در انتظار یک تعطیلات خیس
از احتمال شروع ترسالی تا ترس از وقوع دوباره سیل، همه‌چیز درباره آب‌و‌هوای عید و بعد از آن
روزنامه هفت صبح| تعطیلات نوروز -مخصوصا روزهای ابتدایی- تمام ایران بارانی خواهد بود. این برنامه سفر خیلی‌ها را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد، اما بعید است که کسی از آن ناراحت شود. در واقع در تمام طول پاییز و زمستانی که گذشت که دائما خبرها پر بود از هشدارهای زیاد درباره کمبود بارش و سال خشکی که در انتظار ایران خواهد بود حتی چندباری هم گفته شد که بارش چنان کم بوده و ظرفیت سدها چنان کاهش پیدا کرده که احتمالا تابستان در شهرهای بزرگ مانند تهران آب جیره‌بندی خواهد شد برای همین هم وقتی این روزها خبر از بهار پرباران می‌شنویم چنان ذوق می‌کنیم که حتی هشدار درباره یک عید به‌شدت بارانی هم ما را نگران نمی‌کند.
به‌خصوص از دیروز که با توئیت محمد درویش، فعال و کارشناس محیط‌زیست دوباره دعوا درباره اینکه آیا ایران وارد دوره ترسالی خواهد شد یا نه داغ شد. او نوشت: «با توجه به موج بارش‌هایی که در طول یک هفته آینده اغلب نواحی ایران را دربرخواهد گرفت، پیش‌بینی می‌شود از شدت خشکسالی کشور همچنان کاسته شده و از ۲۵درصد به حدود ۱۰درصد کاهش یابد. حتی در صورت تداوم بارندگی‌ها در فروردین 14۰۳، ممکن است یک ترسالی فراگیر به جای خشکسالی در ایران بنشیند!»
او در توئیت دیگری هم با گذاشت جدولی از میزان باراش در استان چهار محال و بختیاری نوشت: «در حوضه آبخیز زاینده‌رود و کارون بزرگ هم اتفاق‌های خوبی در راه است.» در توضیح این جدول آمده بود: «به استناد آمار سازمان هواشناسی، تا ۲۴ اسفند میزان بارش در کوهرنگ به ۷۰۰میلی‌متر رسیده است. بارش‌های ۲۵ و ۲۶ اسفند این میزان را به حدود ۸۰۰ میلی‌متر خواهد رساند و بارش‌های روزهای میانی هفته این رقم را به ۱۱۰۰ تا ۱۲۰۰میلی‌متر می‌رساند. این یعنی ترسالی در ایستگاه زاینده‌رود.
البته اینطور که درویش نوشته این خبر خوب مختص ارتفاعات زاگرس نیست و در شرق ایران هم خبرهایی وجود دارد: «مطابق آمارهای جدید شرکت مدیریت منابع آب ایران، در طول ۶روز اخیر - ۱۳ تا ۱۹ اسفند - حدود ۱۹میلیون مترمکعب آب وارد چاه‌نیمه‌ها شده است. آیا این به معنای رهاسازی حقابه هیرمند از سوی طالبان است؟ اگر پاسخ مثبت است، چرا رسماً دولت این خبر را اعلام نکرده و اگر نه؛ آب مخزن از کجا آمده؟!»
او از طرف دیگر به هدایت و مهار بخشی از آب حاصل از سیل سیستان و بلوچستان هم اشاره کرد و نوشت که گفته می‌شود ۵میلیارد متر مکعب از این آب در سیل بندها مهار شده و ۲میلیارد متر مکعب راهی دریای عمان شده است.
نکته جالب اینکه طرفداران علی‌اکبر رائفی‌پور پای توئیت درویش آمده و یادآوری می‌کردند که او پیش‌بینی کرده بود که ایران وارد دوران ۳۰ساله ترسالی شده و دیگر نباید نگران خشکسالی و کمبود آب باشیم. درویش هم در جواب آنها تاکید می‌کرد که بهتر است به اعداد و ارقام اتکا کنیم و کاری به خرافات و پیش‌‌بینی‌های بلندمدت بدون اساس نداشته باشیم. همزمان خبرهایی از بالاتر آمدن تراز دریاچه ارومیه و حرکت قایق‌ها در بخشی از این دریاچه شنیده می‌شود و خبرگزاری‌ها تصاویر خوشحال‌کننده‌ای از این اتفاق منتشر می‌کنند.
