۱۰نکته از ویژه برنامههای تلویزیون در شب یلدا
روزنامه هفت صبح، احمد رنجبر | تلویزیون یک مناسبت مهم دیگر در سال ۱۴۰۰ را پشت سر گذاشت؛ این بار به سلامت. اگر اتفاقات شب یلدا در سال‌های گذشته را به یاد بیاورید می‌دانید که با چه حجمی از حاشیه و جنجال مواجه بودیم. امسال اما برنامه‌ها بدون غوغا روی آنتن رفتند و خبری از سر و صدا نبود. دلیل را می‌توان در ضبطی بودن چند برنامه و گزینش مهمان‌ها دانست. ضمن این که برخلاف قبل، حس ریخت و پاش و دادن پول‌های کلان به مهمان‌ها ایجاد نشد.
در یلدای ۱۴۰۰ خبری از یک برنامه دلنشین که مناسب نخبه‌ها باشد نبود. عنوان «متوسط» برای برنامههای امسال منصفانه است و اگر یک مخاطب می‌خواست ساعتی سرگرم شود، می‌شد. این حرف به معنی کامل بودن برنامه‌ها نیست و همچنان ویژه برنامههای شب یلدا از کلیشه‌ها رنج می‌برند. در گزارش امروز ۱۰ نکته از اتفاقات برنامههای بلندترین شب سال را گزینش کرده‌ایم. در دو شماره قبلی درباره انار شبکه پنج و فخر فیروزان شبکه دو نوشتیم.
انار در برنامههای بعد هم بیشتر به بازیگران طنز توجه داشت؛ ضمن آن که جزو معدود برنامه‌هایی است که به داشتن کرسی وفادار ماند. شبکه نسیم علاوه بر چهل تیکه و خندوانه، نسیم آوا و ویتامین خ را هم به شکل ویژه روانه آنتن کرد اما هیچ کدام چنگی به دل نزدند. شبکه آموزش هم پخش موسیقی‌های شبانه خود را متناسب با شب یلدا کرد که برای علاقه‌مندان جذابیت خاص خود را داشت.
یک: بوی منت / یلدای شبکه نسیم
حال و هوای کلی: شبکه نسیم برای یلدای امسال تصمیمی گرفت در کنار برنامههای چهل تیکه، خندوانه، ویتامین خ و نسیم آوا یک برنامه ویژه با نام یلدا روی آنتن ببرد. این برنامه با اجرای کامران تفتی و سروش جمشیدی به شکل تولیدی پخش شد. یلدا فاقد دکوری ویژه بود و بار اصلی هویت بصری آن بر دوش ویدئووال قرار داشت. مجریان پذیرای مهمان‌هایی چون پژمان بازغی، حمید گودرزی و نیما رئیسی شدند و سینا شعبان‌خوانی هم ترانه خواند.
چه اتفاقی رخ داد: گپ و گفت مجریان و مهمان‌ها فاقد خط سیر روشنی بود. آنها از هر دری صحبت کردند و حتی حرف «مظلومیت!» بازیگران هم پیش کشیده شد. بازغی خاطره‌ای تعریف کرد که وقتی یک راننده تاکسی شنیده او بیمه ندارد، تعجب کرده است! بعد هم گفت هر کار و پیشنهادی را به احترام مردم نمی‌پذیرد. تفتی هم بر این گفته‌ها صحه گذاشت و رو به دوربین گفت که بازیگران به احترام شما مشقت‌های زیادی متحمل می‌شوند!
نکته ویژه: در برنامه یلدا، مهران مدیری هم حضور داشت، اما نه به عنوان مجری یا مهمان. او یک فروشگاه را تبلیغ می‌کرد و از کارهای مهم و بزرگی که انجام شده و در دست انجام است می‌گفت. مدیری محق است هر کاری کند ولی این مجری محبوب و توانا چهره سوخت شده شب یلدا لقب دارد.
