پنج نشانه مثبت و منفی درباره آینده بورس
روزنامه هفت صبح، احمدرضا نجفی | پیش‌بینی بورس در شرایط فعلی بیشتر حالت پیشگویی به خود گرفته است. انتخابات ریاست‌جمهوری در پیش است و موج اظهارنظر‌های مختلف توسط کاندیدا‌ها،نمایندگان مجلس،اعضای هیات دولت به حدی بالا گرفته که هر روز خبر جدیدی درباره بازار سرمایه می‌شنویم.سازمان بورس چند وقت یک‌بار از تصمیم تازه‌ای رونمایی می‌کند.یک روز دامنه نوسان غیرمتقارن می‌شود و روز دیگر دامنه متقارن به بازار برمی‌گردد.در چنین شرایطی احتمالا باید دست به دامن پیشگویی و طالع‌بینی شویم چراکه حتی کارشناسان باسابقه بورس در خیلی از موارد پیش‌بینی‌هایشان به واقعیت تبدیل نمی‌شود.
کافی است در چند ماه گذشته تحلیل‌هایی را که توسط کارشناسان مختلف ارائه شده بررسی کنید تا مشخص شود در اغلب موارد اتفاقی که افتاده کاملا متفاوت با آن چیزی بوده که پیش‌تر توسط کارشناسان پیش‌بینی شده بود. اگر قبلا سهامداران بورس از بازگشت روند صعودی ناامید بودند،الان از تحلیل کردن نمادها ناامید هستند. از زمانی که دامنه نوسان متقارن مثبت و منفی پنج درصدی برگشته و حجم مبنا کاهش پیدا کرده، نشانه‌های امیدوارکننده‌ای در بازار به چشم می‌خورد اما همچنان مواردی وجود دارد که سهامداران را نسبت به آینده بازار نگران می‌کند.
*** امیدوار باشید؛ نمادهای شاخصساز به تعادل رسیده‌اند
اگر در چند روز اخیر نقشه بازار را پیگیری کرده باشید متوجه رنگ تیره برای نمادهای بزرگ خواهید بود.رنگ تیره نشان می‌دهد نوسانات قیمت سهام در این نمادها به حداقل ممکن رسیده و دیگر خبری از رفتار‌های هیجانی و تشکیل صف‌های خرید و فروش نیست.موردی که نشان می‌دهد نقدشوندگی به نمادهای بزرگ برگشته و سهامداران لازم نیست نگران این باشند که آیا بعدا می‌توانند سهامی را که خریده‌اند بفروشند یا نه. زمانی که نمادهای شاخصساز به تعادل برسند،می‌توان نسبت به ادامه روند بازار امید بیشتری داشت.البته گروه خودرو و ساخت قطعات از این قاعده مستثناست و همچنان شاهد نوسانات عجیب و غریب در لیدرهای این گروه یعنی خودرو و خساپا هستیم.
*** امیدوار نباشید؛ ارزش معاملات روزانه همچنان پایین است
ارزش معاملات روزانه بورس نسبت به زمانی که دامنه نوسان غیرمتقارن داشتیم، افزایش نسبی پیدا کرده اما همچنان برای امیدوار شدن به آینده فاصله زیادی داریم.در حال حاضر روزانه تنها سه هزار میلیارد تومان سهام در بورس معامله می‌شود. هفته‌های گذشته روزهایی را شاهد بودیم که کل معاملات بورس کمتر از هزار میلیارد تومان بود و به اندازه معاملات روزانه یک ارز دیجیتال در صرافی‌های غیرقانونی نمی‌رسید. شرایط فعلی هرچند بهبود پیدا کرده اما برای اینکه خیالمان راحت باشد، ارزش معاملات روزانه باید حداقل به بیش از شش یا هفت هزار میلیارد تومان برسد. این رقم در دوران اوج معاملات بورس یعنی مرداد سال ۹۹ به نزدیکی ۳۰هزار میلیارد تومان رسیده بود.
