پرکارترین چهرههای تاریخ سینمای ایران
روزنامه هفت صبح، وحید سعیدی/ احمد رنجبر | دیروز ۲۱ شهریور روز سینما بود. بماند که امسال این روز سوتوکورتر از همیشه گذشت، ولی فارغ از کموکیف، ثبت چنین عنوانی در تقویم فقط بهانهای است برای خاطرهبازی عاشقان سینما. در چندسال اخیر سعی کردیم با روز سینما مصافی متفاوت داشته باشیم. یکبار سراغ فیلمهایی رفتیم که در وصف سینما هستند، دفعه بعد نوبت فیلمهایی رسید که علیه سینما هستند و … اینبار تعداد فعالیت سینماگران سوژه پرونده امسال است.
به سراغ کسانی رفتیم که در یک دوره مشخص، فعالیتشان زیاد بوده و چهبسا بتوان گفت بیش از حد بوده است! طبعا اگر قرار باشد به همه اهالی سینما پرداخته شود، یک گزارش مطبوعاتی کفایت نمیکند، بنابراین دست روی موارد جذاب گذاشتیم و آن چیزی نیست جز رکورد بازیگران و کارگردانها. شیوه کار پرونده این است که تعداد فعالیت هرکدام از سینماگران بازخوانی شده و در نهایت به کارنامه آنها نقبی زده شده است.
در نهایت مشخص میشود آیا فعالیت زیاد الزاما به معنای کیفیت بالاست؟ نکته دیگر اینکه دستهبندی پرونده به این خاطر است تا بتوانیم به تعداد بیشتری بپردازیم وگرنه سینمای ایران را باید یک پدیده پیوسته دانست که از پیش از انقلاب فعالیت خود را شروع کرد و به بعد از انقلاب رسید. در این مسیر هم بالا و پایین زیادی داشته است.
*** پرکارترین بازیگر مرد تاریخ سینما / رضا بیک ایمانوردی / ۱۴۷ فیلم
رضا بیک ایمانوردی ورزشکار بود و بدنی ورزیده داشت. سال ۱۳۴۰ ساموئل خاچیکیان او را برای نقشی کوتاه در فیلم فریاد نیمه شب انتخاب میکند. ستاره بختش بلند بود و مورد توجه بقیه کارگردانها قرار میگیرد. فعالیت بازیگری او سال ۱۳۴۱ به طور رسمی شروع میشود و همان سال در دو فیلم بازی میکند. سال بعد فقط یک فیلم به او میرسد اما از سال ۱۳۴۳ تا ۱۳۵۶ تبدیل به بازیگری پرکار میشود. بیک ایمانوردی سال ۴۳ در هفت فیلم سینمایی بازی میکند و این رویه ادامه مییابد.
سال ۱۳۵۴ رضا بیک ایمانوردی در ۱۳فیلم سینمایی بازی کرده است یعنی هیچ روزی از سال بیکار نبوده. سهم او در سال ۵۰ بازی در ۱۲ فیلم است و سالهای ۴۵ و ۵۶ هم پیشنهاد ۱۱ فیلم سینمایی را قبول کرده است. او سالهای ۵۲ و ۵۳ در ۹ فیلم و سال ۵۱ در هشت فیلم سینمایی حضور داشته.
فیلمهایی که زندهیاد ایمانوردی بازی میکرد آثار گیشهای بودند که برخی از آنها پرفروش هم شدند مثل گدایان تهران.بیک ایمانوردی به دلیل طراحی شخصیتی جذاب برای خود تبدیل به بازیگری محبوب شده بود. دوبله منوچهر اسماعیلی به این محبوبیت کمک میکرد و از او یک کمدین شیرین ساخته بود.
*** پرکارترین بازیگر زن تاریخ سینما / پوری بنایی / ۶۵ فیلم
پوری بنایی از سال ۴۳ تا سال ۵۷ در ۶۵ فیلم سینمایی بازی کرد. این رکورد طی ۱۴ سال بهدست آمده و مهمتر اینکه بنایی در غالب فیلمها نقش اصلی را برعهده داشته است. دلیل اینکه او به جای حمیده خیرآبادی در این فهرست قرار میگیرد، همین دو عامل است.