دو: چهره تکراری / دکتر انوشه در سه برنامه
حال و هوای کلی: در سال‌های پیش یکی از مهم‌ترین ایرادات ویژه برنامههای شب یلدا به مهمان‌های تکراری برمی‌گشت. امسال هم این اتفاق رخ داد اما نه به اندازه سال‌های پیش. با این حال دکتر انوشه یک تنه جور دیگران را کشید.
چه اتفاقی رخ داد: دکتر انوشه در چند سال اخیر تبدیل به چهره‌ای مطرح در تلویزیون شده است. اوج شهرت او به برنامه دورهمی مهران مدیری برمی‌گردد که در آن با کلامی آرام و شیوه صحبت کرد و حرف‌هایی دلنشین به زبان آورد. حالا برنامه‌سازان بیش از پیش سراغ او می‌روند.
دکتر انوشه در آستانه شب یلدا ابتدا در برنامه فخر فیروزان شبکه دو دیده شد. این برنامه ضبطی روی آنتن رفت. ساعتی بعد او در شبکه پنج و ویژه برنامه انار حضور یافت. در شب یلدا هم دکتر انوشه مهمان برنامه درجه یک بود. شاید در برنامه‌ای دیگری هم رفته باشد که در شلوغی برنامه شب یلدا متوجه نشدیم! انوشه باز هم حرف‌های قشنگ زد و مردم را توصیه به آرامش کرد.
نکته ویژه: فرزاد فرخ دیگر چهره تکراری تلویزیون است. فقط در شب یلدا و تا جایی که رصد کردیم این خواننده در سه برنامه زوجی نو شبکه سه، برنامه یلدا شبکه نسیم و درجه یک شبکه یک به اجرای چند قطعه پرداخت.
سه: اتفاق عجیب / حضور همزمان سالار و رشید روی آنتن
حال و هوای کلی: این نخستین‌بار نیست که یک چهره همزمان در دو شبکه دیده می‌شود. اینبار نوبت سالار عقیلی و رشید کاکاوند بود تا این اتفاق عجیب را رقم بزنند.
چه اتفاقی رخ داد: سالار عقیلی چهره ثابت برنامههای تلویزیون است. در لحظه‌ای که او در برنامه ضبطی شبکه نسیم به اجرای یک قطعه مشغول بود، در برنامه زنده انار شبکه پنج حضور داشت. بیننده‌ها در آن واحد می‌توانستند تصویر و اجرای این خواننده را در دو برنامه تماشا کنند. عقیلی بعد از اجرا در شبکه پنج مقابل مصطفی امامی نشست و به گپ‌و‌گفت پرداخت. رشید کاکاوند مجری ویژه‌برنامه هزاره شعر شبکه چهار بود. در فاصله پخش یک آیتم، مصاحبه تصویری او با برنامه یلدای دو صفر شبکه دو برقرار شد و کاکاوند شعری از حافظ خواند.
نکته ویژه: کاکاوند هزاره شعر شبکه چهار را با همراهی سوگل مشایخی اجرا کرد. این برنامه باب طبع علاقه‌مندان شعر و ادب است اما سخت‌پسندها را راضی نمی‌کند. بخش زیادی از برنامه به صحبت‌های دو‌نفره مجریان که خود کارشناس ادبیات هستند، گذشت. در بخش دیگر اردشیر رستمی به این جمع اضافه شد و برای لحظات طولانی صحبت‌های سه‌نفره ادامه یافت. حضور دختربچه با‌ذوق و همچنین اجرای ترانه تا حدودی حال و هوای هزاره شعر را بهتر کرد.
چهار: افتتاحیه پر سر و صدا/ خنداننده‌شو ۳ آمد و نیامد
حال و هوای کلی: بالاخره از مهم‌ترین مسابقه خندوانه رونمایی شد. خنداننده‌شو ۳ که بارها مراحل آماده‌سازی آن به‌خاطر کرونا به تعویق افتاد، حالا وارد فاز قرعهکشی شده و می‌توان روزهای مهیجی برای خندوانه متصور بود. دو فصل پیش این مسابقه موج آفرید و توجه زیادی را معطوف به‌خود کرد.