*** امیدوار باشید؛ صف‌های فروش آب رفته‌اند
نیمی از نمادهای بازار سرمایه با صف فروش دست و پنجه نرم می‌کنند. همین روز گذشته حدود ۳۲۰ نماد از مجموع حدود ۶۰۰نماد معامله شده در بورس صف فروش داشتند.شاید عجیب باشد که این مورد در بین موارد امیدوارکننده دسته‌بندی کرده‌ایم اما باید توجه داشته باشید که هفته گذشته و در زمان دامنه نوسان نامتقارن، تعداد صف‌های فروش بعضا به ۴۶۰نماد می‌رسید و بیش از ۷۰درصد بازار هر روز دچار صف فروش بودند. آن زمان ارزش مجموع صف‌های فروش بیش از شش هزار میلیارد تومان بود و در بعضی روزها به نزدیک هفت هزار میلیارد تومان می‌رسید اما در روزهای اخیر شاهد کاهش تعداد و ارزش صف‌های فروش هستیم. تا جایی که دیروز کل صف‌های فروش روی هم رفته سه هزار و ۸۰۰میلیارد تومان ارزش داشتند.
*** امیدوار نباشید؛ سایه سنگین دلار بر سر بازار احساس می‌شود
نمادهای شاخصساز بازار سرمایه عموما از گروه‌های فلزات اساسی، محصولات شیمیایی و فرآورده‌های نفتی هستند. یعنی دقیقا همان گروه‌هایی که بیشترین وابستگی را به قیمت دلار دارند. محصولات این شرکت‌ها عموما با در نظر گرفتن نرخ‌های جهانی قیمت‌گذاری می‌شود و برای همین روزهایی که بازار ارز متلاطم است و شاهد ریزش قیمت دلار هستیم، دقیقا همان بلا به سر نمادهای شاخصساز می‌آید. تا زمانی که تکلیف بازار ارز روشن نشود، همچنان این نگرانی برای سهامداران وجود دارد که با ریزش قیمت دلار، ارزش سهام شرکت‌های بزرگ کاهش پیدا کند. در صورتی که این اتفاق بیافتد، تاثیر آن را بر شاخص کل و به تبع آن بر کل بازار سرمایه خواهیم دید.
*** امیدوار باشید؛ نمادهای کوچک خریدار پیدا کرده‌اند
حجم مبنا از ابتدای هفته و همزمان با دامنه نوسان متقارن کاهش پیدا کرده است. براساس دستورالعمل‌های بورس، زمانی که معاملات یک سهم کمتر از حجم مبنا باشد، قیمت پایانی به اندازه‌ای که باید تغییر نمی‌کند.سهامداران بزرگ شرکت‌های کوچک در گذشته از همین قانون استفاده می‌کردند و با نخریدن سهام و پایین نگه داشتن ارزش معاملات، از کاهش قیمت پایانی سهم جلوگیری می‌کردند. با کاهش حجم مبنا دیگر چنین ترفندی جواب نمی‌دهد و سهامداران عمده مجبور به حمایت از نمادها کوچک هستند تا ارزش سرمایه خودشان از بین نرود. با پیدا شدن خریدار برای نمادهای کوچک شاهد جمع‌آوری صف‌های فروش هستیم و در اغلب موارد آمار معاملات نمادهای کوچک افزایش پیدا کرده است.
*** امیدوار نباشید؛ روند خروج پول از بورس همچنان ادامه دارد
سه ماه از آخرین روزی که سهامداران حقیقی پول جدید به بورس آوردند می‌گذرد. از ۲۵بهمن‌ماه تا به اینجای کار حتی یک روز هم شاهد ورود پول حقیقی نبودیم و روزانه سهامداران بخشی از سهام خود را به شرکت‌های حقوقی فروخته و از بازار خارج کرده‌اند در مجموع این مدت، ۲۲هزار میلیارد تومان سرمایه از بازار خارج شده این روند همچنان ادامه دارد. هرچند سرعت آن کاهش پیدا کرده اما روزانه بین ۲۰۰ تا ۵۰۰میلیارد تومان پول از بورس خارج می‌شود. این موضوع می‌تواند به معنای حمایت شرکت‌های حقوقی و تزریق منابع توسط بازارگردان‌ها باشد اما به هر صورت نشان‌دهنده این است که سهامداران عادی به هر قیمتی می‌خواهند سهام خود را بعد از ریزش ۹ماهه بفروشند و از بازار خارج شوند.
*** امیدوار باشید؛ قدرت خریداران نسبت به فروشنده‌ها بیشتر است
خریداران در هر سفارش خود به طور میانگین ۲۰ تا ۲۴میلیون تومان سهام می‌خرند. به این رقم اصطلاحا سرانه خرید می‌گویند و از تقسیم ارزش معاملات به تعداد خریداران به دست آمده است. در سه ماه گذشته بی‌سابقه بوده که سرانه خرید سهامداران حقیقی به بیش از ۲۰میلیون تومان برسد. همزمان سرانه فروش سهام در بورس حدود ۱۳ تا ۱۵میلیون تومان است.
