حقیقت و ادعا در تولیدات لوازم خانگی
بررسی صورت کالاهای وارداتی یک تولیدکننده بزرگ لوازم خانگی به ما می‌گوید تولید و خودکفایی در این بخش فعلا خیلی جدی نیست
روزنامه هفت صبح، فاطمه رجبی| « اگر به ما پنج سال وقت بدهید کیفیت تولیداتمان از اجناس کره‌ای بهتر می‌شود، آن وقت دوباره درهای کشور را به روی لوازم خانگی خارجی باز کنید»؛ این حرفی است که حدود دو سال و نیم پیش مدیرعامل یکی از مجموعه‌های بزرگ تولید لوازم خانگی داخلی در واکنش به منتقدان گفت.
حالا از آن روز بیشتر از دو سال گذشته، نه تنها خبری از کاهش قیمت و سود بردن مصرف‌کننده نیست بلکه نشانه‌های خاصی هم از ارتقای کیفیت و پیشرفت در تولید دیده نمی‌شود. یکی از اصلی‌ترین نشانه‌های این موضوع را می‌توان در سندی که به تازگی منتشر شده پیدا کرد یعنی گزارش حسابرسی مستقل درباره بیانیه ثبت تامین مالی از طریق انتشار اوراق مرابحه دو شرکت م.ض و شرکت س.م (مخفف از سوی هفت صبح صورت گرفته) که زیرمجموعه یک گروه صنعتی بزرگ تولید لوازم خانگی هستند و در اصفهان مستقرند.
خودشان مدعی هستند بزرگ‌ترین تولیدکننده لوازم خانگی در ایران هستند. این اسناد نشان می‌دهند که مسئله تولید و خودکفایی در لوازم خانگی تبدیل به روندی شده که در صنعت اتومبیل و چرخه مونتاژ می‌توانیم مشاهده کنیم. حق دارید که از این روش تامین مالی سر درنیاورده باشید. بیایید اول درباره اصل این سند حرف بزنیم و بعد بگوییم که ارتباط آن با موضوع تولید لوازم خانگی چیست.
تامین مالی یعنی چه؟
شرکت‌های تولیدی اگر برای توسعه کارشان مثلا راه انداختن یک خط تولید جدید یا تقویت همان خط تولیدهای قدیمی یا اصلا افتتاح یک واحد تازه پول داشته باشند که خیلی هم عالی است و کارشان راه می‌افتد اما اگر چنین پولی نداشته باشند می‌توانند از چند طریق مختلف تامین سرمایه کنند؛ اولین روشی که به ذهن هر تولیدکننده‌ای می‌رسد دریافت وام است.
این روش از قضا علاوه بر تولیدکننده‌ها به تولیدکننده‌نماها هم خیلی می‌چسبد و آنها با زد و بندهای مخصوص به خودشان وام‌های کم بهره می‌گیرند اما نه خط تولیدی راه می‌اندازند و نه تولیدی می‌کنند. از آنجا که چند سالی است این نوع سوء‌استفاده اوج گرفته و همزمان هم دولت به شکل جدی قصد کرده ترمز بانک‌ها را در بالا بردن نقدینگی و تزریق پول در اقتصاد بکشد این نوع از تامین سرمایه سخت شده پس تولیدکننده‌ها شروع کرده‌اند که بیشتر سراغ راه دوم بروند.
در این راه شرکت‌ها از طریق فروش اوراق سعی می‌کنند سرمایه لازم را تامین کنند به این صورت که یک‌سری ورق به ارزش مشخص برای فروش می‌گذارند و تعهد می‌کنند که در موعد مقرر و زمان تسویه اوراق، آنها را با سود مشخصی دوباره بخرند.
اینکه چه چیزی این تعهد را تضمین می‌کند و سود چقدر خواهد بود همگی باید در یک بیانیه به نام بیانیه تامین مالی اوراق مرابحه صکوک ذکر شود و یک حسابدار مستقل از سوی نهادهای مرتبط محتوای این بیانیه را تایید کند. در این بیانیه تمام جزئیات آورده می‌شود از جمله سوابق شرکت، دارایی‌های تضمین‌کننده و مهم‌تر از همه نرخ بهره اوراق و همچنین زمینه‌ای که قرار است این تامین سرمایه صرف آن شود.
