رازهای زندگی رئیسی و هفت رئیس‌جمهور قبلی
روزنامه هفت صبح، مصطفی آرانی | ابراهیم رئیسی روز شنبه، رئیس‌جمهور ایران شد. هشتمین رئیس‌جمهور. از او و هفت رئیس‌جمهور قبلی چه می‌دانیم؟ شاید تا به حال زندگی‌نامه هر یک از آنها را برای چند دقیقه‌ای مرور کرده باشیم ولی شاید بهتر باشد که اجزای مختلفی از زندگی آنها را در کنار هم مرور کنیم. این هفته، چنین کاری را انجام داده‌ایم. از ماه و سال و محل تولد تا خانواده و تحصیلات و سابقه مبارزاتی و سابقه شغلی و البته سن و میزان رای هنگام ریاست جمهوری.
ایران در دوران جمهوریت خود یعنی از ۱۳۵۸ تاکنون، هشت رئیس‌جمهور را به خود دیده است. هشت نفری که یکی از آنها یعنی ابوالحسن بنی‌صدر حالا از اپوزیسیون خارج از کشور است و یکی دیگر یعنی محمدعلی رجایی، قربانی ترور شده و دیگری یعنی اکبر هاشمی‌رفسنجانی مرحوم شده است. البته از این جمع آیت‌الله خامنه‌ای به رهبری رسیدند ولی موضع حاکمیت نسبت به سیدمحمد خاتمی و محمود احمدی‌نژاد هم چندان مثبت نیست و حسن روحانی در پایان دوره خود محبوبیتی نزد مردم ندارد. در این شرایط، بیایید با هم مروری کنیم بر ۱۰ نکته از زندگی این هشت رئیس‌جمهور.
*** ماه و سال تولد
ابوالحسن بنی‌صدر از همه روسای‌جمهور جوان‌تر است.متولد فروردین ۱۳۱۲٫بعدش، شهید محمد علی رجایی،در خرداد همان سال.یک‌سال بعد یعنی در شهریور ۱۳۱۳،مرحوم اکبر هاشمی رفسنجانی به دنیا آمده است.آیت الله خامنه‌ای متولد فروردین ۱۳۱۸ است.سیدمحمد خاتمی مهر ۱۳۲۲ به دنیا آمده است.حسن روحانی متولد آبان ۱۳۲۷ است و محمود احمدی‌نژاد متولد آبان ۱۳۳۵٫کما اینکه می‌بینید تا سال ۱۳۷۶ مملکت دست نیمه اولی‌ها بوده و بعد از آن افتاده دست دو نیمه دومی.در ۱۶سال اخیر هم دست دو آبانی بوده است و هر نتیجه‌ای در مورد عملکرد مدیریتی آبانی‌ها بگیرید،ما قبول می‌کنیم! آقای رئیسی هم متولد آذر ۱۳۳۹ است.
*** محل تولد
بنی صدر، روستازاده بود.متولد باغچه از توابع کبودرآهنگ استان همدان.عبدالناصر همتی هم در انتخابات اخیر اهل همین شهرستان بود.رجایی متولد شهر قزوین بود.آیت الله خامنه‌ای در شهر مشهد به دنیا آمده است و اکبر هاشمی رفسنجانی متولد بهرمان از توابع رفسنجان استان کرمان است.سید محمد خاتمی اردکانی است و یزدی.محمود احمدی‌نژاد و حسن روحانی هم که سمنانی.یکی متولد آرادان است و دیگری سرخه.دو شهری که با هم ۷۸کیلومتر فاصله دارند.این یعنی ۱۶سال مملکت دست دو سمنانی آبانی بوده است.آقای رئیسی هم متولد شهر مشهد است؛ محله نوغان.
*** والدین
بنی صدر، آیت الله خامنه‌ای و سیدمحمد خاتمی از فرزندان یک روحانی هستند.پدر بنی صدر، نصرالله بنی صدر بود که در نجف درس خوانده بود و رابطه‌ای دوستانه با امام داشت.او در سال ۱۳۵۰ در پاریس درگذشت.حاج سید جواد حسینی خامنه‌ای پدر رهبر انقلاب بود که ۵۰ سال در مشهد یکی از ائمه جماعات و روحانیون خوشنام بود.او در سال ۱۳۶۵ در همین شهر دار فانی را وداع گفت.پدر خاتمی هم آیت الله سید روح الله خاتمی بود که از علمای بلاد به حساب می‌آمد و نماینده امام در استان یزد و شهر اردکان و امام جمعه اردکان و یزد بود و در سال ۱۳۶۷ درگذشت.پدر شهید رجایی، احمدی‌نژاد و روحانی هم تقریبا بازاری بودند.
