موتورسواری با طعم قانون یا سلیقه؟!

هفت صبح،  مینا هرمزی |   به اطراف نگاهی می‌کند. نقاب کلاه ایمنی‌اش را پایین می‌کشد. حالا شده عین مردها. پیراهن و شلوار و یک کلاه ایمنی. انگار می‌ترسد که شناخته شود. موتور برقی زرد قناری‌اش را چاق می‌کند و بعد... حرکت. گرچه خودش هم شاید چندان از این موتورسواری لذتی نبرد. چون «زن» است و به قول خودش نه می‌خواهد تابوشکنی کند و نه می‌خواهد قانون‌شکن باشد. او فقط می‌خواهد موتورسواری کند!

موتورسواری در خیابان‌‌های تهران مشکلات خود را دارد، مرد و زن هم نمی‌شناسد، اما زن که باشی گویا مشکلات و چالش‌های موتورسواری دو چندان می‌شود.  پرسش‌مهمتری که در این میان وجود دارد آن است که چطور می‌شود مسئله‌ای که می‌تواند در بخش‌های میانی نهاد‌های تصمیم‌گیر کشور حل و فصل شود آنقدر بلا‌تصمیم باقی می‌ماند تا در نهایت به بالاترین سطوح تصمیم‌گیری می‌رسد و باز هم مسکوت می‌ماند. 

طولانی‌ شدن تصمیم‌گیری برای یک مسئله‌اجتماعی آن را به بحران اجتماعی و در صورت تداوم به بحران امنیتی تبدیل می‌کند.  موتورسواری بانوان همچنان یکی از چالش‌های حل نشده در کشور است. همانند ورود بانوان به استادیوم‌های ورزشی که در نهایت با دخالت فیفا و نرمش مسئولان داخلی حل شد و مشکلی هم پدید نیامد.  این در حالی‌ست که کشور، راننده ماشین و حتی خلبان ماهر زن کم ندارد.

با این حال هنوز موتورسواری بانوان در ایران مجاز نیست! البته موتورسواری بانوان از نظر قانون اساسی بلامانع است اما راهنمایی و رانندگی نمی‌تواند براساس تبصره 20 تخلفات، گواهینامه‌ای برای خانم‌ها صادر کند. سوای اینکه قوانین موتورسواری بانوان از نظر شرعی نیز مخالفان و موافقان خود را دارد.

   مشکل از «مردان» است

موتورسواری بانوان یکی از موضوعات مناقشه‌برانگیزی است که هر چند وقت یک‌بار اخبار ضدونقیضی در مورد آن منتشر می‌شود اما مشکل اصلی در یک تبصره یک خطی است که می‌گوید: صدور گواهینامه رانندگی موتورسیکلت برای «مردان» برعهده نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران است. نیروی انتظامی با استناد به همین قانون از صدور گواهینامه موتور برای بانوان شانه خالی می‌کند و بر کلمه مردان در این تبصره تأکید دارد. از آنجا که نیروی انتظامی تنها مرجع صادرکننده گواهینامه خودرو و موتورسیکلت در ایران است، بانوان برای گرفتن گواهینامه موتور نمی‌توانند به مرجع دیگری مراجعه کنند. 

کافی است قانون‌گذار واژه مردان را از این تبصره سیزده کلمه‌ای بردارد تا معضل کش‌دار موتورسواری بانوان حل شود. حذف یک واژه به مراتب هزینه کمتری دارد تا اینکه این رویداد که از اقتضائات زندگی در دنیای جدید و شهرهای پرترافیک امروز است در پی بروز بحران حل و فصل شود. 

 برخورد با تخلفات مطابق قانون!

بسیاری از شهروندان معتقدند که فرهنگ موتورسواری بانوان در جامعه از مردان بهتر است! آنها با رعایت قوانین رانندگی و استفاده از کلاه ایمنی باعث شده‌اند تا مردان موتورسوار نیز کمی قانون‌مدارتر رفتار کنند. «سردار حسینی» رئیس پلیس راهور فراجا هم این موضوع را قبول دارد و می‌گوید: «بار‌ها تأکید کرده‌ام که بانوان به دلیل هوش ذاتی و مدیریت بالایی که دارند، می‌توانند رانندگان خوب و قانون‌مداری باشند اما موضوع صدور گواهینامه موتورسواری برای آنها، تنها به پلیس راهور مرتبط نمی‌شود و نیازمند ورود دیگر ارگان‌ها و سازمان‌های دولتی است. ارائه پیشنهادی به مجلس برای اصلاح قانون صدور گواهینامه می‌تواند تکلیف این موضوع را روشن کند».

