یک روز جهنمی برای بازارهای ایران و جهان
روزنامه هفت صبح، احمدرضا نجفی | بازارهای مالی داخلی و خارجی از جمله بورس‌های جهانی، قیمت نفت و انس‌طلا، بورس تهران، بازار سکه و ارز، همگی روز سختی را در پی شهادت سردار سلیمانی پشت سر‌گذاشتند. ۴۸ساعت بعد از ترور سردار سلیمانی، بازارهای مالی در ایران و دنیا هنوز در شوک و حیرت به‌سر می‌برند. شاخص کل بورس تهران دیروز با کاهش چشمگیر ۱۶هزار و ۷۴۰واحدی، رکورد ریزش در یک‌روز را شکست. اتفاقی که باعث شد بورس با ضرر ۶۱هزار میلیارد تومانی روبرو شود.
به عبارتی هر سرمایه‌گذار که ۱۰۰میلیون تومان در بازار بورس سهام داشت، در یک‌روز حدود چهارمیلیون و ۸۰۰هزار تومان ضرر کرد. البته کاهش این‌چنینی چندان دور از انتظار نبود؛ شاخص کل یک‌ماه‌و‌نیم تمام بدون وقفه رو به رشد بود و صرفا به یک جرقه برای ترکیدن حباب قیمت‌ها احتیاج داشت. بورس‌بازها فقط در تهران متضرر نشدند؛ گزارش‌ها از بازارهای جهانی نشان‌دهنده یک روز سراسر قرمزرنگ برای سرمایه‌گذاران بورس‌های آمریکا، اروپا و شرق آسیا بود.
طوری که اغلب بورس‌ها در پی تشدید تنش‌ها در خاورمیانه با حمله تروریستی آمریکا، با کاهش ارزش مواجه شدند. دیروز دلار روز آرام‌تری نسبت به دیگر بازارها داشت. با اینکه دلار سابقه نوسانات بالای هزارتومان را هم در روزهای خاص دارد، دیروز به افزایش ۴۰۰تومانی بسنده کرد و به ۱۳هزار و ۷۰۰تومان رسید. هرچند، صرافی‌ها حتی همین افزایش ۴۰۰تومانی را هم نپذیرفتند و قیمت‌های روی تابلوشان را تغییر ندادند. طوری که قیمت دلار در صرافی‌ها روی همان نرخ‌های مربوط به چهارشنبه هفته گذشته یعنی ۱۳هزار و ۳۵۰تومان باقی ماند.
در طرف مقابل درباره طلا، هیجانات بازار داخلی با افزایش قیمت انس جهانی طلا دست به دست هم دادند و قیمت هر گرم طلای ۱۸عیار را به نزدیکی مرز ۵۰۰هزار تومان رساندند. دیروز در بازارهای جهانی قیمت انس طلا با افزایش ۱٫۸درصدی روبرو شد و به بیشترین رقم در چهارماه گذشته رسید. افزایش قیمت دلار و طلا تاثیر خود را روی بازار سکه گذاشت. قیمت سکه تا ۲۰۰هزار تومان افزایش پیدا کرد و به چهار میلیون و ۸۸۰هزار تومان رسید تا کلکسیون اتفاقات عجیب در بازار ایران تکمیل شود.
در بازارهای جهانی این پایان ماجرا نبود؛ در کنار افزایش قیمت طلا و ریزش بورس‌های مختلف، بازار نفت بیشترین واکنش را به حمله تروریستی آمریکا و شهادت سردار سلیمانی نشان داد. قیمت نفت که پیش از اتفاقات بامداد جمعه در حدود ۶۶دلار بود بعد از انتشار اخبار، با جهش ناگهانی روبرو شد و از ۶۹دلار عبور کرد. با این حساب می‌توان گفت اقدام آمریکا قیمت نفت را ۴٫۵درصد افزایش داده است. اتفاقی که می‌تواند به سود ایران تمام شود.
