مقرری یا مزد، حق شغل، حق شاغل، فوق‌العاده‌ها، اضافه‌کار، ‌حق‌الزحمه، حق مشاوره، حق حضور در جلسات، پاداش، حق‌التدریس، حق‌التحقیق، حق پژوهش و کارانه اعم از مستمر یا غیرمستمر که ‌به‌صورت نقدی و غیرنقدی، از یک یا چند منبع، در بخش دولتی و یا ‌غیردولتی به‌دست می‌آورند، تا سقف 144میلیون تومان در سال است. یعنی کسانی که ماهانه 12 میلیون تومان درآمد دارند، از پرداخت مالیات معاف هستند. این در حالی است که سقف معافیت از پرداخت مالیات امسال 10 میلیون تومان است. 

 تعرفه برق و گاز واحدهای مسکونی و تجاری در سال آینده افزایش پیدا کرد.در قبض برق گزینه‌ای به نام عوارض وجود دارد که در سال آینده به میزان 10 درصد مبلغ برق مصرفی افزایش پیدا می‌کند. البته یک‌سری هزینه ثابت هم در نظر گرفته شده، مثلا به هر یک از وزارتخانه‌های نفت و نیرو از طریق شرکت‌های تابعه اجازه داده شده، ماهانه از هر واحد مسکونی مشترکان گاز مبلغ 400 تومان  و از هر واحد مسکونی مشترکان برق مبلغ 300 تومان و از هر یک از واحدهای تجاری مشترکان گاز و برق مبلغ سه هزار تومان اخذ و به عنوان منابع داخلی به حساب خزانه‌داری کل کشور واریز کنند.

بانک مرکزی مکلف است مطابق با قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت، سال آینده به پسران زیر 25 سال و دختران زیر 23 سال، 350میلیون تومان تسهیلات ازدواج پرداخت کند. طبق این مصوبه وام ازدواج برای زوج‌های که تاریخ ازدواج آن‌ها بعد از اول فروردین سال 1402 بوده است، مبلغ 300 میلیون تومان و با دوره بازپرداخت 10ساله پرداخت می‌شود. سود این وام چهار درصد است. در حال حاضر مبلغ وام ازدواج برای افراد بالای 25 سال 180 میلیون تومان و 220 میلیون تومان برای مردان زیر 25 سال و زنان زیر 23 سال است.

همچنین بانک مرکزی مکلف شد که تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج را به نحوی مدیریت کند که تعداد جوانان در صف وام ازدواج در پایان هر ماه در سال آتی کمتر از 40 هزار نفر باشد. آمارهای تسهیلات پرداختی بانک‌ها در حوزه وام ازدواج نشان می‌دهد، در 9 ماهه سال 1402 شبکه بانکی در مجموع 126هزار و 295میلیارد تومان به 618هزار و 779 نفر تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج پرداخت کرده است. با این حال اما همچنان بیش از 280هزار نفر در صف دریافت وام ازدواج هستند.

نمایندگان تسهیلات فرزندآوری را نیز در سال آینده مشخص کردند. طبق مصوبه نماینده‌های مجلس، بانک مرکزی در سال 1403 باید مبلغ وام فرزندآوری را افزایش بدهد. در حال حاضر مبلغ وام فرزندآوری، به ازای فرزند اول، 30میلیون تومان، به ازای فرزند دوم، 60میلیون تومان، به ازای فرزند سوم، 90میلیون تومان، به ازای فرزند چهارم، 120میلیون تومان و به ازای فرزند پنجم و بعد از آن، 150میلیون تومان است.

اما در سال آینده مبلغ این وام بیشتر می‌شود. خانواده‌ها می‌توانند به ازای فرزند اول 40میلیون تومان، فرزند دوم 80میلیون تومان، فرزند سوم 120میلیون تومان، فرزند چهارم 150میلیون تومان و به ازای فرزند پنجم و بیشتر 200میلیون تومان از بانک‌های عامل وام بگیرند.  البته این تسهیلات قرض‌الحسنه فرزندآوری برای فرزندانی که از سال 1402 به بعد به دنیا آمده‌اند در نظر گرفته شده است. 

نماینده‌های مجلس در کنار تصویب مبالغ جدید تسهیلات ازدواج و فرزندآوری سعی کرده‌اند شرایطی فراهم کنند که دریافت این وام برای متقاضیان خیلی سخت نباشد. به همین دلیل مقرر شد که پس از اعتبارسنجی متقاضیان و در صورت عدم تکافوی اعتبار آن‌ها با دریافت یک فقره سفته و یک نفر ضامن تسهیلات ازدواج و فرزندآوری به زوج‌ها در سال آینده پرداخت شود. 

در روند بررسی بودجه سال آینده نماینده‌های مجلس برای خانواده‌های فاقد مسکن تسهیلات قرض‌الحسنه ودیعه، خرید یا ساخت مسکن 300میلیون تومانی در نظر گرفته‌اند. این وام به خانواده‌های فاقد مسکن که از ابتدای سال 99 به بعد صاحب فرزند سوم یا بیشتر می‌شوند، تعلق می‌گیرد.

حقوق بازنشسته‌ها هم افزایش پیدا کرد. نماینده‌های مجلس در روند بررسی جزئیات بودجه، با افزایش 20درصدی حقوق موافق بودند و در پایان جلسه بررسی، نمایندگان مجلس با اکثریت آرا با حداقل حقوق بازنشستگان و ‌وظیفه‌بگیران مشمول صندوق بازنشستگی کشوری و سازمان ‌تامین‌اجتماعی و سایر صندوق‌های وابسته به دستگاه‌های ‌اجرایی به میزان 9میلیون تومان موافقت کردند.

سقف خالص پرداختی متوسط ماهانه کارکنان دولت در سال آینده نیز تعیین شد. نمایندگان مجلس میزان پایه حقوق کارمندان دولت را 10میلیون تومان تعیین کردند. همچنین نمایندگان مجلس بیشترین مبلغ دریافتی توسط کارمندان دولت را هفت برابر کف حقوق یعنی 70میلیون تومان اعلام کرده‌اند. این در حالی است که امسال سقف خالص پرداخت ماهانه به کارکنان دولت 55 میلیون تومان است.

سقف پاداش پایان خدمت برای افراد بازنشسته در سال آینده 550میلیون تومان تعیین شد. طبق این مصوبه، پاداش پایان خدمت کارکنان دولت، وزارت اطلاعات، نیروهای مسلح و سازمان انرژی اتمی ایران در ازای هر سال خدمت حداقل تا 300میلیون تومان و تا سقف 550میلیون تومان خواهد بود. 

سربازها هم در سال آینده حقوق بیشتری دریافت می‌کنند. حداقل دریافتی ماهانه سربازان وظیفه مجرد مشغول در مناطق غیرعملیاتی معادل ۶۰درصد حداقل دریافتی پایور، حداقل دریافتی ماهانه سربازان وظیفه مجرد مشغول در مناطق عملیاتی معادل ۷۵ حداقل دریافتی پایور و حداقل دریافتی ماهانه سربازان وظیفه متاهل بدون فرزند معادل ۹۰درصد دریافتی حداقل دریافتی پایور است. به گفته محسن دهنوی عضو هیات رئیسه مجلس، حداقل حقوق سرباز متاهل در مناطق عملیاتی در سال آینده 9میلیون تومان تعیین شده است. حداقل حقوق سرباز مجرد در سال آینده در مناطق غیرعملیاتی نزدیک شش میلیون تومان و در مناطق عملیاتی حدود هفت میلیون و 500 هزار تومان برآورد شده است.