چه اتفاقی رخ داد: در خندوانه، اتفاق‌های مهم، پر و پیمان برگزار می‌شود. افتتاحیه خنداننده‌شو ۳ هم توام با سر‌و‌صدا و جشن بود. در کنار آیتم‌های ویژه، بابک افرا به اجرای چند ترانه پرداخت. رامبد جوان به همراه حسن معجونی و امیر‌مهدی ژوله که داوران این دوره هستند، قرعهکشی را انجام دادند. حالا مخاطبان با دقت بیشتر به چهره منتخبان خنداننده‌شو نگاه می‌کنند، چون تجربه نشان داده به‌زودی برخی از آنها بدل به چهره‌هایی مطرح می‌شوند.
نکته ویژه: قرار بود بعد از افتتاحیه، قسمت اول خنداننده‌شو روی آنتن برود. این اتفاق رخ نداد و رامبد جوان در یک پیام ویدئویی دلیل را اینطور بیان کرد: «چهارشنبه باید شب اول خنداننده‌شو سه پخش می‌شد. مراحل آماده‌سازی طولانی شد و تصمیم گرفتیم برنامههای دیگر پخش کنیم و از دوشنبه تا پنجشنبه خنداننده‌شو پشت هم پخش می‌شود.»
پنج: مهمان عجیب| بیرنگ خیلی زود آمد
حال و هوای کلی: برنامه چهل‌تیکه در شب یلدا به شکل ویژه روی آنتن شبکه نسیم رفت. سازندگان برنامه برای این شب از بیژن بیرنگ دعوت کردند تا از خاطرات خود بگوید. احتمالا ضبط برنامه مربوط به زمانی است که بیرنگ علیه خانه سبز و دیگر ساخته‌های خود موضع نگرفته بود.
چه اتفاقی رخ داد: بیرنگ این دعوت را پذیرفت و سیر تا پیاز کارنامه خود را تعریف کرد تا جایی‌که محمدرضا علیمردانی بارها سر ذوق آمد و سپاس و محبت خود را به زبان آورد. برخی حرف‌های بیرنگ درباره خانه سبز جدید بود و همین باعث شد برنامه برای مخاطبان و علاقه‌مندان جذاب باشد.
نکته ویژه: به‌تازگی ویدئویی از بیرنگ منتشر شده که از دادن امید پشیمان است: «من خیلی ناراحتم که خانه سبز را ساختم. ناراحتم و بابت تمام سریال‌هایم عذرخواهی می‌کنم. چون به مردم امید واهی دادیم که یک خانه می‌تواند سبز باشد و آدم‌ها می‌توانند به شعور و فهم برسند.» این کارگردان در بخش دیگری از صحبت‌های خود، از شرایط گله کرد و از همکارانش خرده گرفت: «امروز دوستان ما دارند ماله می‌کشند و شرایط را توجیه می‌کنند.» در برنامه چهل‌تیکه اما حرف‌های بیرنگ نقض این گفته‌هاست. به‌هرحال همزمانی آن حرف‌ها و این مصاحبه اتفاق جالب شب یلدا بود.
شش: دورهمی خانوادگی / گام به جلو «درجه یک»
حال و هوای کلی: شبکه یک مدتی است که برای مناسبت‌های خاص برنامه درجه یک را آماده می‌کند. نیما کرمی و زینب زارع هم مجری ثابت آن شده‌اند. این زوج هر وقت با اطلاعات و به شکل هدفمند به مصاف مهمان‌ها می‌روند، نتیجه‌ای خوب به‌دست می‌آید.
چه اتفاقی رخ داد: درجه یک کار ویژه‌ای انجام نداد و مبنای آن گفت‌و‌گو با چهره‌های مطرح و آدم‌های خاص بود. منتها این بار کار خوب پیش رفت و شلختگی برنامههای پیش کمتر به چشم آمد. درجه یک از کرسی شب یلدا پرهیز کرد که همین اتفاق به همراه تاکید بر سادگی دکور تبدیل به امتیاز آن شد. سعی برنامه این بود تا مهمان‌ها به شکل خانوادگی به استودیو بیایند. مهران رجبی به همراه خانواده در شب نشینی شرکت کرد. محمدحسین مهدویان به همراه همسرش عاطفه جوشقانیان و فرزند خود نیز جمع خانوادگی درجه یک را تکمیل کردند. در این برنامه نقالی و شاهنامه‌خوانی و اجرای ترانه هم وجود داشت که خب اتفاقی روتین و کلیشه است.