پدر شهید رجایی، خرازی داشت در بازار قزوین (و چهار سال بعد از تولد محمد علی درگذشت) و پدر احمدی‌نژاد آهنگر بود و پدر روحانی هم مغازه‌ای داشته در بازار سمنان و کشاورز هم بوده است مثل پدر هاشمی رفسنجانی که از باغداران و تاجران پسته بهرمان بود. از پدر رئیسی، چیز زیادی نمی‌دانیم؛ فقط اینکه از اهالی زهک استان سیستان بوده و در پنج سالگی رئیسی دار فانی را وداع گفته است. از مادرها اطلاع زیادی نداریم متاسفانه. فقط در مورد مادر آیت الله خامنه‌ای می‌دانیم که تنها دختر میرزا هاشم میردامادی بود و نسبش به میرداماد، فیلسوف معروف می‌رسید.
*** برادران و خواهران
بنی صدر یک برادر شهیر داشت به نام فتح‌الله که در دولت موقت بازرگان، دادستان کل کشور بود و در دولت خود بنی صدر مشاور حقوقی رئیس جمهور و در سال ۱۳۷۵ درگذشت. شهید رجایی، چهار خواهر و یک برادر داشت. پدر آیت الله خامنه‌ای از ازدواج اولش سه دختر به‌نام‌های علویه، بتول و فاطمه سلطان دارد و از ازدواج دوم با خدیجه میردامادی (پس از فوت همسر اول)، چهار پسر (سیدمحمد، سیدعلی، سیدهادی و سیدحسن) و یک دختر (بدری، همسر شیخ علی تهرانی) دارد.از این جمع برادران و خواهران،سید محمد خامنه‌ای را می‌شناسید که در بنیاد حکمت اسلامی صدرا است و سید هادی خامنه‌ای که از اعضای مجمع روحانیون است.اکبر هاشمی رفسنجانی چهار خواهر و چهار برادر داشت.
شناخته‌شده‌ترینشان محمد هاشمی که زمانی رئیس صداوسیما بود.سید محمد خاتمی دو برادر داشت و چهار خواهر. شناخته‌شده‌ترینش محمدرضا خاتمی است. احمدی‌نژاد شش برادر و خواهر داشت که داود احمدی‌نژاد برادر شاخص اوست که حتی در دولتش هم حضور داشت. حسن روحانی یک برادر و سه خواهر کوچک‌تر از خودش هم داشت که شناخته شده‌ترین آن حسین فریدون است که به جرایم اقتصادی محکوم شد.در مورد تعداد برادران و خواهران او اطلاع دقیقی نداریم ولی در زندگی‌نامه او آمده است که به توصیه برادر بزرگش برای تحصیل به شهر قم رفته و در سال ۱۳۹۵ نیز پیام تسلیتی داریم از سوی رهبر انقلاب به وی به مناسبت درگذشت خواهرش.
*** همسران
همسر بنی صدر عذرا حسینی است و در حال حاضر با خودش در پاریس زندگی می‌کند.او در خرداد ۶۰ بازداشت شد ولی به دستور شهید بهشتی آزادش کردند. بنی صدر در ۲۸سالگی با او ازدواج کرده است.همسر شهید رجایی، عاتقه صدیقی است که در زمان احمدی‌نژاد خیلی فعال بود و او را نقد می‌کرد. شهید رجایی در ۲۹سالگی با او ازدواج کرد. همسر آیت الله خامنه‌ای، منصوره خجسته باقرزاده است و آیت الله خامنه‌ای در ۲۵سالگی با او ازدواج کرد.همسر اکبر هاشمی رفسنجانی عفت مرعشی است که هاشمی با او در ۲۴سالگی ازدواج کرده است. همسر سید محمد خاتمی زهره صادقی است و خاتمی در ۲۹سالگی با او ازدواج کرده است.همسر محمود احمدی‌نژاد، اعظم السادات فراحی است و آنها در ۲۲ سالگی احمدی‌نژاد با هم ازدواج کردند. همسر روحانی، صاحبه عربی نام دارد و در ۱۴سالگی به عقد پسرخاله ۲۰ساله‌اش درآمد و همسر آقای رئیسی هم جمیله علم الهدی، فرزند امام جمعه مشهد است که آقای رئیسی در ۲۳سالگی با او ازدواج کرده است.