*** نابودی۶۱ هزار میلیارد تومان سرمایه به دست سیاستمدار آماتور
بورس اوراق بهادار تهران بعد از حدود یک‌ماه‌و‌نیم رشد بی‌وقفه، دیروز با سقوط ۱۶هزار و ۷۶۴واحدی روبرو شد. طوری که شاخص کل بورس در پایان معاملات روز شنبه ۱۴دی‌ماه، به رقم ۳۶۷هزار و ۳۴۴واحد رسید. بازار سرمایه در همان ساعات اولیه بازگشایی، در واکنش به شهادت سردار سلیمانی کار خود را با رفتار هیجانی آغاز کرد. چراکه از همان ابتدا سهام‌داران حقیقی سهامشان را با حداقل قیمت به فروش گذاشتند که باعث شد صف‌های طولانی برای فروش سهام شکل بگیرد. در چنین شرایطی حقوقی‌ها که وظیفه کنترل بازار را بر عهده دارند، نمی‌توانند پاسخگوی صف‌های طولانی فروش سهم باشند که باعث ریزش بازار می‌شود.
همچنین تشکیل صف‌های فروش هیچ فایده‌ای برای سهام‌داران ندارد، چراکه تا زمانی که خریداری برای سهامشان وجود نداشته باشد، آنها موفق به انجام معامله نخواهند شد. صف‌های طولانی فروش سهام‌داران حقیقی باعث شد اولین گزارش از شاخص کل با فاصله پنج‌دقیقه بعد از بازگشایی بازار، نشان‌دهنده روزی سخت برای بورس باشد. شاخص بورس در آغاز ساعت کاری، ۱۲هزار و ۶۵۶واحد ریزش داشت و به ۳۷۱هزار و ۴۴۷واحد رسید که در ادامه تا ثبت رکورد ریزش ۱۶هزار و ۷۶۴واحدی به روند خود ادامه داد. برای مثال کسانی که ۱۰۰میلیون تومان در بازار بورس سهام دارند، یک‌روزه پنج‌میلیون تومان ضرر کردند.
البته بورس در یک‌ماه‌و‌نیم اخیر به اندازه کافی برای سهام‌داران سودآور بوده و این اتفاق چندان ناراحت‌کننده به نظر نمی‌رسد. دیروز نماد شرکت‌های فولاد با هزار و ۳۳واحد و فارس و فملی با ۷۴۵واحد بیشترین تاثیر را در سقوط شاخص کل به نام خود ثبت کردند. در این روز ۲۳نماد با افزایش قیمت نسبت به روز قبل کار خود را به پایان رساندند و در طرف مقابل ۳۳۶نماد قرمزپوش بودند. پیش از این ریزش بورس در ۲۳مهرماه، رکورددار بیشترین کاهش رقم شاخص کل در یک‌روز بود.
در آن روز شاخص کل با ریزش ۱۰هزار و ۸۹۰واحدی روبرو شد که تا آن زمان بی‌سابقه بود. در حال حاضر کاهش ۱۶هزار و ۷۰۰واحدی شاخص کل بیشترین ریزش یک‌روزه در بازار به حساب می‌آید. همچنین ارزش کل بازار که تا چهارشنبه هفته گذشته به هزار و ۴۰۰تریلیون تومان رسیده بود، امروز به هزار و ۳۳۹تریلیون تومان کاهش پیدا کرد که نشان می‌دهد بازار بورس با رفتار هیجانی سهام‌داران، حدود ۶۱تریلیون تومان، معادل ۶۱هزار میلیارد تومان ارزش خود را از دست داده است.