نکته ویژه: محمد کاسبی بعد از بیماری مدت زیادی از رسانه دور بود. او به همراه نوه‌اش در برنامه درجه یک حاضر شدند که اتفاقا لحظات شیرینی هم رقم خورد. صحبت‌های تاثیرگذار مادر شهید اتفاق ویژه درجه یک بود که در فضای مجازی هم بازتاب داشته اشت.
هفت: استفاده متفاوت/ اجرای زنده راغب
حال و هوای کلی: مهم‌ترین ایرادی که به برنامههای تلویزیونی وارد است، به نوع استفاده از خواننده‌ها برمی‌گردد. آنها مقابل میکروفن قرار می‌گیرند و پلی‌بک می‌کنند. وقتی مشابه این اتفاق در کنسرت‌ها رخ می‌دهد، داد همه بلند می‌شود. در تلویزیون اما این رویه غلط ادامه دارد.
چه اتفاقی رخ داد: برنامه یلدای دو صفر شبکه دو استفاده‌ای متفاوت از حضور مصطفی راغب کرد. سازها در گوشه‌ای از استودیو قرار داشتند (نمایش داده نشدند) و راغب با آنها به شکل زنده اجرا می‌کرد. اتفاق بهتر وقتی رخ داد که منصور ضابطیان از او خواست ترانه‌های محلی هم بخواند. او نیز چند بیت از هر منطقه اجرا کرد تا اینگونه استفاده‌ای متفاوت از خواننده در یک برنامه زنده شود.
نکته ویژه: محمد بحرانی شاخص‌ترین مهمان یلدای دو صفر بود که حاصل مصاحبه با او جذاب بود. فرهاد آئیش و مائده طهماسبی هم سعی کردند مقابل دوربین راحت و خودمانی باشند. در این برنامه فال حافظ به مهمان‌ها داده می‌شد که این هم امتیاز آن است. برخی فال را خوب و درست می‌خواندند و برخی پر‌غلط! معرفی برگزیدگان برنامه محاکات اما به ریتم برنامه ضربه زد. این بخش طولانی بود و طبعا مناسب پیگیران محاکات. در حالی‌که یلدای دو صفر باید برای «همه» مخاطبان آماده می‌شد.
هشت: تصمیم خوب| توجه شیفت شب به ناشنوایان
حال و هوای کلی: بارها ناشنوایان معترض شده‌اند چرا ابزار تماشای برنامههای تلویزیون برایشان فراهم نمی‌شود. این خواسته اما فقط به شکل موردی و معدود برآورده شده است.
چه اتفاقی رخ داد: شبکه سلامت برای شب یلدا ویژه‌برنامه شیفت شب را با اجرای اسماعیل باستانی آماده و پخش کرد. این شبکه دارای رابط ناشنوا بود تا این قشر از جامعه هم بتوانند در شب یلدا تماشاگر یک ویژه‌برنامه باشند. محتوای شیفت شب با رسالت شبکه سلامت همخوانی داشت و این مهم‌ترین امتیاز آن است. شبکه سلامت در مناسبت‌های دیگر هم چنین کاری انجام می‌دهد. هر‌چند شیفت‌شب می‌توانست جذاب‌تر و با‌نشاط‌تر باشد اما چند اتفاق خوب در این برنامه رقم خورد، از‌جمله حضور عبدالجبار کاکایی که شعر‌خوانی و صحبت‌های او در بین پزشکان رنگ‌و‌بویی متفاوت به برنامه داد. ایراد اصلی برنامه به حضور متعدد مهمان‌ها و بزرگ بودن دکور برمی‌گردد که فضای گرم یلدایی را از بین برد. اجرای ایستاده مجری و صحبت با آنها در این حالت هم امتیازی منفی است که با صمیمیت دورهمی نسبتی ندارد.