*** فرزندان
بنی صدر دو دختر دارد و یک پسر.دختر مشهورش، فیروزه است که از سال ۶۱ تا ۶۳ همسر مسعود رجوی بود.محمد علی رجایی،دو دختر داشت و یک پسر که هیچ‌کدام از اسم پدر استفاده‌ای نکردند.آیت الله خامنه‌ای چهار پسر دارند و دو دختر. بزرگ‌ترینشان در حال حاضر ۵۶سال است و کوچک‌ترینشان سید هدی که ۴۰ساله است. شهیرترین آنها سید مجتبی که داماد غلامعلی حداد عادل است.هاشمی رفسنجانی دو دختر داشت و سه پسر. بزرگ‌ترینشان فاطمه و کوچک‌ترینشان عماد و شهیرترینشان فائزه و محسن و مهدی.سید محمد خاتمی دو دختر دارد به نام لیلا و نرگس و یک پسر به نام عماد. ظاهرا هر سه فرزند در خارج از کشور اقامت دارند. محمود احمدی‌نژاد یک دختر دارد به نام فاطمه و دو پسر به نام مهدی و علی رضا. حسن روحانی یک پسر دارد و سه دختر و یک پسرش هم در میانه دهه ۷۰درگذشته است. رئیسی هم که دو دختر دارد.
*** تحصیلات
بنی‌صدر، در دبیرستان درس خواند و بعد به دانشگاه تهران رفت برای تحصیل در اقتصاد و حقوق اسلامی و چهار سال هم در موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی فعال بود. بعد از آن هم به سوربن فرانسه رفت و در آنجا دکترای اقتصاد گرفت. شهید رجایی، مدتی دوران تحصیل ابتدایی را رها کرد ولی بعدا دیپلم گرفت، در تربیت معلم کارشناسی رضایی خواند و بعد هم به کارشناسی ارشد رشته آمار رفت. آیت‌الله خامنه‌ای درس‌خوانده حوزه علمیه مشهد است و شش سال را هم در حوزه علمیه قم مشغول تحصیل بوده است و حتی برای هفت ماهی هم به حوزه نجف رفته است. اکبر هاشمی درس‌خوانده حوزه علمیه قم است.
سیدمحمد خاتمی تحصیلات حوزوی در حوزه علمیه قم دارد ولی کارشناسی فلسفه غرب از دانشگاه اصفهان هم دارد و کارشناسی ارشد علوم تربیتی دانشگاه تهران. محمود احمدی‌نژاد، کارشناسی و کارشناسی ارشد و دکترا در حمل و نقل و ترافیک را از دانشگاه علم و صنعت گرفته است. حسن روحانی علاوه بر تحصیلات حوزوی در سال ۱۳۴۸ به دانشگاه تهران رفت و لیسانس حقوق قضایی گرفت و بعد از آن کارشناسی ارشد و دکترای خود را از دانشگاه کلدونین گلاسکو گرفت. او و بنی‌صدر تنها روسای جمهور ایران هستند که در خارج از کشور تحصیل کردند. ابراهیم رئیسی در حوزه علمیه تحصیل کرد و بعد از آن با معادل سازی مدرک کارشناسی خود، به مقطع کارشناسی ارشد و دکترا راه پیدا کرد و هر دو را در رشته حقوق گذراند در مدرسه عالی شهید مطهری.
*** قبل از انقلاب
بنی‌صدر از دوران دانشجویی، یکی از فعالان نزدیک به جبهه ملی بود. چه در دانشگاه تهران و چه در خارج از کشور. در زمان اقامت امام در پاریس، در اطرافیان ایشان وارد شد و با امام به ایران بازگشت. محمد علی رجایی قبل از انقلاب عضو نهضت آزادی بود و قرابتی هم با مجاهدین خلق داشت (البته قبل از تغییر موضع) و به خاطر همین فضاهای تشکیلاتی دو بار بازداشت و زندانی شد تا اینکه نهایتا از حبس دوم خود در آبان ۵۷ از زندان آزاد شد و بلافاصله انجمن اسلامی معلمان را تشکیل داد. آیت‌الله خامنه‌ای و اکبر هاشمی رفسنجانی هر دو از بزرگان انقلاب ایران بودند.
رهبر انقلاب در مشهد مستقر بود و شش بار بازداشت شد و دست آخر به ایرانشهر تبعید شد و هاشمی در مجموع از سال ۱۳۳۷ تا ۱۳۵۷ ۷ بار و مجموعاً ۴ سال و ۵ ماه به جرم فعالیت علیه حکومت پهلوی به زندان افتاد. سید محمد خاتمی، سابقه مبارزاتی جدی قبل از انقلاب نداشته و مهم‌ترین فعالیت خود را در مرکز اسلامی هامبورگ گذرانده است. محمود احمدی‌نژاد مختصر فعالیتی در انجمن اسلامی دانشگاه علم و صنعت داشته است. حسن روحانی بیش از دو رئیس‌جمهور خود سابقه انقلابی دارد و نخستین شخصی است که به آیت‌الله خمینی لقب امام داد. ابراهیم رئیسی هم در آستانه انقلاب ۱۸ ساله بوده و طبعا در آن سال فعالیت انقلابی نداشته است.