*** رکوردشکنی طلا در نزدیکی مرز ۵۰۰هزار تومان
گزارش‌های رسمی از بازار طلای دیروز نشان می‌دهد، قیمت هر گرم طلای ۱۸عیار در بازار دیروز افزایش قابل توجهی داشت. قیمت این فلز در بازار برای ساعاتی تا ۴۹۷هزار تومان افزایش پیدا کرد، اما در ادامه روند نزولی به خود گرفت و تا پایان ساعات کاری دیروز به ۴۹۳هزار تومان بازگشت. هرچند این رقم همچنان نسبت به آخرین قیمت روز چهارشنبه، حدود ۱۵هزار تومان بیشتر است. پیش از این طلا در مهرماه ۹۷ همزمان با جهش دلار تا مرز ۲۰هزار تومانی، در ارقام این‌چنینی معامله می‌شد و قیمت ۵۰۰هزار تومان برای هر گرم طلا در یک‌سال و سه‌ماه گذشته بی‌سابقه است.
*** قیمت جهانی انس طلا، رکورد چهارماهه را شکست
اخبار مربوط به حمله تروریستی آمریکا حتی طلای جهانی را هم تحت تاثیر قرار داده است و بخشی از افزایش قیمت طلا در بازار داخلی، متاثر از رشد قیمت انس در بازارهای جهانی است. هر انس طلای جهانی قبل از اخبار مربوط به شهادت سردار سلیمانی حدود هزار و ۵۲۴دلار قیمت داشت و از زمان انتشار اخبار با رشد چشمگیر مواجه شده است. طوری که قیمت انس طلا در لحظه نگارش این متن به هزار و ۵۵۲دلار رسیده و افزایش ۱.۸۴درصدی را پشت سر گذاشته است.
*** دورخیز سکه برای ورود به کانال پنج‌میلیونی
بازار سکه دیروز متاثر از افزایش قیمت طلا و دلار بود و کار خود را در اولین روز هفته با افزایش ۲۰۰هزار تومانی آغاز کرد. سایت اتحادیه طلا دیروز قیمت هر سکه تمام طرح جدید را چهارمیلیون و ۸۵۰هزار تومان اعلام کرد. گزارش‌ها از بازار سکه نشان می‌دهد، این قیمت با آنچه در بازار می‌گذرد مطابقت دارد.
طوری که منابع مختلف بیشترین قیمت سکه تمام طرح جدید را چهارمیلیون و ۸۸۰هزار تومان اعلام می‌کردند. منابع رسمی می‌گویند، قیمت سکه در طول روز شنبه ۱۴دی‌ماه بین چهارمیلیون و ۸۴۰ تا چهارمیلیون و ۸۸۰هزار تومان نوسان داشته است. چهارشنبه هفته گذشته به عنوان آخرین روز کاری قبل از شهادت سردار سلیمانی، قیمت هر سکه تمام طرح جدید در بازار حدود چهارمیلیون و ۶۷۰هزار تومان بود که نشان‌دهنده افزایش ۲۱۰هزار تومانی قیمت سکه در پی انتشار اخبار حمله تروریستی آمریکا است.
سکه تمام طرح قدیم دیروز حدود ۱۹۰هزار تومان افزایش قیمت را پشت سر گذاشت و در همان ساعات اولیه بازگشایی بازار رسمی، به چهارمیلیون و ۸۵۰هزار تومان رسید. البته در ادامه با کاهش نسبی قیمت سکه طرح قدیم مواجه بودیم. طوری که قیمت سکه تمام طرح قدیم در پایان ساعات کاری دیروز به چهارمیلیون و ۸۳۰هزار تومان بازگشت. دیروز هر نیم‌سکه در بازار با افزایش ۷۰هزار تومانی به دومیلیون و ۴۵۰هزار تومان رسید و ربع سکه با افزایش ۴۰هزار تومانی با نرخ یک‌میلیون و ۵۱۰هزار تومان فروخته می‌شد.
