مارمولک را در اولین فرصت روانه آنتن کنید!
روزنامه هفت صبح، احمد رنجبر | هفته پیش در بخشی از مستند «غیررسمی» که روایتی از دیدارهای صمیمی رهبر معظم انقلاب با فعالان فرهنگی، هنری و علمی کشور است، اسم فیلم مارمولک هم به میان آمد. از قضا اشاره‌ای که به فیلم شد، توسط خود رهبری بود و نه حاضران در جلسه. نوبت به رضا جودی، تهیه‌کننده سریال‌های کمدی تلویزیونی که رسید، از فضای بسته اعتراض کرد و گفت نمی‌توان با کسی شوخی کرد. اینجا بود که آیت‌الله خامنه‌ای حمایت خود از فیلم مارمولک را مطرح کردند…
*** مورد اول| یک مثال پرمعنا
کمال تبریزی چندسال پیش در مصاحبه‌ای عنوان کرد مارمولک مورد تایید رهبر انقلاب بوده است. در مستند غیررسمی هم شاهد این مسئله بودیم؛ آن هم درست زمانی که بحث ساخت آثار کمدی مطرح شد و رضا جودی از بسته بودن فضا انتقاد کرد. در همین لحظه، رهبری ماجرای مارمولک را پیش کشیدند: «به آقایان علما سر قضیه مارمولک گفتم شما به‌جای اینکه اعتراض کنید، استقبال کنید.
بگویید دستت درد نکند که نشان دادی که آدم‌هایی می‌آیند لباس ما را به‌ناحق می‌پوشند.» مثال زدن از یک فیلم پرحاشیه که مورد خشم طیفی از جامعه بوده است، اشاره‌ای هوشمندانه و پر از نکته است. این ماجرا نیاز به تفسیر و تحلیل بیشتر ندارد و همین‌قدر اشاره کافی است که مارمولک با آن شوخی‌های تندوتیز می‌تواند گره‌های زیادی درباره ساخت فیلم و به‌ویژه آثار کمدی را باز کند.
*** مورد دوم| حالا نوبت تلویزیون است
فیلم مارمولک ۱۶ سال توقیف بود تا اینکه سال پیش نسخه خانگی آن منتشر شد. در این سال‌ها حتما مدیران ارشد تلویزیون نظر رهبری درباره فیلم را می‌دانستند؛ به‌ویژه اینکه تهیه‌کننده و کارگردان به این مسئله در مصاحبه‌های رسمی اشاره داشتند. بااین‌حال عجیب است که مدیران سیما زمینه پخش آن را فراهم نکردند.
حالا شرایط متفاوت است؛ مارمولک مجوز رسمی وزارت ارشاد را دریافت کرده و مهم‌تر اینکه نظر رهبری درباره آن به طور رسمی پخش شده است. در چنین شرایطی، بهترین فرصت فراهم آمده تا فیلم روی آنتن تلویزیون برود. حتما مجوز وزارت ارشاد بعد از ۱۶ سال، گام اول وجاهت به مارمولک به حساب می‌آید. پخش از تلویزیون اما حکم تایید نهایی دارد، آن هم در گرماگرم پخش مستند غیررسمی.
*** مورد سوم| تجربه‌های مشابه
پیش از این، فیلم‌هایی بوده‌اند که در سینما گرفتار حاشیه شدند و مدتی بعد سر از تلویزیون درآوردند. نمونه‌اش فیلم آدم‌برفی است که در زمان حضور عزت‌الله ضرغامی در معاونت سینمایی توقیف شد. فیلم البته بعد از رفع توقیف روی آنتن تلویزیون رفت و حالا جزو فیلم‌های رکورددار در بازپخش است! ضرغامی چندی پیش از علاقه رهبری به آدم‌برفی گفته بود.
او همچنین معترف شد نباید فیلم را توقیف می‌کرد. بااین‌حال پخش آدم‌برفی از تلویزیون، به نوعی جبران مافات محسوب می‌شود. به رنگ ارغوان هم هست، اما ماجرای آن فرق می‌کند. این فیلم با دستور سازمانی خارج از ارشاد به محاق رفت و بعد از اینکه از توقیف درآمد، بلافاصله از تلویزیون پخش شد. حالا نوبت به مارمولک رسیده تا مسئولان تلویزیون حسن‌نیت خود را درباره آن نشان دهند.
*** مورد چهارم| هزارتوی مارمولک
قشر روحانی تا سال‌ها سهمی کوچک از فیلم و سریال‌ها داشتند تا اینکه منوچهر محمدی ایده زیر نور ماه را مطرح کرد و کارگردانی آن را به سیدرضا میرکریمی سپرد. کمی بعد این تهیه‌کننده تصمیم گرفت حرف‌های مهم درباره روحانیت را با زبان طنز بیان کند و سال ۱۳۸۲ کمال تبریزی پشت دوربین فیلم مارمولک ایستاد.
هدف اصلی مارمولک نمایش چهره روحانیت واقعی است؛ پس شوخی‌های شکل‌گرفته پوسته ظاهری فیلم را شکل می‌دهد. پیمان قاسمخانی (نویسنده) و کمال تبریزی برای نشان دادن این منظور یک دزد به نام رضا مثقالی را در موقعیتی قرار می‌دهند که لباس یک روحانی را می‌پوشد و از بیمارستان می‌گریزد. او به منطقه‌ای که روحانی اصلی قرار بوده برود، رهسپار می‌شود.
با گذشت زمان مشخص شد مارمولک نه‌تنها قصد توهین به روحانیت را نداشته که هدفش نشان دادن چند مفهوم مهم، از جمله محبوبیت این قشر میان مردم، ارزش والای لباس روحانیت و … بوده است. قرار بود مارمولک جزو فیلم‌های اکران نوروزی باشد، اما برخی حساسیت‌ها مسئولان سینمایی را مجبور به تاخیر در اکران کرد.
فیلم اردیبهشت‌ماه سال ۸۳ روی پرده آمد؛ در میان اعتراض برخی به درون‌مایه آن. فیلم در مشهد تنها یک روز فرصت نمایش پیدا کرد و به تدریج فیلم در دیگر شهرهایى که اکران شده بود نیز از پرده پایین آمد. نسخه قاچاق فیلم در اختیار مخاطبان قرار گرفت و به‌کرات دیده شد. در نهایت سال پیش مارمولک ابتدا در وی‌اودی‌ها بارگذاری شد و بعد از آن نسخه فیزیکی‌اش به بازار آمد.