*** بعد از انقلاب
بنی‌صدر بعد از بازگشت به ایران عضو شورای انقلاب بود و البته یکی از منتقدین جدی دولت موقت. جامعه روحانیت مبارز او را در بهمن ۱۳۵۸ به عنوان کاندیدای خود مطرح کرد و او شد رئیس‌جمهور ایران. با این حال آبش بعد از انتخابات با نیروهای خط امام در یک جوی نرفت و در بهار سال ۱۳۶۰ ابتدا از فرماندهی کل قوا و سپس از ریاست‌جمهوری عزل شد و بعد از به راه انداختن یک جنگ خیابانی با نیروهای منافقین (مجاهدین خلق آن روزها) از ایران به پاریس گریخت.
رجایی بعد از انقلاب در کابینه مهندس بازرگان، وزیر آموزش و پرورش بود تا اینکه بعد از تسخیر سفارت آمریکا در دولت موقت ماند ولی از مهندس بازرگان و نهضت آزادی دور شد و بعد به عنوان نیروی خط امام به مجلس اول رفت و کمی بعد با فشار اکثریت آن مجلس، و با وجود تنش با بنی‌صدر، نخست وزیر شد تا اینکه بعد از پایان زودهنگام دوره بنی صدر در انتخابات شرکت کرد و رئیس جمهور شد. آیت‌الله خامنه‌ای روزهای ابتدایی انقلاب را در شورای انقلاب گذراند و مدتی هم به عنوان عضو شورای عالی دفاع البته از سوی رهبر انقلاب مامور ساماندهی اوضاع ارتش بود و بعد نماینده مجلس اول بود که بعد از شهادت شهید رجایی، به عنوان رئیس‌جمهور منتخب شد.
اکبر هاشمی رفسنجانی قبل از ریاست جمهوری سابقه حدود ۹سال ریاست مجلس را داشت. سید محمد خاتمی، تقریبا در تمامی طول دوره دهه ۶۰ وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی بود و قبل از ریاست جمهوری هم رئیس کتابخانه ملی بود. محمود احمدی‌نژاد بعد از انقلاب در قالب دانشجویان خط امام، مخالف بود با تسخیر سفارت آمریکا و معتقد بود که باید به سمت سفارت شوروی رفت. مدتی به سپاه رفت و بعد از آن چهار سال سمت معاون و فرماندار ماکو و خوی در استان آذربایجان غربی و دو سال سمت مشاور استاندار کردستان را به عهده داشت. در دهه هفتاد استاندار اردبیل شد و از سال ۱۳۸۲ هم شهردار تهران و بعد هم رئیس جمهور.
حسن روحانی، تمام دهه۶۰ را کنار هاشمی بود. چه در مجلس شورای اسلامی و چه در جانشینی فرمانده کل قوا. بعد از آن ۱۶ سال دبیر شورای عالی امنیت ملی شد و بعد از آن هم به عنوان عضو در این شورا حضور داشت و همزمان رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع شد تا اینکه در سال ۱۳۹۲ رئیس جمهور شد. ابراهیم رئیسی هم از همان ابتدای انقلاب با دادستانی در کرج و همدان کار خود را آغاز کرد و بعد از آن معاون دادستان انقلاب تهران شد و پس از آن هم دادستانی تهران و در نهایت ریاست سازمان بازرسی کل کشور و معاون اول قوه قضائیه و دادستانی کل کشور و در نهایت، تولیت آستان قدس و ریاست قوه قضائیه و ریاست جمهوری.
*** سن ریاست جمهوری و درصد رای
بنی صدر ۴۶ ساله بود که با ۷۵ درصد از آرا رئیس‌جمهور شد. شهید رجایی در ۳۸سالگی با ۹۰درصد آرا به ریاست‌جمهوری رسید. آیت‌الله خامنه‌ای در ۴۲سالگی و با ۹۵درصد آرا (در دور اول) رئیس‌جمهور شد، هاشمی رفسنجانی در ۵۵سالگی با ۹۴٫۵درصد آرا پیروز دور اول انتخابات ریاست جمهوری‌اش شد، خاتمی در ۵۴سالگی با ۶۹درصد آرا رئیس‌جمهور شد، احمدی‌نژاد در ۴۹سالگی با ۶۲درصد آرا، حسن روحانی در ۶۵سالگی با ۵۰٫۷درصد آرا و در نهایت رئیسی با ۶۲درصد آرا در ۶۰سالگی.
