پایداری سازه‌های آبی شوشتر در آستانه بحران فرسایشی
شوشتر، نگین مهندسی ایران باستان، امروز بر لبه پرتگاه ایستاده است.
دو هزار و پانصد سال پیش، مهندسان ایرانی با بهره‌گیری از رودخانه گرگر، سامانه‌ای شگفت‌انگیز از سدها، تونل‌ها، کانال‌ها و آسیاب‌ها ساختند؛ مجموعه‌ای که نه‌تنها زندگی و کشاورزی مردم را رونق داد، بلکه به آبشاری مصنوعی و چشم‌اندازی حیرت‌انگیز بدل شد. این شاهکار، که یونسکو آن را نمونه‌ای بی‌همتا از فنون آبیاری در دوران باستان می‌داند، امروز در آستانه فروریختن است.
از اوایل دهه هشتاد خورشیدی، هشدارها درباره رانش دیواره‌ی غربی این مجموعه آغاز شد؛ دیواره‌ای ششصد متری که هر لحظه امکان ریزش دارد و جان آسیاب‌ها، نهر گرگر و حتی خانه‌های اطراف را تهدید می‌کند. کارشناسان علت را در نشت آب و فاضلاب شهری، بارگذاری‌های بی‌ضابطه و از همه مهم‌تر، بی‌عملی وزارت میراث فرهنگی می‌دانند. سال‌هاست وعده‌ها و مصوبات روی کاغذ مانده و در عمل، تنها بازدیدها، سخنرانی‌ها و افتتاحیه‌های پر زرق و برق دیده می‌شود.
پیامد ریزش، تنها نابودی یک اثر تاریخی نخواهد بود؛ انسداد نهر باستانی، سیلاب در بافت مسکونی، خسارت‌های جانی و مالی، و نابودی هویتی که قرن‌ها در برابر طبیعت دوام آورده است. با وجود کمک‌های فنی یونسکو و هشدارهای مکرر، مدیریت نمایشی جای اقدام عملی را گرفته و اعتماد عمومی را فرسوده است.
شوشتر امروز نیازمند اراده‌ای جدی و اقدامی فوری است. اگر این میراث جهانی فروبپاشد، نه‌تنها تاریخ، که زندگی مردم نیز قربانی خواهد شد. پرسش اما همچنان باقی است: آیا مسئولان وزارت میراث پیش از آنکه دیر شود، دست به کار خواهند شد؟