موردی که نشان می‌دهد خریداران عموما افراد سرمایه‌دار هستند و قدرت بیشتری نسبت به فروشنده‌ها دارند.اگر فکر می‌کنید چنین موردی نمی‌تواند اهمیت چندانی داشته باشد،باید بگوییم دقیقا تا ۲۰مردادماه رابطه قدرت خریداران و فروشنده‌ها معکوس بود. آن زمان هر فروشنده در سفارش‌ها خود به طور میانگین ۲۳میلیون سهام می‌فروخت و هر خریدار تنها ۱۴میلیون تومان سهام می‌خرید.
*** امیدوار نباشید؛ مقاومت ۱٫۲میلیونی در پیش است
محدوده یک میلیون و ۲۰۰هزار واحد برای شاخص کل تبدیل به مقاومت سختی شده است. از نیمه سال ۹۹ تا اینجای کار پنج مرتبه شاخص کل با رسیدن به این محدوده تغییر مسیر داده است. یک بار در نیمه دوم آبان‌ماه زمانی که شاخص به نزدیکی ۱٫۲میلیون واحد رسید تا محدوده ۱٫۵میلیونی رشد کرد.
بار دیگر در آخرین روز دی‌ماه، هفته اول بهمن، نیمه اسفندماه و هفته آخر فروردین و هفته اول اردیبهشت شاخص کل به محدوده ۱٫۲میلیون واحدی واکنش نشان داده. در حال حاضر شاخص کل روی رقم یک میلیون و ۱۷۳هزار واحد ایستاده و در صورت شروع روند صعودی ممکن است به سد محکم ۱٫۲میلیون واحد برخورد کند.طبیعتا عبور از این سد می‌تواند اتفاق خوبی باشد و روند صعودی بازار را تضمین کند اما تا قبل از شکست این سد نمی‌توان نسبت‌به رشد شاخص کل اطمینان داشت.
*** امیدوار باشید؛ عرضه‌های اولیه دوباره شروع شده
بورس و فرابورس زمانی که شرایط بازار وخیم می‌شود،سراغ عرضه اولیه سهام شرکت‌ها نمی‌روند. برای مثال از دوم مهرماه تا اواسط آذرماه عرضه اولیه سهام شرکت‌ها متوقف شده بود. این مورد از نیمه بهمن‌ماه دوباره شروع شد و تا هفته گذشته هیچ شرکتی به بورس نیامد. از هفته پیش دوباره شاهد آغاز عرضه اولیه سهام شرکت‌ها در بازار سرمایه هستیم. چهارشنبه قبل فگستر به بازار آمد و امروز هم سهام شرکت فتوسا در بازار عرضه خواهد شد. آغاز دوباره عرضه‌های اولیه می‌تواند نشان‌دهنده بازگشت وضعیت سفید به بازار باشد و امیدوارکننده به نظر می‌رسد. هرچند دو شرکتی که به بورس آمده‌اند، چندان بزرگ نیستند و ارزش سهام عرضه اولیه حدود ۲۰ تا ۳۰هزار تومان است.
*** امیدوار نباشید؛ قیمت نمادها در بازگشایی ریزش سنگین دارد
سهامداران شرکت‌های کوچک چشم امیدشان به بازگشایی نمادهاست. زمانی که شرکتی اطلاعات بااهمیت افشا می‌کنند یا موعد برگزاری جلسه مجمع عمومی آنها فرا می‌رسد، نماد شرکت در بورس متوقف شده و بازگشایی آن بدون محدودیت دامنه نوسان انجام می‌شود. زمانی که دامنه نوسان کنار گذاشته شود، هر اتفاقی ممکن است بیافتد. در روزهای اخیر بازگشایی عجیب نمادها ادامه دارد.
تعداد زیادی از نمادها از جمله کاذر، چخزر، غپاذر و … در روز بازگشایی بیش از ۳۰درصد ارزش خود را از دست داده‌اند. موردی که نشان می‌دهد برای سهامداران شرکت‌های کوچک قیمت‌ها دیگر اهمیتی ندارد و به هر صورت می‌خواهند سهام خود را بفروشند. البته اگر شما هم ماهها امکان فروش سهام را نداشته باشید، ممکن است چنین رفتاری از خود نشان دهید. بازگشایی‌های عجیب و غریب همچنان در بورس ادامه دارد و روزانه یک یا دو نماد با ریزش سنگین، سهامداران را با ضرر قابل توجهی مواجه می‌کند.