جالب این است که این بخش کاملا فنی توضیح داده می‌شود یعنی اگر قرار است این پول صرف خرید کالایی شود مشخصات آن کالا به طور دقیق آورده می‌شود. اینجاست که اصل گزارش ما شروع می‌شود یعنی بیانیه‌ای که نشان می‌دهد بخش عمده قطعات لوازم خانگی داخلی از خارج وارد شده و دستگاه‌ها اینجا مونتاژ می‌شوند.
خدا چین را حفظ کند
بیانیه متعلق است به شرکت س.م است که همانطور که گفتیم زیر مجموعه همان تولیدکننده پرمدعای لوازم خانگی است. در این بیانیه اعلام شده که این شرکت می‌خواهد اوراق مرابحه به مبلغ ۱۱۰۰۰۰۰۰ میلیون ریال (هزار و 100 میلیارد تومان) واگذار کند با هدف «تامین مالی برای خرید مواد اولیه مورد نیاز خطوط تولید». در این بیانیه بانک ملی به عنوان ضامن معرفی شده است.
در بخشی از بیانیه می‌رسیم به اصل کار یعنی قطعاتی که قرار است وارد شود. این قطعات در واقع لوازم مورد نیاز برای تولید ماشین ظرفشویی و ماشین لباسشویی هستند و شامل ۱۲ قلم کالای اساسی تولید این وسایل می‌شوند از یونیورسال موتور گرفته تا اینورتر موتور و هیتر و مین بورد و درایو برد و حتی بلبرینگ و شیشه محافظ و پنل کنترل!
اینطور که خود شرکت اعلام کرده قریب به اتفاق این اقلام هم قرار است از شرکت SHANGHAI SUNPLUS TRADING CO.LTD تامین شود که شرکتی چینی است. گران‌ترین قطعه هم طبیعتا یونیورسال موتور است که به قیمت ۱۴۸ یوان که طبق بیانیه حدود ۲میلیون تومان تمام می‌شود. این یونیورسال موتور در واقع موتور اصلی ماشین لباسشویی است که وظیفه گرداندن دیگ آن را بر عهده دارد.
همانطور که گفتیم غیر از این موتور مهم و اینورتر که بخش مهم دیگر ماشین لباسشویی و ظرفشویی است حتی قطعات معمولی‌تر مانند شیشه محافظ و پنل کنترل و قطعاتی با اهمیت نسبتا زیاد مانند بورد همگی از چین وارد می‌شوند مثلا شاید باور کردنش سخت باشد اما حتی قطعه شوک آبزوربر که ابزاری است که خط لوله را در برابر لرزش‌ها و تکان‌های نامطلوب و مشکلات دیگر محافظت می‌کند هم از جمله اقلام وارداتی است به قیمت سه یوان ناقابل که برای شرکت چیزی در حدود ۴۰۰ هزار تومان آب می‌خورد.
گزارش مشابه دیگری هم وجود دارد که آن هم متعلق به یکی از زیرمجموعه‌های همان کمپانی لوازم خانگی ایرانی یعنی شرکت م.ض که برای فروش ۱۰۰۰۰۰۰میلیون ریال (هزار میلیارد تومان) اوراق درخواست مرابحه داده است تا قطعات تلویزیون وارد کند.
در این گزارش هم می‌بینیم که این پول قرار است صرف خرید مهمترین قطعه تلویزیون یعنی DLED در انواع مختلف شود. آن هم از قیمت ۳۴۷ یوان یعنی یک‌میلیون و ۳۰۰ هزار تومان گرفته تا ۲هزار و ۷۰۰ یوان. همانطور که پیداست این قطعات هم قرار است از چین وارد شود.
کل این ماجرا البته چیز تازه‌ای نیست و صرفا این بیانیه‌ها بهانه‌ای برای پرداختن مجدد به این موضوع شد چرا که قبلا هم بارها کارشناسان تاکید کرده‌اند که آنچه در حال حاضر شاهدش هستیم قطع نیاز به واردات نبوده است.
همین چند وقت پیش رئیس اتحادیه فروشندگان لوازم فلزی خانگی (آشپزخانه) تهران گفت: «هم اکنون در کشور فقط خط تولید وجود دارد نه صنعت لوازم خانگی، بنابراین ما مونتاژ می‌کنیم و تولید کننده لوازم خانگی نیستیم.»