در این میان اما همچنان یک سوال باقی است. اینکه وقتی هنوز گواهینامه‌ای برای بانوان موتورسوار وجود ندارد، در صورتی که تصادفی کنند، آیا در هر صورت بانوی موتورسوار مقصر خواهد بود؟ سوالی که سردار حسینی در پاسخ به آن این‌گونه پاسخ می‌دهد: «در صورت بروز هر تصادفی پلیس راهور موظف است مطابق قانون با تخلفات برخورد کند. به هر حال قانون تکلیف انواع تصادف‌ها را مشخص کرده است. در هر صورت امیدواریم با همکاری همه نهادها، راه‌حلی مناسب برای این موضوع پیدا شود».

این سخنان رئیس پلیس راهور کشور درحالی مطرح می‌شود که این نهاد تاکنون چندین بار اعلام کرده که به دنبال راهکاری برای حل این گره کور است. حتی برخی شنیده‌ها نیز حکایت از آن دارد که پلیس هنوز هم با همکاری سایر نهادهای متولی راهکارهایی را در این زمینه دنبال می‌کند که شاید به زودی به نتیجه برسد و یک‌بار برای همیشه این پرونده بسته شود و بانوان با گرفتن گواهینامه بتوانند به راحتی موتورسواری کرده و از تردد با آن لذت ببرند.

 رد شدن از کنار پلیس کم دلهره‌آور نیست

گفت‌وگو با بانوان موتورسوار هم نشان می‌دهد با وجود اینکه برخی از خانواده‌ها مخالف موتورسواری بانوان هستند اما آنها سعی می‌کنند با رعایت حجاب و بهانه ندادن به دست کسی با موتور در سطح شهر تردد کنند. با این حال تعدادی از آنها اذعان می‌کنند که با برخی از آزارهای جنسیتی هم مواجه شده‌اند و هر روز تا دلتان بخواهد متلک‌هایی می‌شنوند که آزاردهنده است اما باید عادت کنند تا این فرهنگ در جامعه جا بیفتد.

«شقایق» که حدود 30 سال سن دارد، یکی از بانوان موتورسواری است که به «هفت‌صبح» می‌گوید: رد شدن از کنار پلیس کم دلهره‌آور نیست اما تاکنون برخورد بدی از پلیس ندیده‌ام. او می‌گوید: بسیاری از بانوان واقعا به موتوسواری علاقه‌مند هستند و دست فرمان خوبی هم دارند. چه فرقی می‌کند راننده موتور باشند یا مسافر موتور؟! وی ادامه می‌دهد: با تورم الان، بسیاری از بانوان ترجیح می‌دهند به جای ماشین، موتورسیکلت برای رفت و آمد خود خریداری کنند.

از طرفی الان به دلیل ترافیک زیاد و نبود جای پارک کافی، بسیاری از مردان هم با وجود اینکه ماشین دارند، برای تردد راحت‌تر از موتورسیکلت استفاده می‌کنند. نفسی چاق می‌کند و اضافه می‌کند: به نظرم بهتر است سیاستگذاران «همراه» جامعه باشند نه اینکه راه خود را بروند و جامعه راهی دیگر را. وی که همچنان مصر به موتورسواری تحت هر شرایطی است، ادامه می‌دهد: به زنان موتورسوار مثل خودم توصیه می‌کنم که نهایت احتیاط را در رانندگی به خرج دهند؛ چون در صورت توقف توسط پلیس با مجازات رانندگی بدون گواهینامه روبه‌رو می‌شوند و ممکن است وسیله نقلیه خود را برای مدتی از دست بدهند!

   مشکل امروز و دیروز نیست

حدودا نیمی از جمعیت کشور را بانوان تشکیل می‌دهند و جالب اینکه تاکنون هیچ مرجعی به صورت واضح و شفاف علت دقیق ممنوعیت موتوسواری بانوان را بیان نکرده است. اگر بخواهیم به طور خلاصه بیان کنیم موتورسواری بانوان جرم نیست و در قانون هم، هیچ مجازاتی برای آن بیان نشده است اما راهنمایی و رانندگی به استناد وجود یک واژه در یک تبصره پر ابهام از دادن گواهینامه به بانوان امتناع می‌کند ضمن آنکه رانندگی بدون گواهینامه تخلف است و بیمه هم پاسخگوی راننده بدون گواهینامه نیست.

امیدواریم که مجلس شورای اسلامی به عنوان مرجع قانون‌گذاری کشور، با ورود به این خلأ قانونی، اختلاف و چالش‌ها را که مربوط به دیروز و امروز نیست به بهترین شکل و به نفع نیمی از جمعیت کشور حل کرده و راهنمایی و رانندگی را ملزم به صدور گواهینامه موتورسیکلت بانوان کند.