گره غرامت ۱۵۰میلیون یورویی هواپیمای اوکراینی
روزنامه هفت صبح | با گذشت نزدیک به هفت‌ماه از شلیک اشتباهی به هواپیمای اوکراینی، بحث‌ها درباره چگونگی نحوه پرداخت غرامت آن به اوج رسیده است. در‌‌حالی‌که ۱۰روز پیش وزارت امور خارجه ایران گفته بود که کشور ایران غرامت‌ها را پرداخت می‌کند اما روز گذشته رئیس بیمه مرکزی گفت که بیمه‌های ایرانی مسئولیتی در این زمینه ندارند و آن هواپیمای اوکراینی، بیمه خارجی داشته است. از زمان انتشار این خبر، بحث‌های کارشناسی درباره این موضوع زیاد شده است. قبل از مرور این نظرها اما ببینیم غرامت پرداختی چقدر باید باشد و چگونه محاسبه می‌شود.
*** میزان حدودی غرامت
* یک: هواپیمای بوئینگ نو مدل ۸۰۰-۷۳۷ حدود ۱۰۰میلیون دلار ارزش دارد، اما هواپیمای که ساقط شد حدود سه‌سال کار کرده بود که ارزش آن تا ۷۰میلیون دلار برآورد شده است، درنتیجه خسارتی که باید بابت بدنه این هواپیما پرداخت شود ۷۰میلیون دلار پیش‌بینی شده است.
* دو: براساس آن‌چه در بیمه‌های بین‌المللی تحت پوشش قرار می‌گیرد، برای بار هر مسافر حدود ۱۰۰۰ تا ۱۵۰۰دلار برآورد می‌کنند.
* سه: برای مسافران هر نفر ۱۰۰هزار تا ۲۵۰هزار SDR پوشش بیمه‌ای در نظر گرفته می‌شود که این رقم باید در بیمه‌نامه اوکراینی مشخص شود که برای مسافران این هواپیما چقدر بوده است.
* چهار: هر SDR که متشکل از ارزهای اصلی از جمله یورو ، دلار و ین است، برابر با ۱.۳دلار می‌شود. بر این اساس اگر برای هر مسافر کف رقم تعیین‌شده یعنی ۱۰۰هزار دلار در نظر بگیریم، این رقم در ۱.۳دلار ضرب می‌شود و خسارت آن محاسبه خواهد شد. این درحالی است که برای خدمه و خلبان معمولا رقمی بالاتر از ۲۵۰هزار دلار پوشش بیمه‌ای در نظر گرفته می‌شود.
*پنج: با توجه به برآورده‌های اولیه پیش‌بینی می‌کنیم که حدود ۲۴میلیون دلار خسارت برای مسافر، خدمه و بار باشد و ۷۰میلیون دلار هم خسارت بدنه خواهد بود که درمجموع حداقل ۱۰۰میلیون دلار است که ممکن است با توجه به بیمه‌نامه اوکراینی این رقم تغییر کند و تا ۱۵۰میلیون دلار نیز برسد.
*** چه کسی باید پرداخت کند؟
طبق قوانین بین‌المللی، شرکت بیمه‌کننده باید خسارات واردشده به هواپیما را پرداخت کند اما این موضوع چند استثنا دارد. یکی از استثناها این است، زمانی که خسارات به هواپیما براساس سوانح طبیعی و یا نقص فنی نبود، مسئولیت از شرکت بیمه‌کننده سلب می‌شود و این موضوع باید در دادگاه یا طبق توافق طرفین حاصل شود. این موضوع درباره این هواپیما نیز صدق می‌کند و وزارت امورخارجه ایران حدود ۱۰روز پیش اعلام کرد که غرامت این حادثه را پرداخت می‌کند. بنابراین تا این جای کار مشکلی نیست. پس ماجرای صحبت‌های روز گذشته رئیس بیمه مرکزی چه بود؟
غلامرضا سلیمانی در جمع خبرنگاران گفت: «این هواپیما توسط شرکت‌های بیمه‌ای در اوکراین و اتکایی اروپایی تحت پوشش قرار گرفته بود و شرکت‌های ایرانی ارتباطی با این موضوع ندارند. اگر پرداختی هم باید در این زمینه انجام شود، باید توسط شرکت‌هایی که این هواپیما را تحت پوشش قرار داده بودند، صورت گیرد.» با مرور این صحبت‌ها و توضیحات فوق می‌توان نتیجه گرفت، منظور رئیس بیمه مرکزی این بوده که از نظر قانونی و حقوقی بیمه ایران موظف به پرداخت این غرامت نیست(که حرف درستی است) و پرداخت غرامت باید از سوی دولت ایران صورت گیرد.
*** اختلاف نظر درباره میزان غرامت
هنوز میزان دقیق غرامت به‌طور رسمی اعلام نشده اما به‌نظر می‌رسد که طرف ایرانی و اوکراینی در این زمینه اختلافاتی دارند. حدود دوهفته پیش بود که نمایندگان ایران و اوکراین درباره نحوه پرداخت غرامت صحبت کردند که وزیر امور خارجه اوکراین پس از آن دیدار گفت: «مبلغ پیشنهادی تهران برای بازماندگان رضایت‌بخش نیست و کی‌یف درصدد دریافت بیشترین میزان غرامت است.» همانطور که گفتیم طبق پیش‌بینی‌ها مبلغ غرامت احتمالا بین ۱۰۰ تا ۱۵۰میلیون یورو خواهد بود(با احتساب یورو ۲۵هزار تومانی در حدود ۳٫۷۵۰٫۰۰۰٫۰۰۰٫۰۰۰ خواهد شد).