نکته ویژه: قصه‌خوانی پسر اوتیسمی و شاهنامه‌خوانی دختر کرمانی از‌جمله بخش‌های خوب شیفت شب است. در شبکه سلامت از این دست اتفاق‌ها رخ می‌دهد و باید ادامه‌دار باشد.
۹ : به رنگ صدا /حال و هوای رادیویی شبکه امید
حال و هوای کلی: در شب یلدا، رادیویی‌ها هم ویژه‌برنامه دارند که در ترافیک و شلوغی برنامههای تلویزیون دیده نمی‌شوند. شبکه امید امسال برنامه خود یعنی صد دانه یاقوت را با همکاری شبکه رادیویی ایران صدا آماده کرد که به مدت سه شب پخش شد.
چه اتفاقی رخ داد: محمودرضا قدیریان و آلا خامه یار مجریان برنامه بودند و از دوبلورها و چهره‌های رادیویی پذیرایی کردند. ژرژ پطرسی، مسعود فروتن، اردشیر منظم و مینو جبارزاده از جمله کسانی بودند که به برنامه آمدند. اجرای موسیقی و برگزاری مسابقه دیگر بخش‌های صد دانه یاقوت بود. برنامه،شخصیت عروسکی و آیتم‌های نمایشی هم داشت. این برنامه بیشتر یک جنگ رادیویی محسوب می‌شود که توام با سر و صدا و شلوغی است. طبعا چنین برنامه‌ای نمی‌تواند مناسب یک شب آرام باشد. شاید علاقه‌مندان به صدا و برنامههای رادیو چنین برنامه‌ای را بپسندند؛ خاصه آن‌که می‌توانند تصویر هنرمندان را هم ببینند. وانگهی، این برنامه چه ربطی به شبکه امید دارد؟
نکته ویژه: در برنامه صد دانه یاقوت به فراخور ترانه خوانده می‌شود. غالب ترانه‌ها مربوط به گروه سنی کودک و نوجوان بود. اتفاق خوب جایی رخ داد که مهمان‌ها با نی و سه تار مقابل دوربین بودند.
۱۰: بدون ریخت و پاش | شبکه سه باز هم خرج نکرد
حال و هوای کلی: یلدای سال ۹۸ در تلویزیون غوغایی به‌پا بود. شبکه‌ها برای دعوت از مهمان‌ها وارد رقابت شدند و تا جایی که امکان داشت خرج کردند. ویژه برنامه شبکه سه هم تا بامداد ادامه داشت و مدام چهره‌ها می‌آمدند و می‌رفتند. سال پیش شرایط کمی آرام شد و امسال آرام‌تر.
چه اتفاقی رخ داد: شبکه سه ویژه برنامه شب یلدا را مثل سال گذشته در قالب برنامه زوجی نو آماده کرد که در چند بخش روی آنتن رفت. می‌دانید که زوجی نو مسابقه‌ای است میان زوج های جوان. در شب یلدا باز هم زوج‌ها حضور داشتند و مسابقه دادند. علاوه بر آن تعدادی از بازیگران سریال پلاک ۱۳ از جمله نگار عابدی و حسین رفیعی مهمان ویژه بودند. آنها وارد چالش برنامه و انجام مسابقه هم شدند. دعوت از زوج‌های قدیمی و اجرای ترانه دیگر بخش‌های زوجی نو را شکل دادند.
نکته ویژه: آنچه در شبکه سه رقم خورد همه انتظارها را برآورده نکرد اما زوجی نو توانست لحظات مفرحی در شب یلدا برای پیگیران این برنامه ایجاد کند. نکته جالب آن‌که شبکه سه از پخش فوتبال زنده هم غافل نشد در حالی که سال‌های پیش تصمیم بر عدم پخش مسابقه بود. این اتفاق طبعا به مذاق علاقه‌مندان فوتبال خوش می‌آید.