سال ۱۳۵۱ پرکارترین دوره فعالیت پوری بنایی است. او در این سال در ۱۱ فیلم سینمایی بازی کرد و یک رکورد در کارنامهاش به ثبت رساند. یک سال قبل او در ۸ فیلم بازی کرده بود. بنایی سالهای ۴۷ و ۵۲ هم به ۶ پیشنهاد سینمایی پاسخ مثبت داد. سهم این بازیگر از فیلمهای سینمایی در سال ۴۹، پنج فیلم است. بنایی سالهای ۴۴، ۴۵، ۴۸و ۵۵ هم در چهار فیلم بازی کرد. تنها دوره کم کاری بنایی سال ۵۳ است که در یک فیلم حضور داشت. آخرین بازی او به سال ۵۷ برمیگردد و بعد از آن ممنوعالکار شد. او سال ۸۷ نقشی کوتاه در شیرین عباس کیارستمی داشت.
شاخصترین آثار: غزل، مهر گیاه، کوچه مردها، زنبورک و خداحافظ تهران. پوری بنایی از جمله بازیگرانی بود که میان مخاطب عام محبوبیت داشت. جنس انتخابها و بازی او اما به مذاق منتقدان سینمایی خوش نمیآمد.
*** پرکارترین بازیگر مرد پس از انقلاب / محمدرضا شریفینیا / ۷۷ فیلم
محمدرضا شریفینیا کار بازیگری را سال ۱۳۷۰ در سریال امام علی (ع) شروع کرد.او در همین سال نقشهایی کوتاه در سینما بازی میکند اما فعالیت رسمی سینمایی او سال ۷۳ و فیلم آدم برفی است. بعد از آن شریفینیا هر سال حداقل در دو فیلم سینمایی حضور داشته به جز سالهای ۷۸، ۸۴ و ۹۳ که تنها در یک فیلم بازی کرده. سال ۸۸ هم در فیلمی سینمایی حضور نداشته است. او در این سال مشغول بازی در سریال سالهای مشروطه بود.
پرکارترین سال بازیگری شریفی نیا مربوط به سال ۸۷ است که در هفت فیلم حضور یافت. او سالهای ۷۷ و ۸۵ هم در شش فیلم بازی کرده است. سهم او در سینما در سالهای ۹۵ و ۹۷ ، پنج فیلم بوده و سالهای ۷۹، ۸۳،۸۶، ۹۰ و ۹۱ هم در چهار فیلم حضور داشته است. در کارنامه شریفینیا بازی در ۲۱سریال هم دیده میشود.
غالب فیلمهای شریفینیا بهویژه در سالهای اخیر آثار تجاری هستند. در کارنامهاش فیلمهای خوبی مثل پری، آدم برفی، لیلا، میکس، مسافر ری، شیدا و … وجود دارد که البته نقش شریفینیا در آنها کوتاه است. شریفینیا بازیگری مشهور است که روزگاری از او به عنوان آچار فرانسه سینما یاد
میشد.
*** پرکارترین بازیگر زن پس از انقلاب / نیکی کریمی / ۶۰ فیلم
میانگین فعالیت: نیکی کریمی سال ۱۳۶۸ با فیلم وسوسه به کارگردانی جمشید حیدری به سینما معرفی شد و یک سال بعد با بازی در فیلم عروس بهروز افخمی به شهرت رسید. از آن به بعد با پیشنهادهای زیادی مواجه بود. کریمی در سالهای ابتدایی سعی کرد به هر پیشنهادی پاسخ ندهد به همین خاطر سهم او از سینما در سالهای ۷۰ و ۷۱ فقط یک فیلم است. کریمی سال ۹۱ و ۹۴ هم فقط در یک فیلم بازی کرد با این تفاوت که سال ۹۴ مشغول بازی در سریال کیمیا نیز بود. کریمی به طور میانگین هر سال در دو فیلم بازی کرده است.
رکورد منحصربهفرد: سال ۱۳۸۷ پرکارترین دوره فعالیت نیکی کریمی است که در این سال در هفت فیلم حضور یافت. او سال ۸۴ هم در شش فیلم بازی کرده بود. دیگر سال پرکار کریمی ۸۹ است که پیشنهاد بازی در چهار فیلم را قبول کرد. کریمی در سالهای ۷۴، ۷۶، ۷۷، ۷۸، ۸۶ و ۹۲ هم سه فیلم بازی کرد. نکته جالب این که او سه سال در هیچ فیلمی حضور نداشت: ۷۲، ۷۵ و ۸۳ .