*** بازگشت دلار به مرز ۱۴هزار تومان
بازار ارز دیروز با رفتاری هیجانی به خبر حمله تروریستی آمریکا واکنش نشان داد. صبح شنبه دلار در بازار آزاد کار خود را با نرخ ۱۴هزار تومان آغاز کرد، اما در ادامه شاهد کاهش نسبی قیمت‌ها بودیم. طوری که بعد از یک ساعت دلار به ۱۳هزار و ۹۰۰تومان و بعد به ۱۳هزار و ۸۰۰تومان برگشت. تا اواسط ظهر با ادامه داشتن روند بازگشت قیمت‌ها در بازار ارز، دلار به ۱۳هزار و ۷۲۰تومان بازگشته است. چهارشنبه هفته گذشته، بازار ارز با نرخ ۱۳هزار و ۳۵۰تومان بسته شد که نشان‌دهنده افزایش قیمت حدود ۴۰۰تومانی دلار در اولین روز کاری بعد از شهادت مظلومانه سردار سلیمانی است.
با توجه به اینکه بازار ارز نوسانات شدیدتری را تجربه کرده، افزایش ۴۰۰تومانی نمی‌تواند مورد چندان عجیبی برای دلار باشد. یورو در بازار آزاد دیروز وارد کانال ۱۵هزار تومانی شده و حدود ۱۵هزار و ۳۳۵تومان قیمت‌گذاری شد. دلال‌ها پوند انگلیس را به نزدیکی کانال ۱۸هزار تومانی رساندند و عموما این ارز را با نرخ ۱۷هزار و ۹۸۰تومان قیمت‌گذاری کردند. درهم امارات در بازار آزاد به سه‌هزار و ۷۴۰ تومان رسید و لیر ترکیه حدود دوهزار و ۳۰۰تومان قیمت‌گذاری شد. باید توجه داشته باشید که این نرخ‌ها اختلاف زیادی با نرخ بازار رسمی یعنی صرافی‌ها دارد. صرافی ملی به عنوان مرجع اعلام قیمت ارز در صرافی‌ها، با گذشت چندساعت از افزایش قیمت دلار در بازار آزاد، همچنان دلار را با همان قیمت هفته گذشته یعنی ۱۳هزار و ۳۸۰تومان به متقاضیان می‌فروخت.
این نرخ در ادامه و در آخرین ساعات کاری دیروز با کاهش ۵۰تومانی روبرو شده و به ۱۳هزار و ۳۳۰تومان رسید. این صرافی همچنین قیمت فروش یورو را ۱۴هزار و ۸۸۰تومان و بدون تغییر نسبت به هفته گذشته در نظر می‌گرفت که در آخرین ساعات فعالیت بازار به ۱۴هزار و ۸۳۰تومان کاهش پیدا کرد. دیگر صرافی‌های دارای مجوز از بانک مرکزی، قیمت‌هایی مشابه صرافی ملی داشتند. طوری که قیمت فروش یورو در اغلب صرافی‌ها در محدود ۱۴هزار و ۸۰۰ تا ۱۴هزار و ۹۰۰تومان بود. هرچند بعضی صرافی‌ها قیمت‌های عجیب و غریب روی تابلوهایشان درج کردند. آنها یورو را ۱۵هزار و ۴۰۰تومان می‌فروختند و ۱۴هزار و ۴۰۰تومان می‌خریدند که نشان‌دهنده اختلاف عجیب بین نرخ خرید و فروش یورو در این صرافی‌ها است.
نرخ ارز دیروز در سامانه سنا نسبت به روز کاری قبل یعنی چهارشنبه هفته گذشته با افزایش روبرو شد. دلار سنا چهارشنبه به طور میانگین ۱۲هزار و ۹۶۰تومان فروخته شد و دیروز شنبه در لحظه نگارش این متن، قیمت دلار در سامانه سنا به ۱۳هزار و ۳۳۰تومان رسید که با قیمت فروش دلار در صرافی ملی یکسان است. یورو دیروز در بازار نیما ۱۴هزار و ۸۳۰تومان فروخته می‌شد که نسبت به روز کاری گذشته حدود ۵۰۰تومان افزایش را نشان می‌دهد. یورو چهارشنبه در سامانه سنا ۱۴هزار و ۳۵۰تومان قیمت‌گذاری شده بود.