به موازات همین خبرها و گمانه‌زنی‌ها بعضی کارشناسان سعی می‌کنند تاکید کنند که بحران تمام نشده چون آنچه احتمال وقوع آن می‌رود کاهش خشکسالی نسبت به سال گذشته است و قرار نیست ناگهان ظرف یک هفته یا چند ماه سرنوشت آبی ایران تغییر کند، اما به هر حال فعلا حجم خوشحالی‌ها از نگرانی‌ها بیشتر است.
چترها را در چمدان بگذارید
یک طرف بارش‌های بهاره رفع کمی از نگرانی‌ها از خشکسالی است اما یک طرف دیگر ماجرا دغدغه سفرهای نوروزی و وضعیت جاده‌ها است. دیروز هواشناسی اعلام کرد که در روز سه‌شنبه ۲۹ اسفندماه، احتمال بارش شدید و رگباری باران و وزش شدید باد در استان‌های، خوزستان، ایلام، لرستان، چهارمحال و بختیاری و کهگیلویه و بویراحمد پیش‌بینی شده و بهتر است که مردم در روز سه شنبه و چهارشنبه از سفرهای غیرضروری در محورهای این استان‌ها خودداری کنند و اگر هم سفر ضروری دارند امکانات لازم هم به همراه داشته باشند و از اتراق در حاشیه رودخانه‌ها جدا پرهیز کنند اما بقیه تعطیلات وضعیت چطور خواهد بود؟
سازمان هواشناسی می‌گوید که طی 15روز آینده در بسیاری از نقاط کشور شاهد بارش‌های بسیار خوبی خواهیم بود ، از جمله استان‌های نیمه‌غربی کشور. استان‌های شمال غربی، غربی و دامنه‌های زاگرس در راس بارش‌های این مدت خواهند بود که بسیاری از این نقاط طی این مدت بین ۶۰ تا ۱۵۰ میلی متر بارش خواهند داشت.
باید بترسیم؟
وقتی صحبت از اینهمه بارش می‌شود آن هم درست در روزهای عید، احتمالا شما هم به یاد نوروز سال۹۸ می‌افتید. روزهایی که بیشتر از نصف ایران درگیر سیل‌های وحشتناک شد و از شیراز تا لرستان و خوزستان تا مدت‌ها درگیر بحران بودند. آیا این احتمال وجود دارد که در نوروز پیش رو هم خطر سیل‌های گسترده در کمین نقاط مختلف ایران باشد؟ محمد درویش که پای ترسالی را در توئیتر وسط کشید در جواب این سوال می‌گوید که به دو دلیل چنین احتمالی وجود ندارد یکی پراکندگی جغرافیایی بیشتر بارش‌های نوروز ۱۴۰۳ نسبت به نوروز سال ۹۸ و دیگری پراکندگی بیشتر زمانی بارش‌ها است. یعنی اگرچه در نوروز پیش رو هم حجم بارش بالاست اما هم از نظر جغرافیایی این بارش‌ها پراکنده‌تر است و هم از نظر زمانی.
البته همه کارشناس‌ها با درویش هم نظر نیستند. سامیار فقیهی که کارشناس هواشناسی است به تسنیم گفته: «قدرت تخریب و حادثه‌آفرینی سامانه بارشی که سامانه 28 اسفند 1402 نام دارد بسیار شدید است و شرایط آبی کشور هم با این بارش‌های سیل‌آسا شدت پیدا می‌کند.
ناهماهنگی در تعیین‌تکلیف تصرفات، نبود اطلاعات کافی از شرایط رودخانه‌ها، ضعف اقدامات سازه‌‌ای و غیرصحیح، عدم مدیریت صحیح مخازن سدها و عدم رعایت ملاحظات فنی در طراحی زیرساخت‌ها هنوز مشهود است تا همچنان خسارت، خانه‌های روی آب، کشاورزی بی‌بروبار و راه‌های ویران‌شده سهم بیشتر استان‌های کشور از تولید آب‌های جاری کشور باشد.»
مدیرکل هواشناسی گیلان هم با اشاره به صدور هشدار سطح نارنجی، از تشدید بارش‌ها طی روزهای سه‌شنبه و چهارشنبه در برخی از مناطق خبر داد و گفت: احتمال آبگرفتگی و بالا آمدن سطح آب رودخانه‌ها و مسیل‌ها، جاری شدن سیلاب، لغزش و رانش و... وجود دارد؛ بنابراین باید برای همه‌چیز آماده بود.