شاخصترین آثار: عروس، سارا، پری، بوی پیراهن یوسف، برج مینو، دو زن، نسل سوخته، دیوانهای از قفس پرید، واکنش پنجم، روانی و …
جایگاه: نیکی کریمی همچنان بازیگر محبوب و پرکاری است. او در کارگردانی هم صاحب تجربه است.
*** پرکارترین ستاره مرد قبل از انقلاب / محمدعلی فردین / ۶۴ فیلم
درباره زندگی محمدعلی فردین حرف تازهای نمانده است. او قهرمان کشتی بود و در اوج شهرت بهسر میبرد که اسماعیل کوشان به بازیگری دعوتش میکند. سال ۳۸ او با «چشمه آب حیات» ساخته سیامک یاسمی وارد دنیای بازیگری میشود و چندسال بعد با «گنج قارون» شهرتش به اوج میرسد. زندهیاد فردین به طور میانگین سه فیلم در سال بازی کرده است. نکته مهم اینکه او در غالب فیلمها نقش اصلی را داشت.
بیشترین فعالیت سینمایی محمدعلی فردین مربوط به سال ۱۳۵۰ است که در ۸ فیلم سینمایی بازی کرد. او در سالهای ۴۳ و ۴۴ هم پیشنهاد بازی در ۶ فیلم را پذیرفته بود. فردین در سالهای ۴۵ و ۵۳ نیز پنج فیلم بازی کرد. سالهای ۴۷ ، ۴۸ و ۴۹ هم جزو دوران پرکاری این بازیگر محسوب میشوند. او در هر سال ۴ فیلم بازی کرد.
شاخصترین آثار:سلطان قلبها، کوچهمردها، گنج قارون، چرخ فلک، مرد هزار لبخند، باباشمل، میعادگاه خشم، همای سعادت، جوانمرد، برزخیها، غزل و … از جمله فیلمهای مطرح فردین هستند.
جایگاه : محمدعلی فردین بازیگر محبوب مخاطبان بود و حتی در دوران ممنوعالکاری پس از انقلاب، نامش از یادها نرفت. او از معدود بازیگرانی است که شمایل سوپراستار را داشت و با حضورش گیشه فیلمها تضمین میشد. این بازیگر تجربه کارگردانی هم دارد.
*** پرکارترین ستاره مرد پس از انقلاب / جمشید هاشمپور / ۹۷ فیلم
جمشیدهاشمپور در ورزشهای رزمی چون کونگفو فعالیت میکرد تا اینکه ساموئل خاچیکیان ۱۳۴۷ چهره و فیزیک او را میپسندد و نقش کوتاهی در فیلم جهنم سفید به او میدهد.هاشمپور تا سال ۵۰ در شش فیلم بازی کرد و بعد از یک دوره دوری از بازیگری، فعالیت خود را پس از انقلاب ادامه داد. او بهطور میانگین سالی سه فیلم بازی کرده است.
بیشترین فعالیت بازیگری جمشیدهاشمپور مربوط است به سالهای ۷۳ و ۸۷ که سهم او ۶ فیلم بوده. او سالهای ۷۰ و ۷۱ در ۵ فیلم بازی کرده. هاشمپور بعد از تاراج تبدیل به ستاره شد اما مسئولان وقت سینمایی او را ممنوعالکار کردند. به همین خاطر سال ۶۵ و ۶۶ در هیچ فیلمی حضور ندارد. سهم او از بازیگری در سالهای ۶۷ و ۶۸ هم یک فیلم است. هاشمپور سالهای ۹۰ و ۹۴ به شکل خودخواسته در هیچ فیلمی بازی نکرد.
شاخصترین آثار: دادشاه، عقابها، تاراج، مادر، افعی، هیوا، قارچ سمی، رنجر، واکنش پنجم، دارکوب و …
جایگاه: فیزیک جمشیدهاشمپور مناسب فیلمهای اکشن و قهرمان محور بود. شمایل او با سری تراشیده هاشمپور را تبدیل به ستاره محبوب دهه شصت و هفتاد کرد. این بازیگر همچنان بازیگری محبوب و توانمند است.