*** بورس‌های جهان یک‌‌دست قرمزپوش شدند
اخبار حمله تروریستی آمریکا و شهادت سردار سلیمانی، بازارهای جهانی را هم تحت تاثیر قرار داده است. در کنار ریزش داو جونز، به عنوان بورس صنعت آمریکا، دیگر بورس‌های آمریکایی هم نتوانستند خود را از معرکه کنار کشیده و سه شاخص اصلی بورس آمریکا قرمز بسته شدند. شاخص S&P 500 معادل ۰.۷۱درصد ریخت و شاخص NASDAQ هم ۰.۸درصد کاهش ارزش را تجربه کرد. بر اساس آمار داو جونز مارکت، در معاملات شب گذشته سه شاخص اصلی بورس آمریکا بدترین عملکرد روزانه را طی چهار هفته گذشته به ثبت رسانده‌اند.
در معاملات بازارهای بورس در اروپا، شاخص‌ها تحت تاثیر حمله تروریستی آمریکا و عوامل مختلفی از جمله تداوم اعتصابات گسترده در فرانسه در اعتراض به لایحه پیشنهادی دولت برای اصلاح نظام بازنشستگی، رشد ضعیف اقتصادی انگلیس و آلمان و همچنین بحران بدهی ایتالیا، عملکرد بدی داشتند تا جایی که شاخص FTSE 100 بورس انگلستان تا ۰٫۶۹درصد ریزش داشت، هرچند با حمایت بازار نهایتا با ۰.۲۴درصد افزایش نسبت به روز قبل بسته شد. شاخص CAC 40 بورس فرانسه با کاهش چهارصدم درصدی در سطح شش‌هزار و ۴۴واحد قرار گرفت و شاخصDAX 30 بورس آلمان با ریزش ۱.۲۵درصدی به کار خود پایان داد.
در اسپانیا شاخص IBEX 35 معادل ۰.۴۶درصد کاهش پیدا کرد. باید توجه داشته باشید که کاهش یک‌درصدی شاخص در بورس‌های جهانی چندان عادی نیست. بورس ایران در یک‌سال گذشته حدود ۱۴۰درصد رشد داشته و دیروز چهاردرصد کاهش پیدا کرده، اما بورس‌های جهانی چنین نوساناتی ندارند. طوری که بیشترین نوسان سالانه در بورس‌های جهانی ۲۵درصد بوده که مربوط به بورس آلمان است و آمریکا نوسان سالانه ۲۲درصدی را تجربه می‌کند. به عبارتی کاهش یک‌درصدی شاخص در بورس آمریکا می‌تواند به اندازه کاهش ۶٫۴درصدی شاخص در بورس تهران فاجعه باشد.
*** رشد ۴٫۵درصدی قیمت نفت در یک‌روز
تشدید شرایط امنیتی در منطقه به دلیل شهادت سردار سلیمانی باعث شد قیمت نفت دیروز از ۶۹دلار عبور کرده و در محدوده ۶۹.۵دلار نوسان داشت. نفت خام برنت به بالاترین قیمت خود از یک‌ماه‌و‌نیم پیش رسیده است، در آن زمان هم حمله به تاسیسات نفتی عربستان باعث افزایش قیمت نفت به بالاترین سطح در ۳۰سال اخیر شده بود.
بر اساس گزارش بلومبرگ، روز جمعه قیمت آتی نفت خام برنت ۳.۵درصد افزایش پیدا کرد که بالاترین میزان افزایش بعد از حمله به تاسیسات نفتی عربستان در ماه سپتامبر بوده است. گزارش‌های اویل‌پرایس نشان می‌دهد، قیمت نفت برنت پیش از حمله تروریستی آمریکا در حدود ۶۶٫۲۶دلار بود و به محض انتشار اخبار مربوط به شهادت سردار سلیمانی، قیمت نفت برنت تا ۶۹٫۳دلار افزایش پیدا کرد که نشان‌دهنده رشد ۴٫۵درصدی قیمت نفت پس از اخبار بامداد جمعه است.
