۵۰خاطره از تاریخ فوتبال ایران| رویای جام جهانی
روزنامه هفت صبح، تیمور مستور | بعد از دو قهرمانی در جام ملت‌های آسیا در سال‌های ۱۹۶۸ و ۱۹۷۲ و صعود به المپیک مونیخ و حضور آبرومند در جام استقلال برزیل (و بازی با پرتغال و شیلی و ایرلند و اکوادور)، حالا فوتبال ایران هدف‌گذاری بزرگتری را در نظر داشت. صعود به جام جهانی ۱۹۷۴٫ عجیب بود که تیم ملی پیش از این برای هیچ دوره جام جهانی و شرکت در مسابقات انتخابی آسیا داوطلب نشده بود و شاهد حضور تیم‌هایی مثل کره‌جنوبی، هند، کره‌شمالی و اسرائیل در جام‌های جهانی قبلی شده بود. ایران اما برای جام جهانی ۱۹۷۴ با تمام قوا وارد میدان شد.
فدراسیون فوتبال آسیا، اسرائیل را به رقابت‌های شرق آسیا فرستاد و استرالیا و نیوزیلند را به سمت غرب! قربانی بزرگ این تصمیم عراق است که در گروه استرالیا و نیوزیلند افتاده و مجبور است بازی‌ها را در شرقی‌ترین نقطه جهان پیگیری کند و البته ایران که باید با مدعیان اقیانوسیه هم رقابت کند. ابتدا در تهران، میزبان کره‌شمالی و سوریه و کویت هستیم که باید رفت و برگشت و فشرده مقابل هم در همین تهران بازی کنند.
ایران با نمایشی نه‌چندان راضی‌کننده با ۴ برد و یک مساوی و یک باخت تشریفاتی در روز آخر به دور بعد صعود می‌کند. تساوی مقابل کره‌شمالی در بازی اول و پیروزی‌های خفیف با گل‌های دقایق آخر مقابل سوریه و کره‌شمالی (در دور برگشت) نشانه آشکار این تزلزل هستند. در گروه دیگر غرب آسیا استرالیا هرچند نمی‌تواند از پس نیوزیلند در دو بازی رفت و برگشت بر بیاید اما در نهایت با استفاده از لغزش عراق به‌عنوان تیم اول صعود می‌کند.
حالا برای برگزیدن تیم اول این منطقه ایران و استرالیا باید دو دیدار رفت و برگشت برگزار کنند تا برنده‌‌شان به ملاقات قهرمان منطقه شرق یعنی کره جنوبی برود که با حذف اسرائیل شگفتی‌ساز شده بود. در تابستان ۱۳۵۲٫ بازی رفت در استرالیا به یک فاجعه ختم می‌شود. با نفوذ و پافشاری قلیچ‌خانی، مهدی لواسانی دوست صمیمی او به‌عنوان دفاع چپ به زمین می‌آید. در تیم بیاتی، قلیچ‌خانی آنقدر قدرتمند است که لواسانی، همبازی او در پاس و همبند او در همان بازداشت معروف چندروزه، به‌جای مصطفی عرب رقیب و دشمن شماره یک قلیچ‌خانی در عقاب و تیم ملی، در دفاع چپ بازی می‌کند.
عرب در همین تابستان از طرف نیروی هوایی به خارج از کشور فرستاده شده بود. از بهزادی و کلانی و جباری هم خبری نیست. یعنی ستون‌های مهم قهرمانی جام ملت‌های آسیا غایب هستند. از آن‌سو علی پروین هم در بازی دوستانه بی‌دلیل مقابل نیوزیلند مصدوم شده است. از عجایب این بازی دوستانه همین بس که بیاتی برای گول زدن مربیان استرالیا با ترکیب ذخیره‌ها مقابل نیوزیلند می‌ایستد! اتوریته قلیچ‌خانی بر فضای تیم صدایش تا تهران می‌رود.
هرچه هست تیم ملی با یک ترکیب شکننده و روی اشتباهات کمرشکن ناصر حجازی سه بر صفر مقابل استرالیا شکست می‌خورد. بازی برگشت شش روز بعد در تهران است. افکار عمومی عصبانی از شکست سنگین ایران فشار خردکننده‌ای را وارد می‌کنند. نمی‌توانند چنین شکست موحشی را هضم کنند. مجله تاج به شکل مستقیم پرویز قلیچ‌خانی را به وطن‌فروشی متهم می‌کند. بیاتی تصمیم می‌گیرد تا حجازی و ایرانپاک را به جرم کم‌کاری و تمارض از ترکیب اصلی و ذخیره خارج کند.
قاسم طیبی به دفاع وسط می‌آید و کارگرجم هم از دفاع وسط می‌رود تا جانشین نورچشمی قلیچ‌خانی یعنی مهدی لواسانی در دفاع چپ شود. علی پروین هم به فرم بهتری رسیده و جای خود را در سمت راست خط هافبک از مهدی مناجاتی پس می‌گیرد. رشیدی هم جانشین حجازی در درون دروازه می‌شود. قلیچ‌خانی به خط حمله می‌رود و کنار غلامحسین مظلومی و عادلخانی می‌ایستد. پروین و صادقی و کارو خط هافبک را تشکیل می‌دهند. هفتاد هزار تماشاگر آمده‌اند که غرور از بین رفته را بازیابی کنند.
در همان سی دقیقه اول ایران دو گل می‌زند. یک پنالتی توسط قلیچ‌خانی حاصل خطا روی علی پروین و یک شوت سنگین روی پا از قلیچ‌خانی روی پاس زیبای غلامحسین مظلومی. اما ۶۰ دقیقه بعدی به‌رغم حملات ایران گلی در پی ندارد. دقیقه ۵۲ ضربه سر قلیچ‌خانی با واکنش دروازه‌بان استرالیا در زاویه‌ای بسته جلوی پای آشتیانی می‌افتد که شوت سنگین این یکی به زیر تیر افقی می‌خورد. دقایقی بعد قلیچ‌خانی در موقعیتی تک به‌تک توپ را با فاصله‌ای کم به بیرون می‌فرستد.
تعویض‌های اشتباه عادلخانی و کارو حق‌وردیان با قراب و اصغر شرفی نفس تیم را می‌گیرد و در نهایت ایران حذف می‌شود. هرچند آن پیروزی دو بر صفر غرور ایران را کمی ترمیم می‌کند. ارقام پاداش‌های بازیکن‌ها منتشر می‌شود. بین ۳ تا ۸ هزار و پانصد تومان برای این دو بازی. بیشترین پاداش به قلیچ‌خانی می‌رسد. دو بازیکن از لیست پاداش‌ها خط می‌خورند. ناصرحجازی و صفر ایرانپاک!
در ادامه استرالیا به ملاقات کره جنوبی می‌رود. در دو دیدار رفت و برگشت دو تیم به تساوی می‌رسند و فقط در وقت اضافه بازی سوم است که استرالیا از سد کره جنوبی می‌گذرد. در جام جهانی هم استرالیا با دو گل به آلمان شرقی می‌بازد و با سه گل به آلمان غربی و با شیلی صفر بر صفر مساوی می‌کند. بدون گل زده.
ناکامی در صعود به جام جهانی این موهبت را هم داشت که موجب شد آتابای رئیس فدراسیون فوتبال با قاطعیت بیشتری به‌دنبال پیدا کردن مربی خارجی برای تیم ملی باشد و این‌گونه شد که پای فرانک اوفارل به ایران باز شد و این آغاز یک دوره جدید برای تیم ملی ایران بود.
