اتحاد ازبک‌ها و تاجیک‌ها باعث سقوط طالبان می‌شود؟
روزنامه هفت صبح | فاریاب، استان شمالی افغانستان و هم‌مرز با ازبکستان از اواخر هفته گذشته درگیر بحرانی جدی است.بحران با بازداشت مخدوم عالم ربانی، فرمانده ارشد طالبان در ایالت فاریاب آغاز شد. پس از او قاری وکیل، فرمانده ارشد تاجیک‌تبار این گروه نیز بازداشت شد. هر دو نفر هنوز بازداشت هستند.
مخدوم عالم یک فرمانده طالبان ازبک است؛ مهره اصلی این گروه در تسخیر ولایت‌های متعدد شمال افغانستان. با این حال او روز پنجشنبه بازداشت شده است. طالبان می‌گوید دلیل بازداشتش آدم‌ربایی بوده است، مرتبط با پرونده ربودن کودکی به‌نام عبدالرئوف که در حال بررسی است. با این حال، مردم فاریاب به‌خصوص ازبک‌ها چنین نظری ندارند. آنها می‌گویند مسئله این است که ما ازبک هستیم و طالبان طرفدار پشتون‌هاست.
در روزهای پنجشنبه تا شنبه، طالب‌های ازبک شماری از طالبان پشتون را در شهر میمنه خلع سلاح کردند و کنترل شهر را برای مدتی در دست گرفتند، هرچند که حالا ظاهرا طالبان دوباره بر شهر مسلط شده است. ساکنان محلی در شهر میمنه مرکز ولایت فاریاب در روز جمعه گفتند، خیابان‌های منتهی به دفاتر دولتی بسته شده و نیروهای ویژه طالبان کنترل دفتر فرماندار را به دست گرفتند.
یکی از ساکنان ولایت فاریاب به روزنامه وال‌استریت ژورنال گفته تمام مغازه‌ها و بازارها بسته هستند و احتمال می‌رود هر لحظه اتفاق بدی بیفتد. گفته شده در جریان درگیری‌ها در ولایت فاریاب چهار نفر کشته و عده‌ای دیگر زخمی شدند. همچنین از روز شنبه نزدیک به ۵۰ نفر از اعضای ازبک‌تبار طالبان و افراد غیرنظامی که در اعتراضات شرکت داشته‌اند، بازداشت شده‌اند و تلاش برای دستگیری افراد دیگر ادامه دارد.
صلاح‌الدین ایوبی هم بازداشت شد؟
جالب است بدانید که طبق گزارش‌ها از فاریاب، صلاح‌الدین ایوبی که قدرتمندترین فرمانده نظامی ازبک‌تبار در میان طالبان است، دو بار حین رفتن به فاریاب برای میانجی‌گری برای حل بحران در معرض تلاش برای ترور قرار گرفت و یکی از ساکنان محلی گفت، طالبان می‌ترسد او به شورشیان بپیوندد.
طبق گزارشی دیگر ایوبی از روز چهارشنبه که طالبان برای بازداشت فرماندهان ازبک‌تبار اقدام کرده، ناپدید شده است.
برخی منابع آگاه گفتند قاری صلاح‌الدین ایوبی در کابل و تحت نظارت اداره امنیت ملی طالبان است. صلاح‌الدین ایوبی در پانزدهم اوت، فرماندهی بخشی از جنگجویان طالب برای ورود به کابل را بر‌عهده داشت و از نخستین فرماندهان این گروه بود که وارد کاخ ریاست جمهوری شد و بر کرسی رئیس‌جمهوری افغانستان که ساعاتی قبل فرار کرده بود، تکیه زد.
واکنش سخنگوی طالبان: نابود خواهند شد
ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی دولت طالبان در واکنش به ناآرامی‌های اخیر در ولایت فاریاب و گسترش آن به ولایت‌های دیگر و اظهارات مقام‌های حکومت پیشین درباره این گفت: ما در تمام نقاط تسلط کامل داریم، در هیچ‌جایی به ناامنی اجازه نمی‌دهیم، نیروهای ما در همه ولایات به‌گونه منظم و قوی هستند. وی بیان کرد اگر کسی بخواهد از وضعیت سوء‌استفاده کند، با دشمن همدست شود، یا بر ضد‌نظام ایستادگی کند، مجاهدین در برابر آنها واکنش قطعی دارند و در وقت کم نابود خواهند شد.
طالبان از چه چیز می‌ترسد؟
طالبان دو دشمن قومی مهم دارد: تاجیک‌هایی که زیر بیرق پسر احمد‌شاه مسعود گردآمدند و ازبک‌هایی که حالا می‌توانند مخدوم را به‌عنوان رهبر خود بشناسند. آنها البته حمایت کشورهای همسایه افغانستان یعنی تاجیکستان و ازبکستان که از روی کار آمدن طالبان دل خوشی ندارند را هم به‌دست آورده‌اند. در عین حال برخی از تجهیزات و امکانات نظامی افغانستان در روزهای پایانی حکومت پیشین به این دو کشور منتقل شده و گمانه‌زنی‌هایی وجود دارد که در پایان سرمای زمستان، جبهه مقامت با استفاده از همین تجهیزات و امکانات نظامی، نیروی جنگی را سروسامان دهند و علیه طالبان بجنگند.
آیا افغانستان تجزیه خواهد شد؟
به تازگی عطا محمد نور والی پیشین ولایت بلخ در شمال افغانستان و رئیس اجرایی حزب جمعیت اسلامی نیز با انتشار اعلامیه‌ای طالبان را به انحصار قدرت متهم کرده و صریحاً اعلام کرد که افغانستان تجزیه می‌شود: «هموطن‌های خوبی نبودیم، امیدواریم در آینده همسایگان خوبی باشیم».
در همین حال، لطیف پدرام رهبر کنگره ملی افغانستان و یکی از منتقدان سرسخت گروه طالبان ضمن انتقاد از انحصار قدرت توسط طالبان از اعضای غیرپشتون این گروه می‌خواهد که علیه انحصارطلبی و تمامیت‌خواهی ایستاده و کنترل مناطق‌شان را در دست بگیرند: «طالبان غیرپشتون باید بر ضد‌ستمگری و انحصارطلبی نخوت‌آلود طالبان پشتون قیام کنند». اما معاون سخنگوی گروه طالبان در واکنش به این اظهارات در گفت‌وگو با «انتخاب»، تصریح می‌کند که آنها کنترل اوضاع را در دست دارند و جای نگرانی وجود ندارد:
«مردم افغانستان ملت یکپارچه و متحد هستند. (کسانیکه) پروژهای باندها، پلان‌های بیگانگان و طرح‌های تفرقه‌افکنانه را تعقیب می‌نمایند، در جامعه ما جای ندارند. آنها در متن جامعه هم هیچ‌کدام تأثیرگذاری ندارند و در این زمینه جای نگرانی نیست». حالا باید منتظر باشیم و ببینیم آیا، این تنش‌های قومی به فروپاشی حکومت طالبان یا حتی افغانستان منجر خواهد شد یا طالبان باز هم خواهد توانست اعتراضات علیه نظام خود را سرکوب کند.
